Volledige werken. Deel 1
(1884)–Theodoor van Rijswijck–
Auteursrecht onbekend
[pagina 25]
| |
I.Voorheen, toen schalken Mahomet,
Der Turken eerste gids;
Zyn halvemanen had geplant
Op fort en tempelspits.
Toen Sarazyn en Arabier
Aen zyne zy geschaerd,
Den ondergang van 't Kristendom
Bedregen met het zwaerd.
Toen is er menig wanbedryf
En zeldzaem stuk begaen;
Dit treft men in oude boeken wel
By elk kapittel aen.
Nu, men behaelde eens op een dag,
Een vollen zegenprael:
En, daer werd lustig voor gefeest
In 's keizers kanselzael. -
| |
[pagina 26]
| |
De Sultan op een kanselstoel? -
Ja, dikwyls na den noen,
Was hy gewoon een korte preek
Tot zyn gezin te doen.
Er werd dan dapper opgedischt
Na hofschen trant, en pracht;
Men sneê in zilvren schotels voor
Tot donker in den nacht.
Nu klonk de gouden drinkbokael
Vol kostelyken wyn,
Der onverschrokkenheid ter eer
Van menig Sarazyn.
Er was toen in den Koran noch
Van 't drinken niets vermeld;
Maer later is er zware straf
Op dronkenschap gesteld.
Althans, men dronk zoo menigmael
De volle bekers leêg,
Dat ras de kracht van 't geestryk vocht
Naer d' harsenpannen steeg.
Houra! waer kan men beter zyn!
Weêrgalmde door de zael
Vivat! Houra! herhaelde men
By 't klinken der bokael.
De sultan hief dan, voor de grap,
Een aerdig liedjen op.
En smeet zyn drinkschael op den vloer,
Den tulband van zyn kop.
En duizlig stond hy eensklaps recht
Met opgesparden mond;
En trok zyn grooten sabel uit,
En zwaeide hem vreeslyk rond.
| |
[pagina 27]
| |
Hy viel de gasten woedend aen,
Hervatte keer op keer;
En kloof een hoofdman 't bekkeneel
En stortte op hem ter neêr.
Een luid gerucht vloog door de zael,
En ieder vluchte ras,
Vervaerd voor zulken sabelslag,
Die nimmer licht genas.
De nachtschim was in 't niet gezakt,
En Phebus rees omhoog,
Toen sultan eindlyk nuchter werd,
Nog met den slaep in 't oog.
Hy richtte zich nog half bedwelmd,
De leden nog verzwakt;
En zag naast zich een moedig held
Het hoofd aen twee gehakt.
‘Hoe!’ Riep hy vreeslyk, luid en bang,
Met schrik en wee begaen;
En keek de romp met bloed bespat,
En 't gapend hoofdscheel aen.
En schielyk riep hy knecht en knaep
Om kort en goed bericht.
‘Gods bliksem, (sprak hy), valt op hem
‘Die zulk een feit verricht.’
Ja, zei men, 't is de dronkenschap
Die zulk een stuk begaet.
De wyn is dik maer schadelyk,
Voor godstolk en soldaet.
Toen dacht hy ras, hoe heel de zaek,
De gansche boel bestond:
Een traen ontviel zyn vonklend oog,
Een zucht zyn open mond.
| |
[pagina 28]
| |
‘Ach! (sprak hy), op de kleinste vreugd
‘Volgt deernis wreed en bang:
‘Daer licht myn dapper legerhoofd,
De doodsverf kleurt zyn wang!
‘Komt, mannen, delft een diepen kuil,
‘Begraeft het bloedig lyk;
‘En weent toch matig over hem,
‘Hy is in 't hemelryk.
‘Hy is 'r als martlaer ingehaeld,
‘Met lauren mild gekroond,
‘Daer ben en blyf ik waerborg voor,
‘Zyn deugden zyn geloond.
‘Maer wie voortaen nog wyn gebruikt,
‘Dien sla ik in den ban;
‘Loopt, sabelt al de tuinen neêr
‘En bryzelt kruik en kan.’
Zoo sprak de Ismaëliet; het volk
Boog siddrend voor hem neêr,
En in Arabië bestond
Weldra geen wynstok meer.
Wie toen geen koffy op en schonk,
Dronk water tot zyn spys.
Geen faro trok uit Brussel meer,
Geen wyn meer uit Parys,
| |
[pagina 29]
| |
II.De Sultan echter, lachte er om,
En gekte met zyn leer;
Hy dronk zoo nis voorheen den wyn,
Ja dikwyls nogal meer.
Eens was er weêr een groot soupé;
In Mekka's oude stad,
Waerop zich menig held bevond,
Die lustig dronk en at.
Weêr werden kelk en kroes gevuld,
Het schuim stond tot den rand;
De vreugde klonk de kamer langs,
Het glas in ieders hand.
De Sultan zat aen 't oppereind.
Omhuld in goud en zy;
Naest hem zyn gunsteling Nestoor,
In prachtige livrei.
Een gunstling, noemt men hier te land
Gewoonlyk favoriet;
Dit 's ruim zoo schoon, dit lykt naer 't fransch;
Maer toch, ik wil 't zoo niet!
O! Muza schraeg myn zwak gedicht,
En zat me geestdrift by!...
Althans, Nestorus za 't naest hem
In prachtige livrei.
Hy fluisterde den Sultan toe
En dronk met hem den wyn;
Aen hun gesprek scheen 't of er iets
Van aenbelang moest zyn.
| |
[pagina 30]
| |
Maer gunst wekt nyd, zegt men van ouds,
En menig stuk bewyst,
Dat uit een stand waer elk naer wenscht,
Gedurig onheil ryst.
Men zag den gunstling telkens aen,
Met stuersch en barsch gezicht;
En ieders oogen waren steeds
Vol nyd op hem gericht.
Wat, (zei men), houdt die mompling nog
Aen 's keizers zy niet op?
Wis lastert hy weêr een van ons,
Ras valt er weêr een kop.
Toch schonk men middlerwyl den wyn;
Toch klonken kruik en kan;
En ras lag weêr de grond bezaeid,
Met scherf van pot en pan.
Weêr had het geestryk druivenvocht,
Hun rede en brein verdoofd;
En weder werd des keizers naem
In lied en psalm geloofd.
Dra lagen er een stuk drie vier.
Te tuimlen langs den grond,
Te spuwen op het vloertapyt,
Te geeuwen als een hond.
Ook sloot de Sultan de oogen dicht,
Door spys en drank bezwaerd;
Zyn hoofd hing neder op zyn borst,
Het zeever op zyn baerd.
Hy snorkte vast, en ronkte luid,
De slaep bekroop zyn leên;
Men droeg hem uit zyn leuningstoel
Naer zyne slaepkoets heen.
| |
[pagina 31]
| |
Nu schaerden eenige hooiden t' zaem
Van onderscheiden rang,
En men bezwoer by duren eed,
Des gunstlings ondergang.
‘Ja, (riep men), ja! hy moet van kant,
‘Hy stikke in 't schuldig bloed,
‘De lafaerd, die ons allen zoekt
‘Te trapplen met den voet!’
Zoo wordt me in gulzig overdaed
Van rede en eer ontblood
Zoo stak de dronke Macedoon
Den braven Clytus dood.
Zy grepen.... (Holla! Clytu8 niet),
Nestorus by den kop:
‘Hier, valschaerd! (bulderden zy uit),
‘Hier houdt uw loopbaen op.’
Vergeefs was 't of Nestorus riep:
‘Myn vrienden 'k deê myn plicht.’
Men sloot hem met een tulleband
Den mond voor 't schreeuwen dicht.
Nu trok men 't zwaerd van Mahomet,
Behendig uit de scheê:
Buk! riep er een met woest geluid,
En kloof hem 't hoofd aen twee.
Het bloed spoot gudsend op den wand,
Hy roerde zich niet meer;
Men smeet den romp nog rookend, by
Het bed des keizers neêr.
| |
[pagina 32]
| |
III.Zoo ras het lieflyk morgenlicht
Uit de oosterkimmen klom,
En tintlend, met zyn stralen, op
Den rug der bergen glom;
Ontwaekte Mahomet, en schoof
De zyden bedgordyn.
En zag het wreed mishandeld lyk,
Besmorst met bloed en brein. -
‘Wiens lichaem (sprak hy), licht hier zoo
‘Gemarteld voor myn voet?
‘Zyn voorhoofd is met brein besmeurd,
‘De gansche zael met bloed!’
Hy naderde onbewust, en zag....
‘O God! Nestorus lyk....
‘Myn gunsteling, myn boezem vriend....
‘De steunstok van myn ryk!’
Hy blikte weenend op hem neêr,
Aenschouwde 't droef vertoog.
Hy schudde peinzend met het hoofd,
En wraek blonk in zyn oog. -
‘Maek my de moorders (riep hy uit).
‘De daders my bekend!
‘Wie komt by onty en by nacht
‘Gewapend hier ontrent?’ -
Wel, riep een hellebaerdier hem toe.
Die wacht hield in 't poriael:
Wel zy, die dezen nacht met u
Hier zaten aen het mael. -
| |
[pagina 33]
| |
‘Roep my de gasten spoedig op
‘En breng hen voor myn troon.
‘De dader stikke in 't schuldig bloed,
‘Dit zweer ik by myn kroon.’
Nu kwam de gansche troep byeen,
't Was ruim wel honderd man.
Hy vroeg hun na den moordenaer,
Maer niemand wist er van. -
‘Myn wraek ontloopen kan hy niet,
(Riep Mah'met overluid).
‘Komt, staet eens allen naest elkaer,
‘En trekt uw degens uit.’
En allen trokken, op bevel
Van Mahomet, de kling;
En geen, waer eenig plekje brein,
Of droppel bloed aen hing.
‘Maer, Sultan: (riep een vaendrik uit);
‘Steek ook uw lemmer op;
‘Licht kliefdet ge als de laetste mael,
‘Uw gunstling zelv den kop.’
En driftig greep hy naer zyn zwaerd,
Als moedig op hun vraeg,
En 't bloed hing bigglend op het stael,
En droop nog naer omlaeg.
Een zichtbre rilling greep hem aen,
En schokte hem de ziel,
Als of de donder uit de lucht
Hem voor de voeten viel.
Verschriklyk week hy achterwaerts;
Het zwaerd ontviel zyn hand;
Een yzing kleurd' hem 't aengezicht
Zoo bleek gelyk de wand.
| |
[pagina 34]
| |
Sints, zegt men, dronk hy nimmer wyn
En heeft voor 't feit geboet;
En driemael daegs las hy: o Heer!
Verlos my van het bloed.
Ja, wie maer eens zich plichtig maekt,
Aen eenig schandig feit;
Wordt menigwerf, schoon schuldeloos
Een ander opgeleid.
Wie eenmael menschen bloed vergiet,
Blyft eeuwig moordenaer;
Hem wyst men heel zyn leven door,
Met lange vingers naer.
|
|