Angst was mijn gast

[p. 171]

28

‘In de tweede wereldoorlog verduisterde Max van Lennep uit Joods bezit komende juwelen. In 1946 kreeg hij een baan in Duitsland. In die periode leerde hij Marina kennen, met wie hij een verhouding had, die meer dan een jaar duurde. Zij vertrouwden elkaar de oorlogsfouten toe, die ze gemaakt hadden.

Max had nooit de bedoeling gehad met Marina te trouwen, hij zag de relatie als een tijdelijke affaire en voelde zich dan ook helemaal vrij om, toen hij weer in Nederland kwam, met een ander een huwelijk aan te gaan.

Marina kon dat niet verkroppen. Ze hield van Max, maar voelde zich vooral safe en geborgen bij een man die ook een oorlogsverleden had net als zij. Er bleef tussen hen altijd een schimmig contact bestaan. Schriftelijk of telefonisch, dat wist Moniek niet.

Jarenlang gebeurde er niets bijzonders. Max kreeg een baan bij de K.L.M. en was in die functie op verschillende plaatsen van de wereld gestationeerd. Uit zijn huwelijk werd een zoon geboren.

Tijdens een werkperiode in Canada overleed zijn vrouw. Kort daarna dook Marina weer op. Ze was op de hoogte van zijn weduwnaarschap en probeerde hem over te halen alsnog met haar te trouwen.

Hij weigerde. Maar zij dreigde zijn juwelendiefstal via hem onbekende kanalen bij zijn directie openbaar te maken, als hij niet in een huwelijk toestemde.

Max realiseerde zich dat het bekend worden van zijn misstap het einde van zijn goede baan zou betekenen,

[p. 172]

maar een huwelijk met Marina leek hem even afschrikwekkend.

Hij besloot naar een bevriend jurist in Amsterdam te gaan om advies in te winnen. Toen hij eenmaal in Nederland was, werd hij geconfronteerd met nog meer problemen.

Zijn zoon, die student was, bleek niet te vinden. Op zijn kamer trof hij een totaal ontredderde Moniek aan. Hij hoorde dat zijn zoon met onbekende bestemming was vertrokken nadat hij te weten kwam dat zijn tien jaar oudere vriendin, Moniek, een kind van hem verwachtte en de zwangerschap niet wilde onderbreken, zoals hij voorstelde.

In een ridderlijk gebaar om het kind van zijn zoon alsnog een wettige vader te bezorgen, stelde hij een paar dagen na hun ontmoeting Moniek voor te trouwen. Maar het was niet uitsluitend ridderlijkheid die hem tot deze daad bracht. Tegen Marina speelde hij het zo alsof hij inderdaad met Moniek moest trouwen en rangeerde op die manier zijn oude vriendin uit. Moniek die in haar omstandigheden bang en onzeker was voor de toekomst van haar en haar kind nam zijn aanbod aan. Max biechtte haar alles op wat er in het verleden gebeurd was.

Ze mochten elkaar graag en waren zich allebei bewust dat ze door een huwelijk beiden geholpen waren. Tenminste dat dacht hij, veronderstellende dat hij nu voorgoed van Marina af zou zijn.

Wat Moniek niet zelf had willen veroorzaken gebeurde echter spontaan, ze kreeg een miskraam. Ondertussen was ze zich zo gaan hechten aan haar man, die steeds meer vader-allures kreeg, dat ze toch een zekere harmonie in haar leven voelde ontstaan.

Niet lang daarna werd Max overgeplaatst naar Curaçao. Ook hij voelde zich diep verbonden aan zijn kindvrouwtje, wel beseffend dat zijn motieven voor een huwelijk met haar indertijd egoïstischer waren dan de hare.

[p. 173]

Ze hadden redelijk goede jaren samen, tot ook Marina zich op Curaçao vestigde.

Aldert had, toen hij mij op Schiphol wegbracht, telefonisch contact met Max, waarin hij vroeg of de van Lenneps mij wilden opvangen, maar bovendien vertelde hij wat de eigenlijke beweegredenen waren van mijn komst. Max lichtte Marina in, en raadde haar aan het eiland te verlaten, wat zij weigerde. Ze dwong hem - weer onder dreiging van het openbaar maken van de diefstal - haar te helpen.

Samen maakten ze het plan dat Marina zich de vier weken van mijn verblijf zou schuilhouden in de voor mij gereserveerde bungalow.

Toen ze echter na verloop van tijd ontdekten dat ik bij mijn pogingen om haar te zoeken Yose wilde inschakelen, raakten ze in paniek. Zij vreesden dat hij sneller op het goede spoor zou zijn dan mij alleen ooit lukken zou.

De macht van Marina over Max was zo groot dat ze hem dwong mij tijdens een bezoek aan de noordkust van de rotsen te duwen. Hier kwam hij sterk tegen in opstand.

Volgens Moniek is het nooit de bedoeling van Max geweest mij persoonlijk kwaad te doen, zij was op de hoogte van ons samenzijn die middag dat zij naar de kapper was. Hij heeft zich toen willen inleven in de rol van moordenaar, maar wist van het begin af heel zeker dat hij aan een dergelijke misdaad nooit zou willen meewerken. Tegenover Marina liet hij het voorkomen alsof zijn pogingen mij een duw te geven mislukt waren.

Max had al jaren hartklachten en de spanningen van mijn verblijf waren voor hem ondragelijk. Hij vertrouwde Yose en Otto niet en belde hen anoniem op met de boodschap dat ze zich niet met mijn zaken moesten bemoeien.

Van het plotselinge vertrek naar Bonaire begrepen ze

[p. 174]

niets, maar ze hadden het als een grote relax ondervonden, temeer omdat ze wisten dat ik na die week nog maar een paar dagen op Curaçao zou blijven. Ze kregen weer moed dat alles goed zou aflopen en dat ik onverrichterzake zou vertrekken.

Toen ging Marina op een avond naar de van Lenneps, er ontstond een woordenwisseling, die in een hevige scène ontaardde. Max kreeg daarna een hartaanval en stierf.’

Nadat ik de droge opsomming van de feiten nogeens overlas, forceerde ik me niet langer aan Moniek en aan Marina te denken, noch aan mezelf. Het was ondertussen al nacht, ik hield me bezig met allerlei kleinigheden, die ik net zo goed had na kunnen laten. Ik waste wat kleren uit, ruimde het keukentje op, maakte de koelkast schoon. Het leidde meer af dan ik had durven hopen, maar toen ik tenslotte niets meer wist te bedenken, sloeg de schrik me weer om het hart. Moest ik nu echt naar bed? Ik voelde me zo vreemd helder dat ik meende toch niet te kunnen slapen. Of leek dat maar zo en was het toch mijn oude angst?

De zekerheid dat een nachtmerrie minder ernstig was dan de werkelijkheid van de aantekeningen die ik gemaakt had, deed me toch maar besluiten naar bed te gaan.

Bijna lukte het me in te slapen, toen ik me plotseling realiseerde dat Marina, na de dood van Max niemand meer had die ze vertrouwen kon en op dat moment maar één tegenstander op het eiland: Yose.

Zorg om hem hield me wakker tot de ochtend.