Lenteloveren

[p. 133]

De Ostiaken.

In dat uitgestrekt gedeelte van Aziatisch-Rusland, dat men Siberie noemt, treft men eene der grootste rivieren der oude wereld aan, die uit de vereeniging der Katunja en Bya ontstaande, den naam van Oby draagt. Aan den oever van dien stroom huist de volksstam der Ostiaken, een der eerste welke de Russen, bij het in bezit nemen dezer landstreek, aan zich onderwierpen.

Van middelbare lengte en niet forsch van ligchaamsbouw, bleek en terugstootend van gelaatstrekken, de lange roode haren sluik om het hoofd hangende, hebben de Ostiaken niets aantrekkelijks j zij zijn daarbij vreesachtig, schuw en traag, zoo dat zij alleen dan werken als de nood er hen toe dringt.

Hunne kleeding is bijna van alle andere bekende natiën onderscheiden, en wordt uit door hen bereidde beestenvellen te zamen gesteld, die zij over de bloote huid aantrekken, alleen de rijken dragen er hemden onder.

Gewoonlijk zijn die kleederen bij de man-

[p. 134]

nen uit rendieren- of otter-vellen vervaardigd, waarbij zij laarzen dragen, die van uit elkander gesnedene en weder aaneengenaaide rendieren-pooten zijn te zamen gesteld, waaraan zij zolen vasthechten, die met het borsteligste gedeelte van de huid bezet zijn, om het uitglijden op de bevrozene sneeuw te beletten.

De vrouwen dragen niets dan een kleed van bont, dat van voren open is, en des winters kousen van bereid leder. De haren hangen in twee vlechten op den rug en zijn door een koord aan elkander verbonden. De vermogendste dragen er echter banden van geel laken in, waarop allerlei kleine figuurtjes, van rood of geel koper, zijn vastgehecht, die haar soms tot op de kuiten afhangen. Zoowel de vrouwen als de meisjes versieren hare ooren met koralen van allerlei kleur, aan koperdraad geregen, en bedekken zich het gelaat met eenen gezoomden en met franjes omzetten sluijer:- nimmer vertoonen zij hare gelaatstrekken aan eenen vreemdeling, ja de meisjes verschijnen alleen ongesluijerd voor hare moeder. Het schoonste sieraad eener Ostiaaksche vrouw is, dat de handpalmen, de onderarm en het voorste gedeelte der beenen getatoueerd zijn. Zij teekenen hiertoe de figuren die zij verlan-

[p. 135]

gen, met een zeker smeersel, op de dus te versieren ledematen af, en prikken dezelve vervolgens met eene naald uit, tot dat het bloed te voorschijn komt. De mannen merken zich op gelijke wijze de voorhand, met het onderscheidingsteeken, waar mede zij in de openbare registers staan aangeduid. Dit merkteeken dient hun, bij hunne onkunde in de schrijfkunst, tot handteekening. Bij ongesteldheden laten zij zich echter, op andere deelen des ligchaams, insgelijks figuren inprikken, die zij voor een even krachtige geneesmiddel houden, als de Europeaan zijnen laatkop.

Hoezeer zij op de vogels met pijlen ter jagt gaan, is zulks meer eene uitspanning, dan eene bezigheid gelijk het visschen, waarmede zij een groot gedeelte des jaars zich onledig houden, bestaande hun voornaamste voedsel in visch.

Gedurende den zomer, trekken zij met draagbare tenten, naar de vischrijkste streken; maar des winters wonen zij in vaste gebouwen, die meestal vele familiën te gelijk tot verblijf dienen.

In hangende wiegen, leggen de moeders hunne zuigelingen neder. Aan de beste honden, en wel bepaaldelijk als zij jongen hebben,

[p. 136]

wordt een gedeelte hunner slaapsteden ingeruimd. Doch de trek-honden slapen buiten de hut, in welker midden een vuur brandt, dat tot algemeen gebruik dient, en waarop ieder zijn eten gereed maakt, als hem zulks lust, daar er geene vaste tijden voor den maaltijd gehouden worden, etende ieder als hem de honger daartoe aandrijft.

De afval van visch wordt, op dit zelfde vuur geroost, ten dienste der honden en maakt dat eene korst van vet de geheele hut omgeeft en dikwijls in druppels nedervalt. De morsigheid, die er in die woningen heerscht, is dan ook zeer walgelijk, en bovenal bij de vrouwen, die er een slaafsch leven lijden en bijna alle werkzaamheden moeten verrigten, het merkbaarst.

Als de Ostiaken zich denken ter jagt te begeven, doen zij hun best om den avond te voren te niezen; gelukt hun dit, dan merken zij dit aan als een teeken dat de jagt gunstig zal zijn, kunnen zij er echter niet toe geraken dan stellen zij de jagt uit.

Dit volk geniet eene goede gezondheid, hoezeer zij zich met grove spijzen voeden en niets dan water drinken, echter rigten de kin- derpokken dikwerf groote verwoestingen onder hen aan.

[p. 137]

De meeste hunner zijn nog heidenen, en nemen zoo vele vrouwen, als zij de kost kunnen geven; die zij echter niet hooger dan als gewone huisdieren schatten, hoezeer zij zich zeldzaam eenige ligchamelijke kastijding jegens haar veroorloven, dan met toestemming van den vader der vrouw.

Eene mishandelde gade ontvlugt de woning haars mans, begeeft zich naar haren vader, noodzaakt dezen, om aan haren echtgenoot den van dezen ontvangenen bruidschat terug te geven, en huwt met eenen anderen.

Zoodra iemand den laatsten adem heeft uitgeblazen, wordt zijn lijk ter aarde besteld, waartoe men eenen niet zeer diepen kuil graaft, in welken men den overledenen, in zijn beste gewaad gehuld, nederlegt, met een mes, eene bijl en een zakje met tabak nevens zich. Zoo stelt men het lijk eenen korten tijd ten toon, gedurende welken de nabestaanden en vrienden zich terzelfder plaatse verzamelen, en de vrouwen zittende en de mannen staande huilen en luide weeklagten uiten, over den dood van den afgestorvenen.

Is het een man dan wordt hij alleen door mannen; doch is het eene vrouw alleen door vrouwen begraven, in het eerste geval volgen

[p. 138]

echter zijne vier fraaiste rendieren, goed getuigd voor sleden gespannen, de lijkstatie. Eene cano waarvan de beide stevens zijn afgesneden dient tot lijkkist, die men met het hoofdeind naar het zuiden gekeerd op eene hoogte ter aarde bestelt. Dit verrigt zijnde, houdt men op de grafplaats eenen gedachtenis-maaltijd; de daarvan overschietende spijzen worden aan de buren van den overledenen uitgedeeld. De nabestaanden rigten vervolgens ten zelfden einde nog onderscheidene gastmalen aan.

Geduld, verstand en tijd alleen,
Maakt mooglijk wat onmooglijk scheen.

Pachter Martijn.