Resolutiën van den commandeur en raden van het Fort de Goede Hoop 1652-1662

Donderdagh den 18^en Junij 1654.

Alsoo wij met de 2½ lasten rijs pr. 't galjot de Tulp nu laest becomen uijt de retour vlote van St. Helena ten alderhooghsten niet boven 2 maenden sullen cunnen streecken, mitsgaders de

[p. 49]

cool ende andere moescruijden in de thuijnen oock soo haest niet voortcomen als men voor al 't volcq dagelicx wel geconsumeert hoe mesnageant het oock aengelegt wort, ende om meer vogels van d' Eijlanden te haelen ende in te souten te weijnich soudt hebben dat vermits de regentijt jegenwoordigh oock niet meer te becomen is, dier halven 't galjot de Tulp nodich ende pleijn soude dienen gebruijckt om over ende weder t' elckens versse vogels ende peguijns te halen offte liever gesonden na Madagascar om rijs gelijck 't galjot de rode vos, of misschien, (dat Godt verhoede) 't eene ongeluck overquam wij op 't ander noch eenige hope mochten hebben, want ons op schepen uijt Vaderlant te verlaeten van tijt tot tijt meer ende meer bevinden te hasardeurs te wesen vermits veele de Caep niet genegen sijn aen te soucken, maer willens verbij loopen, waer door wij 't elckens in groote soberheijt blijven sitten hebbende jegenwoordich niet boven noch 2 weecken broot, en cunnen oock d' aencomende schepen uijt 't Patria van gordt off erten, niets missen, in vougen off wij al met broot gesecondeert wierden echter noodich potspijs om 3 mael daeghs te schaffen, van noode hebben, waer toe niet bequaemer als rijs soude wesen, met 't welcke oock 't broot met eenen can gespaert worden soo in India over al gebruijckelijk ende ons hier mede op 't hooghste nodich is.

Wijders gemerckt dat wij aen dit galjot de Tulp een snedich ende wel beseijlt vaertuijgh hebben, seer bequaem om eenige vreemde plaetsen op te doen insonderhijt desen houck om, ende dat genoeghsaem empassant sonder veel verlet in de reijse na Madagascar voorsz: om welcken houck soo bij verscheijden Journaelen van cust, landt, Zee, ende cours beschrijvinge vernemen mitsgaders door 't mondelingh raport van den Spaensen hooch duijtsen padre Martinus Martinij (pr. den Oliphant a^o pass^o uijt India hier geweest oock (accorderende met de verhaelde beschrijvingen) g'informeert sijn, veele schoone havenen, Baijen, revieren ende jnhammen leggen, in de welcke door hem g'affirmeert ende bij gemelte beschrijvingen oock niet min gedeclareert wordt, daer handel van goudt, ambergrijs, oliphants tanden, ebbenhout ende slaven sal gevonden worden, principaelijck van Rio Piscaria ende Rio d' Infante (daer omtrent 30 mijlen de revier op een stadt genaempt Cortada volgens de landt caerten soude leggen) tot de custe van Coffala ende Cuama in cluijs, van waer de portugesen van Mosambique haer goudt met cleijn vaertuijgh langhs de custe gaen handelen, meest ende principael uit het Coninghrijck van Monopatapa ende Butua (onder ende oock beoosten den tropicus Capricornij leggende aen dese sijde van Coffala) van den Monopatapaten uijt Simbaos (een stadt in 't landt daer beschreven wort dat veel tijts den Coningh woont) ende Butua den gemelten portugesen toegebracht werdende, welcke Monopataparen, ende die van Butua misschien mede wel souden mogen bewogen worden ons in de revieren van Christofora offte de Baijen van Os Medaos

[p. 50]

d' auro ende Rio des Reijs (hun wel soo nae als Coffala off der portugesen plaetsen gelegen) haer goudt ende ander coopmanschappen toe te brengen, bijsonderl: als vernamen dat wij daer doorgaens met onse schepen in vruntschap quamen om te handelen te meer dewijle doch na Linschotens beschrijvinge d' Inwoonders van Coffala (den portugesen onderdanich) haer den Monopatapaer (hunnen wettigen heer) niet en willen subjecteren waer door (sulcx noch soo weesende) als dan wel mochte gebeuren dat wij in de voorsz: Baijen Os Medaos d' auro off Rio dos Reijs met die van Monopatapa een goet contract troffen omme aldaer handel te stabileren en: metter tijt soo verde te comen dat men hun soude cunnen off mogen belooven met Comp^s macht niet alleene haere rebellige ondersaeten van Coffala tot sijn gehoorsaemheijt te helpen; nemaer oock wel de portugesen metter tijt van daer te helpen ofte uijt 't nest te jaegen, ende wes meer bij tijt en dewijle practicabel wesen mochte, Dat oock aldaer sal handel te vinden wesen, is te meer apparent ende verhoopen vermits bij veelen g'affirmeert wordt dat het goudt uijt de minen van Monopatapa ende Butua wel in Angola gebracht wort oock somtijts wel Inwoonders van Angola heel tot Coffala overlandt aengecomen souden wesen ende met haer gehandelt hebben waeraen blijkt dat deselve soo wel met andere als de portugesen sullen genegen gevonden worden te handelen.

Allen 't welke in raede geproponeert ende bij den raet wijders geleth ende geconsidereert mitsgaders geconfereert ende overwogen als oock gesien onse soberheijt van victualie waer door gedrongen sijn nootshalven de reijse nae Madagascar om redenen voorsz: te ondernemen ende dat d' ondersoeckinge der gemelte plaetse empassant sonder verleth met eenen mede bequamelijck sal cunnen geschieden te meer vermits 't saijsoen Jegenwoordigh daertoe op sijn bequaemste is ende sijn langer retardement 't selve verloopen ende dierhalven alsdan oock noch een gansch jaer souden gefrustreert blijven eenige ondersouckinghe na de gemelte plaetsen te doen oock dat tegen de wederomcomste des galjots mede eerst de drooge ende bequame tijt sall aencomen om de robbenvanghst (nu mits de regentijt moetende stil staen) bij der hant te vatten ende andere redenen meer in rade voorgehouden ende geconsidereert, Is eijntelijck ten meesten dienste van d' E: Comp^e na wel rijpe deliberatien geresolveert ende vast gestelt 't galjot de Tulp in der haeste claer ende seijlvaerdigh te maecken omme sijne reijse uijt dese Baij desen houck om te nemen ende alle de plaetsen, havenen, Baijen ende revieren mogelijck sijnde aen te doen ende ontdecken van Rio Dolce tot Rio dos Reijs incluijs, ende na gedaen ondersouck van daer dan vorders over te steecken nae Madagascar, omme het overhoudende van haer cargasoentjen aldaer 't onser hoochnodige provisie als dan in rijs te besteden [e]nde met eenen oock te vernemen wat aldaer mede in handel off [a]ndersints voor de E: Comp^e wijders mochte te doen offte verhopen

[p. 51]

wesen ten waere aen de voors: plaetsen desen houck om rijs off andere noodighe provisie genouchsaem hadden becomen ende hun hun cargasoen verhandelt, als wanneer maer regel recht weder herwaerts retourneren sullen.

Ende alsoo aen onsen 2^en persoon den onder coopman Fredrik Verburgh ervaren hebben een naerstigh ende naeuw ondersouckent borst te sijn waerop men sich vertrouwen mach Soo is verstaen denselven mede te laten gaen omme den handel overal t' exerceren ende van alles goede reecq: reliqua ende bewijs te doen, ende wes meer met advijs van rade sullen bevinden tot Comp's proffijt ende dienst op de reijse ende over al te behooren, ende opdat 't gemelte Galjot te eerder soude mogen vaerdich wesen sal men met al 't volq van 't fort ten eersten sijn brandhout beschicken, opdat de voijagie ten eersten moghte aengevangen, mitsgaders de voorgemelte ondersouckinge desen jaere noch volbracht worden, ten eijnde wij d' E: Heeren Meesters pr. d' eersten hier aencomen: retour vloote daer van wat seeckers souden moghen adviseren; omme bij deselve alsdan nader op gedelibereert, ende geresolveert, mltsgaders ingevolghe g'ordonneert te worden, sulcx ende soo haer opgemelte Ed: nae becomen advijs terselver meesten dienste ende proffijt sullen goet vinden te behooren.

Dit alles nietjegenstaende als verhaelt, 't galjot hier ten hoochsten noodich hebben om peguijns tot spijsingen alsoock houdt ende schelpen van d' Eijlanden te halen om calck te branden &c^a op hoope Godt de Heere ons ondertusschen bij d' een off d' ander occasie wel secours sal laeten toecomen 't sij met 't galjot de rode Vos van Madagascar dat bij behouden varen over 6 a 7 weecken verwachten off per eenige schepen uijt 't vaderlant ende in allen gevalle soo 't een off t' ander (sulcx Godt verhoede) quame te gebreecken, hebben altoos noch een goede wijck op de vruchten van de thuijn om te nauwer noot 't leven bij te houden die verhoopen over 3 a 4 maenden vrij abondant ende daertegen oock dit Galjot de Tulp bij behouden varen wederom te hebben, derhalven niet hebben cunnen goetvinden dese schoone tijt ende saijsoen tot ondersouck van de gemelte plaetsen te versuijmen omme niet weder een gansche jaer daervan gefrustreert te blijven, maar 't selve om redenen voors: in den Name des Heeren te meer vastgestelt, op hoope Godt de Heere ons wat goets voor d' E: Comp^e sal laeten op vinden. Amen.

Ende alsoo den adsistent Caspar van Weede sijnen dienst presenteert ende versouckt dit tochtjen mede te helpen doen, principalijck om van alle plaetsen, havenen, revieren, ende Baijen &c pertinente affteijckeningen ende kaertjens te maecken, waer toe hier ter comptoire veel tijts oock gebruijckt is, ende bevonden sij goede kennisse van te hebben Soo is hem 't selve toegestaen ende g'ordonneert met eenen de Bouckjens van 't Galjot te houden.

[p. 52]

Ende opdat dito Galjot te deffensiver soude mogen weesen is oock goet gevonden 't selve te verstercken tot op 23 coppen daer onder 4 off 6 cloecke soldaten, mitsgaders vorders te victualieren ten behoeve van deselve voor vier maenden.

Aldus gedaen ende geresolveert Int fort de Goede Hope ten dage ende jare als boven.

JOHAN van RIEBEECK. 1654.

F. VERBURGH. 1654

SAMUEL VOLCKERTSZ:

TIJMEN EGBERTSZ:

R. de MAN Secrets. 1654.