Weekend in de Archipel

[p. 117]

[VI]

Wat was er na zeven jaar overgebleven aan rancuneuze gevoelens? Niet veel meer.

Toen Maud op de gang verscheen, wees ze met haar duim naar binnen. Heb je gezien? Er was plotseling weer dat oude bekende gevoel van saamhorigheid tussen ons. Waar zou die nog zo voelbaar kunnen worden als juist in dit huis?

In de voorkamer kabbelde de feestelijke conversatietoon voort. Telkens, als Catolientje nieuwe gasten aankondigde, namen voorgaande bezoekers afscheid om plaats te maken en in de achterkamer bij de tafel met verversingen nog wat na te treuzelen.

- Bedankt voor uw bezoek en héél hartelijk bedankt voor de mooie bloemen...

Als ik naar binnen keek, zag ik tante Trees kaarsrecht op haar stoel zitten. Dit was haar grote dag. Soms, bij het verwisselen der gasten, raakte zij het verband wel eens kwijt. Dan ging het discours langs haar heen en was er alleen maar het stil en verrukt behagen van het weerzien van zoveel oude bekenden.

- Is het heus niet te druk voor u? vroeg Toet Hopman liefjes. Ach, wat was zij omvangrijk geworden! Zij had haar schade dubbel en dwars ingehaald en gezworen dat zij zich niets, niets meer zou ontzeggen. Ze bleef maar plakken en kon niet loskomen uit de ontvangkamer, waar zij kennelijk werd vastgehouden door haar niet te stillen begeerte zoveel mogelijk mensen te ontmoeten.

Toen alle stoelen weer bezet waren stond ik in de deur-

[p. 118]

opening het geval eens aan te zien. Het gesprek dat zich ontspon was doorgaans komisch verward. Het had zijn uitgangspunt bij tante Trees, doch verloor zich na de bloemen en het winderige weer soms plotseling op zijpaadjes, vooral als oude bekenden elkaar hadden getroffen, of elkaar van verre toewuifden. Onderwijl werden er talloze knikjes gegeven naar de oude vrouw, die zich inspande om ieder een weerwoordje te gunnen. Hoe het kwam weet ik niet goed meer - maar op een gégeven moment zat ik tussen Erik en Toet Hopman in. Het was mijn noodlot voor deze middag.

- Zij is heel oud geworden, zei Erik onbeschaamd luid. - Een probleem, dat oud worden - ik teken er niet voor. A propos, mijn heer Van Beusekom, hebt u het naar uw zin in Amsterdam? Een goede baan en een goed huis? Ik keek hem even aan in afwachting of hij ook nog naar mijn vrouw en naar mijn salaris zou vragen.

- En een goede vrouw natuurlijk? kwam er fluwelig achteraan.

- Iets voor Erik, om dat natuurlijk te vinden, corrigeerde Toet, met een visitelachje.

- Ik heb het naar mijn zin in Amsterdam, zei ik koel. - Een heerlijke stad. Centrum van kunstleven. Niet zo provinciaal als hier.

Ik moest hem hierop het antwoord schuldig blijven. Het had geen zin met hem hierover van gedachten te wisselen. Ik wist al te goed dat hij mij aanzag voor een conservatief geval en ik hem voor een mislukt artist. Veel aanknopingspunten waren er derhalve niet.

Inmiddels trok tante Trees weer aller aandacht door het binnenkomen van de oude dokter Veltman. Ook hij ontkwam niet aan een omhelzing, wat hem machtig veel genoegen deed. Het was een aardig gezicht die twee ouwetjes, die elkaar als kinderen gekend hadden en er behagen in hadden temidden van dit gezelschap hun brokkelige conversatie een amoureuze inslag te geven.

[p. 119]

- Ik kom je Tweede Pinketerdag halen om bij Houtmeyers te zitten, schreeuwde hij veel te luid aan haar oor.

- Liever bij Seinpost, zegt ze. - Jammer dat de Pier er niet meer is, Herbert.

- Je wordt honderd, Trees! galmde hij.

Ze schudde nu toch van neen. - Ik ben niet doof hoor! - Ik wel, dat is gemakkelijk, op onze leeftijd...

- Ik zie je veel te weinig, pruilde ze.

Hij streek zijn grijze knevel op en begon aanstonds Catolientje het hof te maken.

- Hoe vind je die twee ouwetjes... heerlijk, hè? kirde Toet Zij sprak met de gemeenzaamheid van iemand die, na een langdurige visite, onverhoeds begint te tutoyeren. Toen bleek, dat het echtpaar Hopman nog geen aanstalten maakte om te vertrekken, zag ik mij genoodzaakt het gesprek met hen gaande te houden. Er was vanmiddag zoveel aan oude herinneringen losgewoeld dat het mij weinig moeite kostte een aanknopingspunt te vinden aan het verleden. Ik herinnerde mij trouwens nog al te goed de ochtend die ik in zijn gezelschap had doorgebracht in het beruchte huisvestingsbureau in de Trompstraat. Dat was nà de inslag van 25 Januari 1945. Onze huizen waren er ellendig aan toe, doch, vergeleken bij de tientallen slachtoffers wier woningen waren ‘doorgeblazen’, waren wij er nog vrij goed afgekomen. Ik verdacht hem er toentertijd van dat hij de ramp als een welkome gelegenheid aangreep om er beter van te worden.

- Woont u nog altijd in dat huis dat u toen gekregen hebt? vroeg ik, iets meer toeschietelijk.

Hij knikte. - Wis en waarachtig... ik heb dat huis nog.., zei hij.

Hij is nog precies dezelfde, dacht ik. In gedachten zat ik weer naast hem in de wachtkamer van dat huis der zuchten...