Kinderen en erfgenamen

3

Het was die zaterdagavond laat geworden. Ze waren uit de Princesseschouwburg in de zoelte van de lentenacht niet direct op het nog drukke Bezuidenhout afgestevend, doch namen het slingerpad langs de Hertenkamp.

Stans gaf Hugo een stevige arm, want het was aardedonker. Hugo neurde nog een melodietje uit de operette. Ze hadden zich goed geamuseerd en Stans had weer eens een avondjurk kunnen dragen. Als hij haar zo in de foyer tersluiks gadesloeg maakte ze toch geen slecht figuur in de Haagse uitgaande wereld. Ze wist haar toiletten met smaak te kiezen. Dat was wel eens moeilijk, ze was nu eenmaal wat spichtig. Het was een hele stap voor haar geweest het haar kort te laten knippen, maar het gaf haar iets aparts.

Bij een zijpaadje stonden twee nachtvlinders met elkaar te babbelen, wachtend op klandizie.

- Het is maar goed dat jij bij me bent.

Hij kon dat tegen Stans zeggen, zoiets. Ze was, als ze samen waren, zijn losse toon gewend. Op de een of andere manier moest hij toch dat remmende kantoorleven afreageren. Ze reageerde er niet op, drukte alleen zijn arm wat vaster.

Ze wist dat Hugo er de man niet voor was zich op buitenechtelijke zijpaadjes te begeven, al wist ze dat hij voor een bepaald type vrouwelijk schoon niet ongevoelig was. Voor

[p. 17]

haar jonger zusje Joke bijvoorbeeld. Maar Joke was, na een paar mislukkingen, in veilige haven aangeland bij een hoofdonderwijzer die niet meer verlangde dan wat zij hem ruimschoots kon geven. ‘Die haar amper aan kan’, had Hugo zich eens laten ontvallen. Zulke uitlatingen vond Stans niet prettig maar ze zei er niets van.

Het verjaardagskusje dat Hugo van Joke kreeg werd gegeven onder haar toezicht. Het was Hugo overigens niet ontgaan dat Joke snel de weg opging van het type vrouwen dat op verjaardagen als een wekker afliep en geen gebakje met slagroom meer afsloeg. Nog een paar jaar en haar natuurlijke molligheid zou zich omzetten in omvang.

Stans mijmerde nog wat na over het leven van die lichte meisjes. Hoe zouden die nu reageren op een gesprek over hun leven?

- Daar zou een middernachtzendeling je meer over kunnen vertellen, zei Hugo. - Ik zou het wel eens willen proberen, maar ja, dan moet je toch eigenlijk alleen gaan, hè?

- Jij steekt vanavond overal de gek mee, geloof ik, zei Stans, een beetje geprikkeld.

- Het is geloof ik niet eens goed voor je, zo'n operette-avond.

- Ik was zeventien jaar, zei Hugo, - toen ik op de Jongelingsvereniging de opdracht kreeg een inleiding te maken over de publieke eerbaarheid, aan de hand van ‘Ons Program’ van Kuyper. Ik herinner me nog goed dat ik er rooie oren van kreeg toen ik de stof doornam. Het enige wat ik er tot dusver van had geweten was, dat ik soms een zak zilver moest brengen bij Suykerbuik op het Huygensplein. Toen ik er voor het eerst naar toe ging, zei Rouwenhorst, de kassier die vandaag met pensioen is gegaan: Daar wordt het oudste beroep van de wereld uitgeoefend. Dat weten we trouwens uit de Bijbel. Er zijn vrouwen die er toe komen door beroerde omstandigheden, maar er zijn er ook die niet anders willen. Denk maar es aan Molly, de vrouw van Bert de Ruyter. Een keurige vent die met een afgedwaald rooms meisje trouwde. Ze was zelfs overgekomen tot onze kerk. En toch liep ze een paar jaar later van hem weg. Al eerder was

[p. 18]

ze 's middags gesignaleerd in een tweederangs café. Nou vraag ik je.

- Bert de Ruyter? vroeg Stans onthutst. Ze wist niet eens dat hij voor zijn huwelijk met Jean van der Horst al eerder getrouwd was geweest. Hij behoorde tot de latere kennissen van Hugo.

- Dus die twee oudste meisjes zijn niet van Jean?

- Nee, zei Hugo. Liever praatte hij er niet over. Het was zo'n beroerd geval met Bert.

- Ze liet alles in de steek, man, kinderen en een mooi huis. Met die kelner werd het ook niks. Nu zit ze met een jongere zuster achter een rode lamp op de Zeedijk in Amsterdam.

- Afschuwelijk.

- And what about Maria Magdalena?

- Die werd gered.

- Dat weet ik. Hoeren en tollenaars zullen ons voorgaan in het Koninkrijk.

Stans kon hem niet volgen op dit ogenblik. Het raakte tezeer aan hun verschillende naturen, aan een knelpunt in hun huwelijk.

Dat liet God toe! Een vrouw die haar twee kinderen in de steek liet. Twee kinderen!

De lantaarns in het rustige Emmapark spreidden een kalmerend zacht licht in deze zoele lentenacht. Hij stak de sleutel in het slot van de huisdeur. Bij het binnenkomen roken ze nog altijd de geur van de twisted matten. De oude vertrouwde geur van hun wittebroodsweken toen ze hun interieur nog zagen als een geslaagde toonkamer van de binnenhuisarchitect Cor Matthieu.

Het huis was geworden wat zij er van hadden verwacht - de plaats waar ze hun leven volkomen naar eigen aard leefden en waar hun vrienden hun hart niet hadden toegesloten. Het was en bleef alles pijnlijk in de vorm. Nergens slingerde een stukje speelgoed. Maar toen Stans hem kort na het binnenkomen nog even in zijn stoel zag zitten met het goed voorziene leestafeltje naast zich, bedwong ze het gevoel van opstandigheid waaraan ze de laatste jaren nauwelijks weerstand had kunnen bieden. Ze hadden elkaar. Ze hadden hun muziek en hun boeken. Was dat voor hem

[p. 19]

genoeg? Die vraag was een kwelling voor haar geworden sinds ze hem overgegeven had zien spelen met de kinderen van Joke.

Stans was er zich goed van bewust dat het tijd gekost had eer zij lichamelijk ontwaakt was. Niet altijd bracht Hugo het geduld op dat nodig was om hun geluk te waarborgen. Er stonden heel wat boeken in hun kast over die zaken.

Zonder de dagelijkse omgang met het Woord zou alles nog veel moeilijker geweest zijn. Toen dokters niet konden helpen was tenslotte het plan geboren, waarvan ze maar heel weinigen deelgenoot hadden gemaakt. Het was ook nog een lange weg geweest, maar de grote ommekeer in hun dagelijkse leven was nu niet ver meer af.

Ze lag deze avond zwijgend in zijn arm in het besef dat er dagen zijn die je niet tot de bodem toe kunt uitputten. Ze voelde Hugo's arm beschuttend om zich heen. Het was een gebaar vol tederheid en getemperd verlangen tot het uur rijp zou zijn waarin zij elkaar zonder terughouding zouden toevallen.