|
| |
| |
| |
Vyfde bedryf.
Eerste tooneel.
Bossu, Lodogno, Spaansche Wachten.
Ik vreesde ligt, als gy, zoo 't water verder bruischte,
En over deezen Dyk, als in de laagte, ruischte:
Maar nu wy op het Land nog droogvoets kunnen gaan,
Schynt aan den Zuidpoorts-Muur het stormen ons geraên.
Ik gaf Furtado last om daar, met Oorlogsknechten,
De Ladders zeer gezwind en moedig op te regten,
Terwyl ik hier, gerust en klaar genoeg, kan zien
't Beklimmen van den wal en hoe de Geuzen vliên,
Hoe hy de Stad verwindt en brengt in 's Konings handen,
Eer vander Mark zich zelv' daar vestigt te onzer schanden.
Ik hoor nog geen gerucht aan d' een' of andren kant:
Misschien heeft onze komst hun hart reeds overmand,
Door zulk een' doodschen schrik, dat zy de Vest verlietten.
't Schynt buiten alles stil; wy hooren nog geen schieten,
Om dat 'er op den Muur, of op de zwakke Poort,
Geen aanval is gedaan; maar als de brandklok, moord,
En storm, en onraad klept, en 't dondren der Kartouwen
't Gehoor verdooven zal, kon 't u nog wel berouwen
Dat gy, door 't water zelf verwittigd van hun vlyt,
Niet weêr te rug gegaan, maar voortgetrokken zyt.
Waarmeê zou vander Mark ons weêrstand bieden konnen?
Hy heeft geen Houwgeweer, Musquetten of Kanonnen,
En, voor een handvol volks, byna geen kruid en lood;
De Burgers zyn meestal gevlucht, of niet zoo snood
| |
| |
Dat zy dien trotschen Graaf rebellig bystand bieden;
Want waar het ooit gebeurt dat Ingezeten' lieden
Des Konings magt weêrstaan, wordt straks hun Stad, door 't Zwaard
En Vuur, geheel verdelgd: dus ben ik niet vervaard
Voor tegenweer: Lumey heeft Brielle reeds verlaaten;
Bezet daar schans en wal met moediger Soldaaten....
Maar, Hemel!... Wat is dit...
Lodogno, ziende een gedeelte van vuur, en hoorende het afgaan van kleen Geweer.
Het is 't Musquet gekraak
Der Geuzen, die, te wel gewapent voor hun zaak,
In 't geen men Nieuwland noemd, ons Krygsvolk lastig vallen;
Hoe zal 't ons dan vergaan in 't stormen op de wallen?
Dit Handgeschut kan ons byna geen hinder doen:
Het zyn stuiptrekkinge van zwakheid. Wil u spoên
En doet straks op den Muur des Konings Standaart planten.
Wanneer ons Kruis, in 't oog van Lumeys vloekverwanten,
Al wendlende, op de Vest, voor u ten pronk zal staan,
Stel dan de zege vast, en treê zelf Stadwaards aan.
| |
Tweede tooneel.
Bossu, alleen, met Spaansche Wachten, terwyl het Schutgeweer al nader en naderby wordt los gebrandt, zoo dat men 'er eindelyk het vuur van ziet.
't Geschiet wordt weêr herhaald, met meêr geweld en krachten!...
Wat roekeloos bestaan!... Wie had ooit durven wagten,
| |
| |
Dat breideloos gespuis dit onderneemen zou?
By 't schenden van hun' eed, en 't breeken hunner trouw,
Heeft dit weêrbarstig schuim, aan Zwaard en strop ontdooken,
Van Zeeroof zich geneerd, en dikmaals 't leed gewroken
Dat hunne medemaats rechtvaardig overkwam.
Na dien verwaten hoop moedwillig ondernam
's Lands Sleutel aan de vuist des Konings stout te ontvreemen,
Gelyk dit Eiland is, moest elk terstond verneemen
Dat waar Bossu een Land Stadhouderlyk gebiedt,
Hy, door verzuim, geen Stad ten roofnest worden liet.
Maar hoe; het water wast! en 't klettren der Musquetten
Schynt aan Furtadoos moed de nadring te beletten!...
Waar toeft nu Sanchio!... Daar bulderd het Kanon!...
Ach dat ons Krygsvolk straks het stormen maar begon....
Welaan ik zal dan zelf daarmeê begin doen maaken....
ô Hemel! 'k zie van verr' door 't vuur myn Schepen blaaken!...
De vlam vliegt hooger op, terwyl de Krygsknecht wykt!...
Ik zie hoe myn' Soldaat in moed en kracht bezwykt.
Een kleene waterstroom is tot een Zee gewassen!...
Myn volk versmoord in slyk en slibbrige moerassen!...
Hoe raak ik door den vloed weêr by de mynen! ach!
Gelukkig zoo 'k voor my een' weg ter uitkomst zag.
| |
Derde tooneel.
Bossu, Furtado, Spaansche Wachten.
Mynheer, het is gedaan, wy zyn alreeds verwonnen,
Eer nog, van onze zyde, een aanval werdt begonnen:
Geen dapperheid, of moed, of vyandlyk geweer,
Ontruktten ons het hart; geen water heeft zoo zeer
| |
| |
Ons doen te rugge gaan, dan 't schenden onzer Kielen,
Waarop de Geuzen straks als dolle Tygers vielen,
Die steekende in den brand, of van den oever af,
Of boorende in den grond; dit scheen ons volk een Graf,
Waarin wy altemaal ellendig zouden smooren;
Waarom zy daadelyk den weg ter vlucht verkooren:
De dapperste nogtans zyn willig en bereidt,
Om u, ons Opperhoofd, in alle veiligheid,
Eerst op Nieuw-Beyerland en voorts op Dort te brengen.
| |
Vierde tooneel.
Bossu, Lodogno, Furtado, Spaansche Wachten.
Gy zyt verpligt, Heer Graaf, ons wyken te gehengen.
Des Konings dienst vereischt dat gy op heden zwicht.
Ik heb, zoo veel ik kon, voldaan myn' Krygsmans pligt;
Maar 't was onmoogelyk dat wy de Vluchtelingen,
By 't branden onzer Vloot, tot d' aanval konden dwingen.
Verwagt haast beter tyd, die ligt in 't kort verschynt;
Der Kastiljaanen deugd, zoo dra hun vrees verdwynd,
Zal Brielle, op 't onverwagtst, herwinnen voor den Koning;
Maar straf dan schrikkelyk en denk om geen verschooning.
Geen recht geloovigen doen Kettren onderstand,
Gelyk dees Burgery; steek dan haar Stad in brand,
Om dat zy 't Muitgespan daar binnen lietten trekken:
Haar val zal de andre Steên ten toom en breidelstrekken,
Om meerder trouw en vlyt, voor Vorst en Opperheer,
Voor Kerk en Kerkendienst te toonen. 't Strekt tot eer
Van u en ons al t' saam', in 't Vorstelyk vermoogen
Geen kreuk, van 't muitend graauw, geen schending, te gedoogen.
't Is tyd, en meêr dan tyd, te wyken elders heen.
Ons volk geraakt, door slyk en water, reeds byë en
| |
| |
En heeft Nieuw-Beyerland, naar 't schynt, ter wyk verkooren.
Veel Vaartuig, dat de Geus niet kon ten gronde booren,
Is, zwemmende uit den stroom, aan d' oever weêr gebragt.
Lumey, mistrouwende zyne al te zwakke magt,
Vervolgt geen vluchteling, maar laat hen vry vergaêren:
Dus zal, in Dordrechts wal, hun siddring rasch bedaar en;
Waarna ge u wreek en kunt van deezen hoon en smaad.
Maar zoo men daar voor ons de Poorten sluiten laat?
Dan gaan wy Rotterdam, in aller yl, bezetten.
En zoo zy ons aldaar den intred ook beletten,
Wat dan, in 't eind, gedaan?
Men ons daar binnen laat. Wy moeten deeze Stad
Verzeekren voor den Vorst. Ik ken haar Burgerheeren,
En Vroedschap, voor zeer zacht en minlyk in 't regeeren,
Waarvan ik ligtelyk de ontsluiting eener Poort
Verkrygen zal; te meêr, zoo men my spreeken hoort
In hunnen Raad, van wien 'k het doorgaan slechts zal vergen,
Voor my en voor myn volk; maar zoo men my durft tergen
Door weigring, zal ik hen nog zachter ondergaan,
Om ons, in 's Konings naam, den doortogt toe te staan
Met weinig volks gelyk; doch niemant krygt ons buiten,
Na wy eens binnen zyn; en tracht men ons te stuiten,
In 't werkelyk bezit te neemen van den Wal,
De Poorten, en wat meêr ons dienstig schynt, dan zal
Ons Rotterdam 't verlies, alhier geleên, betaalen,
En elk die weerstand biedt, ten duistren afgrond daalen.
Uw aart komt wonderbaar met d' onzen overeen.
Uw heldenhart is vreemd van alles wat gemeen,
| |
| |
Laf en flaauw moedig is. Gy zyt een Nederlander,
Maar meerder Spaansch van aart dan de andren met elkander'.
Gy laat ons wraakzwaard vry, gy duldt der Kettren straf
En 's Muiters ondergang! dus zyt gy flaauw noch laf,
Maar edel, groot van ziel, en waardig dat u 't leeven
Uit Spaanschen, in het Ryk van Spanje, was gegeeven.
Zoo ge Alvaas krygsmoed paart met uwe ervaarenis,
Zegt elk, dat Held Bossu een waare Spanjaard is!
Sluit altoos uw gehoor voor 's Burgers jammer klagten,
Wilt ge als een Kastiljaan u eeren zien en achten!
Schoon 'k niet altyd het oor wil sluiten voor genaê,
Myn wraak staat heden vast, ten zy een grooter schaê
Dan deeze, en haar gevolg, myn oogmerk doe vertraagen:
'k Zal, met een Neêrlands hart, de muitery belaagen.
Wy gaan. Maar vander Mark, beef, schrik en sidder vry,
Wanneer ik wederkome! Uw trek tot roovery,
Uw heerschzucht, en uw lust tot schenden en vernielen,
Dryfveêren die uw vlucht en rapheid meêr bezielen
Dan 't heil van Nederland, doen u slechts werkzaam zyn
Tot 's Burgers ondergang. Barbaar, met welken schyn
Mengt ge u in onzen twist, met uwe Luikenaaren?
Gy en Sonoy zyt hier maar vreemden en Barbaaren,
Die ons verschil niet raakt! waar gy uw voeten zet
Hoont gy de Kerk en klinkt der Beeldenstorm-Trompet!
Ontmenschte, u helsch bedryf aan Geestlyke persoonen,
Kan uw bloedgierig hart en wreedheid elk vertoonen!
Doch na gy ons 't beleg ziet slaan om deezen wal,
En storm op storm uw drift en wrevel mindren zal,
Bossu de Stad herwindt, die gy niet kunt bevryden,
Dan zal hy, ô Lumey! u zoo gestreng kastyden,
Dat al uw vreemd gevolg, door deeze straf ontroerd,
Nooit weêr der Geuzen Vlag op 's Hollands bodem voert.
| |
| |
| |
Vyfde tooneel.
Vertoef, Bossu! vertoef!... Ik zie myn Vrienden vluchten,
En moet alhier, ten prooi van Muitelingen, zuchten!
Oproerig volk, durft gy uw' Koning tegengaan,
Wiens Landgebied de Zon steeds in haar' dag ziet staan?
Die nergens weêrgaê heeft in rykdom en vermoogen!
Ellendigen! gy zyt in uwe hoop bedroogen,
Zoo gy iets hoopen durft van uw geringe magt!
Wat baat uw tegen weer, daar uw te zwakke kracht
Uw dwaasheid kenlyk maakt en ganschlyk zal bederven?
Rampzaligen! gy zult als Land verraaders sterven,
Ten zy ge u rasch verzoend met onzen Vorst en Kerk!
Niets kan u redden, niets, dan 's Hemels wonder werk.
Maar ik, aan welk een' kant zal ik thans uitkomst vinden!...
Hier zwaaid geen Kruisvaan meêr, daar myn verbaasde Vrinden,
Te zeer doorschrik geraakt geweeken zyn naar 't strand,
My laatende, gewond, in 's muiters wreede hand,
Nu 'k hier geen schuilplaats zie waar ik my kan versteeken;
Wyl 't Veld, benedens Dyks, verkeerd in waterbeeken,
Geen lichaam zoo verzwakt als 't myne wyken laat.
| |
Zesde tooneel.
Manriques, Rochus.
Ik heb den Spanjaard schoon vernesteld! alles gaat
Ons nu voorwind. Ja wel, wat stond dat volk te kyken
Wanneer zy voor den vloed, als uilen, moesten wyken!..
Maar wat zyt gy voor een?
Getroffen door een loot, en die, verlaaten van
| |
| |
Myn Volk, in 's Konings dienst, alhier met roem zal sneeven....
Ik wage het sterven af en haat het schandlyk leeven,
Indien ik 't van de gunst der Geuzen ooit geniet.
Ik ben een Geus, die nooit een' Kastiljaan doorstiet,
Noch aan de Geestlykheid de handen heeft geschonden,
| |
Zevende tooneel.
Treslong, Manriques, Rochus. Gevolg van Bootsvolk en Soldaaten.
Vriend Rochus, Burgerheld! nu heb ik ondervonden
Dat gy, kloekhartig Man, de goede zaak getrouw,
Een steunsel worden zult van 't vryë Staatsgebouw,
Het welk Oranje zelf van hier zal op doen rechten,
Na zyn Doorluchtigheid, van duizende Oorlogsknechten
Gevolgt, het Spaansch geweld om onzent wil weerstaat;
Hy heeft den Grond geleid waarop men bouwen gaat.
Schoon 't gansche Nederland, in één verbond getreeden,
Uws Konings eisch weêrstondt en elk aldaar de schreeden
Van Nassaus volgen dorst, wat baaten 't? niet met all';
Aan welk een' kant zou 't volk ontwyken zynen val?
Geen Koning is de wraak van onzen Vorst ontwassen,
Wiens Septerstaf gebiedt de beide waereldassen.
Myn Vrienden, wreek u niet op deezen Kastiljaan.
Gy, afgemat door 't bloên, zult geenszins straf ontgaan,
Maar sneuvlen, schoon wy niet de handen aan u schenden;
Neen, 't is ons meerder eer uws Konings Legerbenden,
Die reê ten stryde zyn, te vallen op het lyf.
Zie de overwinning reeds ons loffelyk bedryf
| |
| |
Bekroonen, daar zy ons het hoofd, met Krygs laurieren
En Eikebladeren, haast meerder zal versieren!
Wy zullen dagelyks aangroeijen in gezag,
Maar Spanjes Heerschappy zal mindren dag op dag.
Gy, die in alles u gedraagen hebt als mannen,
Laat Spanjes aanhang ons vry doemen en verbannen;
Gy hebt ten dienst van 't Volk en 't lieve Vaderland,
De Schepen van Bossu bedorven of verbrand,
En Rochus deedt dit Land met water overstroomen;
Door hem en ons is meest de zegepraal bekomen!
Daar dees Paasavondstond, hierna altoos gedacht,
In zeegning blyven zal by 't roemryk nageslacht,
Op welken grond kunt gy die ydelheên gelooven?
Die denking, welke aan ons wordt ingestort van boven,
Zal niet in ydelheid verdwynen, als gy hoopt,
Maar weezendlyk bestaan; dus wordt de magt gesloopt
Van Spanjes Mogendheid, wanneer Philips dees Landen
Voor vry verklaaren moet, verbreekende alle banden
Waarmeê hy die, tot nog, gestreng gebonden hieldt.
| |
Agtste tooneel.
Vander Mark, Treslong, Manriques, Rochus, Gevolg van Edelen, Bootsvolk, en Soldaaten.
Nu triomfeeren wy. Dat elk, met vreugd bezield,
Dees' blyden avond vier', met allerlei gezangen!
Dat deeze Saterdag, waarop wy ons verlangen
Verkreegen, wen van hier de Spanjaard is verjaagd,
By al 't Batavisch volk den naam van heilryk draagt,
Gelyk hy waarlyk is! Wy kunnen, zonder vreezen,
In deezen tyd, vernoegt en luchtig vrolyk weezen.
| |
| |
Wat Spanjaard heeft zich daar op eenen struik geplaatst?
Uws Broeders bloed ten zoen, dat gy hem op doet knoppen.
Neen, geen verwonde schelm, die niet meêr voort kan loopen,
Is hy uw' toorn ontwaard,
Hy heeft de doodstraf toch verdiend. Wy moeten de aard'
Van Spanjaards zuiveren, zoo veel wy immer kunnen,
En hun geen oogenblik het leeven langer gunnen,
Dan men het leevenslicht hun niet ontneemen kan.
Neen, ik ben een Edelman,
In 's Konings dienst gewond, daar ik op 't pad van eere....
Vander Mark, hem, ten einde zyner reden, doorstootende.
Uw' roem in schande zocht. Dat hy nooit wederkeere
Van waar hy kwam'.... Ga heen, uw bloedrol is volspeeld.
Manriques, ter neder stortende.
Barbaar!... ô Hemel!... 'k Sterf.
Gy hebt my lang verveeld.
Al waar men Spanjaards vindt, het zy in modder poelen,
Of halfverdronken Land, doet hun de straf gevoelen,
Door hen voor ons bereidt. Die beulen moeten voort,
En wat hier Geestlyk is zal sterven door de koord.
Voor my geen blyder uur dan dat ik my mag wreeken,
En met myne eige hand hun wree vlighart door steeken.
Ach! dat ik eens myn wraak aan Alva koelen kon'!
Welk een geluk zoo ik dien bloedhond overwon
| |
| |
En Krygsgevangen zag! hoe zou ik my vermaaken,
In hem de wreede ziel, al spartlend', te doen braaken!
Wat zou ik foltering voor hem verzinnen! ja
Ik zou aan dien Tyran het zwaard van ongenaê,
Met meer dan helsche pyn, op 't schriklykst, doen geevoelen
En in zyn laauwe bloed myn heete drift verkoelen!
Zyn lillend ingewand wierdt langs den grond gesleurd,
Daar zyn moord zuchtig hart, ten boezem uitgescheurd,
Myn tanden, tong en mond, ten bittren prooi verstrekten.
| |
Negende tooneel.
Vander Mark, Entes, Treslong, Rochus, Gevolg van Edelen, Bootsvolk en Soldaaten.
Bossu is reeds op weg naar Dort, en zoo 'k ontdekten,
Uit iemant die terstond de Dortsche Vest verliet,
Is 't zeker dat hy zich daar buiten houden ziet;
De Poorten zyn daar toe, haar deuren digt gesloten,
En 's Burgerstegenstand zal hem het hoofd doen stooten.
Wat was 't ons aangenaam de Spanjaards, vuil beslikt,
Bemodderd of doornat, al beevende en verschrikt,
In hunne vlucht, te zien en tergend' na te jaagen!
Dus hebben wy van hen nog sommigen verslaagen,
Die, worstlend' met den dood, zich in het diep moeras
Verschoolen, daar ons staal of loot hen doodlyk was,
En pynlyk bragt omhals; want niemant kreeg genade:
Ik laghten om 't gesmeek, en wreekten myne schade
En 't zielsverdriet dat elk van hen aan d' onzen deedt.
Gy, Entes, zyt zoo braaf als ik een Krygsman weet.
Gy toont u in 't geheel vervreemd van mededoogen,
Wylu 't Maraans geschrei nog nimmer heeft bewoogen!
| |
| |
Gy volgt myn schreeden na, het Geestlyk kleed ten haat,
Waarin een lichaam steekt, heerszuchtig, trosch en kwaad,
Ja onverbiddelyk in heil- en voor spoedsdagen,
Wiens tong, in tegenspoed, door weenen en door klaagen,
Altoos naar uitkomst zoekt, en ons den Hemel sluit,
Of opent, zoo 't haar lust; schoon my zulks nimmer stuit,
Noch uw gerechte wraak in 't minste doet verkouden.
| |
Tiende tooneel.
Vander Mark, Enthes, Treslong, de Ryk, Rochus, Gevolg van Edelen, Bootsvolk en Soldaaten.
Uw zege, ô wakkre Graaf! zal nu haar loopbaan houden.
De Waalen zyn alreeds uit Vlissingen verhuisd,
De Bouwers van 't Kasteel verjaagd, hun werk vergruisd
En ganschlyk omgewroet: de Burger zal beletten,
Dat eenig Spanjaards rot weêrkomt zyn Stad bezetten.
Nogmeer, Mynheer, nogmeêr; geen zwakke Burgery,
Maar de Regeering zelfs verkiest Oranjes zy'
En deedt u, door van Erp, om hulpe en bystand vraagen
Eer gy het Spaansch gespuis van hier hadt weggeslagen,
Of eer men dacht dat zulks zoo wel gelukken zou'.
De Brielsche Burgerschaar, die 'k nog niet veel betrouw',
Belet my dat ik thans geen sterke hulp kan geven;
Doch al die nieuwelings by ons zyn ingeschreeven,
Min van geweer bedeelt, dan trouw voor 't Vaderland,
Laate ik volkomen vry te gaan naar 't Vlissings strand.
Men is daar meêr voorzien van krygsnood wendigheden,
Dan van stoutmoedigen om andren voor te treeden,
Die men straks volgen zal en van geweer voorzien;
Daar is slechs volk van doen om d' opstand hulp te biên:
Van Erp heeft dit den Prins, in Dillenburg, doen weeten,
En zyn Doorluchtigheid zal 't nimmermeer vergeeten,
| |
| |
Zoo, door uw zorg, die Stad voorhem verzekerd wordt,
Dat Alvaas Zeemagt krenkt, zyn Landgebied verkort.
'k Moet eerst de Burgery en Dorpeling doen zweeren,
Den Vorst als Graaf, den Prins als Stedehouder, teeeren,
En 't Vaderland getrouw te blyven tot 'er dood:
Wanneer zulks is geschied wordt ligt myn magt zoo groot,
Dat ik de Vlissingers meêr bystand toe kan zenden.
't Geluk schynt meêr en meêr op onze zy' te wenden.
Wy zien van tyd tot tyd, elk uur, elk oogenblik,
Veel' uitgeweekenen, van d' allereersten schrik,
Door onzen overval veroorzaakt, zich herstellen,
En keeren in den Briel, om ons, als medgezellen,
Ten dienste van den Prins, kloekmoedig by te staan;
Welk heus verzoek gy hun onmooglyk af kunt slaan.
Uit Vlaandren nadren ons vier welbekende Helden,
Vier Heeren, die altoos zich in de bresse steldden
Van 't Land, (van Schoone wal, van Watervliet, Casteel,
En Haverschot,) daar elk van hen zich door een deel
Navolgers ziet verzeld, en door landeigen Boeren,
Voorstanders onzer zaak, die, door de tong te roeren
Van Alvaas boos bedryf, den dwingland zyn ontvlucht,
Om, onder uw beleid, in aangenaamer lucht,
In deeze Stad, met ons, zyn' aanval af te wagten.
Al wie zyn' pligt, ten dienst der Lande, wil betrachten,
Vindt hier, door ons beschermt, een vaste en zeekre wyk,
Nu Vrankryk, Engeland, en 't Duitsche Keizerryk,
Aan ons een menigte kloekhartige Soldaaten,
Oranje ten geval, haast zullen overlaaten,
Om aan den Kastiljaan meer Steden van waardy
Te ontrukken: dus gesterkt wordt Hollands volk weêr vry,
En zal zich, met de Zeeuw' en kloeke Stichtenaaren,
Van Vorst Philippus zelf nog doen voor vry verklaaren.
| |
| |
| |
Elfde tooneel.
Vander Mark, Entes, Treslong, de Ryk, Koppestok, Philipszoon, Rochus, Elizabeth, Kornelia, Frederik, Maria, Gevolg van Edelen, Burgeren, Vrouwen, Boeren, Kinderen, Boetsvolk en Soldaaten.
Koppestok, tegen vander Mark.
Mynheer, al 't volk doet u verzoeken, deezen nacht,
De volle vrolykheid te vieren in haar kracht.
De Burgers altemaal, met Kindren en Vrouwen,
Verzinnen elk wat nieuws ter eere van Nassouwen.
Het Zee volk smyt de muts met blydschap toorens hoog,
En roept, ‘Prins Willem leeve!’ uit der Soldaaten oog
Blinkt hunnen heeten lust om Spanjaards op te zoeken,
Waar zy te vinden zyn! 't Kriöeld in alle hoeken
Van dit verloste Land, daar elk nu blyder tyd,
Door uw bescherming wagt. Gy hebt den Briel bevryd,
En onze Burgery van strengen last ontheven!
Nu moet ge aan haar den smaak van 't zoet der Vryheid geeven,
En laaten aller vreugde een onbepaald genot.
Entes, tegen vander Mark.
Ja, vier de dertelheid nu eens 't volkomen bot.
Laat ieder naar zyn' lust verspillen en verteeren;
Door 't geld verdoen zal 't volk te beter rooven leeren:
Dus wordt met 's Vyandsschaê, 't verlies weêr ingehaald,
En al wat elk verkwist, uit Spanjes kas betaald.
Zoo leeven wy vernoegd; dus zyn wy waarlyk vryën;
Zoo blyven wy verpligt met dapperheid te stryên;
Dus trekt hier ieder wat van onzen oorlogsbuit;
Zoo schudt der Spaanschen zeef hier Peruus goudmyn uit,
Waar van zich menig mensch kan voeden en geneeren;
Dus geeft men vreugde uit winst, en blydschap in 't verteeren.
| |
| |
Dit volk is meêr geneigd tot zuinigheid; nun aart
Is spaarzaam; maar het geld, door hen by een vergaêrd,
Is veil en by der hand, wanneer 't hun Opperheeren,
's Lands Staaten, door den nood gedrongen, slechts begeeren,
En noodig rekenen tot welzyn van het Land.
Dus spaaren wy met vrucht en geeven onderstand,
Als 't billyk wordt vereischt. Maar als men ons, door schenning
Van recht, om pracht en praal te voên, den tienden
Stout afdwingt met geweld, dan grypt dit vreed zaam volk
Veel min in hunne beurs, dan naar Musquet en Dolk.
Geen gierigheid heeft ons een bede aan Graaf of Koning
Doen weigren; maar zyn Raad, wel verre van verschooning
Te geeven, drukten ons te meer; hun hovaardy
Hieldt Neêrlands volk als slaaf der Spaansche pronkery,
Min eigen aan den Vorst dan aan zyn' Hovelingen;
Dit deedt ons weigring zyn en uit den beugel springen.
Dus kan de spaarzaamheid een Land behouden; maar
Onnut verspil brengt Volk en Ryken in gevaar.
Vander Mark, neemende een Speer van iemand van 't gevolgd, plant dezelve voor op het Tooneel en zet 'er vervolgens een' witten Hoed op.
Ziet hier Lumey de Speer der Vryheid nederzetten,
En kroonen met den Hoed dier Maagd; beschermt de wetten
Van Hollands vryën Staat, dan zal hy veilig staan,
Wenhem Oranjes zorg versierd met Lauwer blaên,
En Staats- en Krygslast torscht op zyn door luchte schouder:
Hy 's de eerste stem des Raads, hy 's onze Stedehouder,
En ik, als Admiraal, volvoer alhier zyn' last:
Hy zal Toledoos juk, dat nooit uw schoudren past,
Afwerpen van uw' hals: hy werft ons Bondgenooten
En Legers, voor zyn geld, en sterkt onze Oorlogsvlooten.
| |
| |
Geen Alva is by ons als Landvoogd meêr in acht,
Noch geen Bossu heeft hier Stadhouderlyke magt:
Zy zyn geheel onwaard in Holland te gebieden:
Neen, Koningsslaaven, neen, gy zyt by vryë Lieden
Gehaat, als al te streng, te bitter slaafsgezind,
Te doof voor 't Burgerrecht, verbysterd en verblind
Door 't Kroonengoud; den Staf te zien doet hen verbleeken
Of bloozen; maar de Prins durft voor uw rechten spreeken,
En voor uw Vryheid zelf den Sabel zwaaijen! Hy
Is meêr 's Lands Vader nog dan Hoofd der Staat voogdy!
Hy, uit het Duitsche bloed, uit Vorstelyke looten,
Uit Keizer Adolphs Stam roemruchtig voortgesprooten,
Verheft het Nassauws huis, door deugd, in heerlykheid,
Verr' boven allen rang en alle Majesteit.
Hy plaatst het Oranjevaandel naast de Speer en Vryheids Hoed, zettende vervolgens, aan de andere zyde, het Hollandsche Wapen.
Dit streept drie kleurde Merk, dit Vaandel van Oranje,
Beschermd door 's Prinssen arm en Hollands Leeuw, zal Spanje
Nog strekken tot behoud, na 's Konings hoogmoed
En 't vry Batavisch volk, met luister, zegepraald.
Oranje strydt voor 't Land, uit Vaderlyke ontferming;
Uit liefde voor dit Volk en teedre zielserberming,
Put hy zich zelven uit, verteerd zyn geld en goed,
En steekt zich diep in schuld, ja waagt zyn Vorstlyk bloed:
Wy vechten slechts om roof en om ons ryk te maaken;
Maar hy wordt, strydende, arm, vecht om uw boei te slaaken,
En om de Vryheid hier te vesten op haar' Troon!
Volgt dus zyn Hoogheid na, dan staat de kans ons schoon,
Om zulk een' vryën Staat in Neêrland op te richten,
Dat menig Koning kryk voor zyne magt moet zwichten.
| |
| |
Intusschen laate ik elk het vreugdbedryven toe,
Dat ieder zyn geluk door juiching blyken doe;
Nu Spanjes overmagt dit Eiland moest verlaaten
Staat onze Zege vast; nu hebben myn Soldaaten
Eerst recht verwonnen; nu, nu is de Burgery
Van Voorne en van den Briel verlost van dwinglandy.
Terwyl hier de eerste grond ter Vryheid is gelegen,
Zal onze Oranjevorst, met zynen Heldendegen,
De strenge koord, die ons tot nog aan Spanje bondt,
Ontknoopen met verstand, en dees staatzieke wond,
Waaruit heel Neêrland bloed, zoo wysen heilzaam heelen,
Dat hier geen Kastiljaan weêr komt voor Meester
Daar 't dankbaar Nageslacht, meer dan de Tydgenoot,
Ons braaf bestaan beroemd, gelyk hun magt vergroot;
Ja Hollands moedig Volk zal vreemde Koningryken,
En Koningen, voor zich doen buigen en bezwyken.
Viert dan een' blyden dag die Neêrland dierbaar is,
En, in der Vryën hart, in heilgedachtenis
Van eere blyven zal, zoo lang hun Nageslachten
Het slaafsche juk weêrstaan en de edle Vryheid achten.
Einde des Vyfden Bedryfs.
|
|
Auteursrechtvrij