Dagelyckse huys-catechisatie

Het leven in het houwelijk.
De vijfthiende dag.

a. Vr.

Hebben wy maer op ons selven agt te slaen ten opsigte van een godsalig leven?

[p. 270]

Ant. Neen, maer wy moeten ook op malkanderen agt geven, Heb. 10.24. Laet ons op malkanderen agt nemen, tot opscherpinge der liefde, ende der goede werken, Heb. 3.12.13. 1 Thess. 5.14, 15. Vermaend de ongeregelde.

b. Vr.

Wie zijn ons de naeste daer wy meest agt op slaen moeten?

Antw. de eerste en naeste band van vriendschap is het Houwelijk, waer door man en vrouw malkanderen de naeste zijn, Gen. 2. vs. 24. Daerom sal de man vader en moeder verlaten, ende sijn wijf aen-kleven, ende sy sullen tot een vleesch zijn, Matt. 19.6.

a. Vr.

Is dit een goede staet voor een Christen, dat hy sig tot een houwelijk begeve?

Ant. Ja, niet alleen is dit een goede staet, maer het is ook een seer nuttige en noodige staet, Gen. 2.18. Het is niet goed dat de mensche alleen zy, Heb. 13.3. Het houwelijk is eerlijk onder allen, ende het bedde onbevlekt.

c. Vr.

Om wat redenen moet men desen staet voor eerlijk, nuttig, en noodig agten?

Ant. Om dese redenen: [1.] De Insteller is God de Vader, in het Paradijs in de staet der heilgheyt, Gen. 2.21. De Heere God boude de ribbe, die hy van Adam genomen hadde tot een Vrouwe, ende hy bragtse tot Adam, Matt. 19.6. [2.] Jesus Christus is door middel van verscheyde houwelijken der Voor-ouders, eyndelijk in de wereld gekomen uyt een Maegt, Esa. 7.14. Siet een Maget sal swanger worden, ende sy sal een Sone baren, Mat. 1.20. [3.] De geestelijke gemeinschap tusschen ons en tusschen Jesum Christum, word daer by vergeleken, Eph. 5.32. Dese verborgentheid is groot, dog ik segge dit, siende op Christum, ende op de Gemeinte, Matth. 22.2, 11. [4.] Het is een remedie tegen onreyne begeerlijkheden, ende een middel tot een vermakelijk en troostelijk leven, 1 Cor. 7.2. Om der hoererye wille, sal een yegelijk man sijn eigen wijf hebben, ende een iegelijk wijf sal haren eigen man hebben, Eccl. 4.9, 10, 12.

b. Vr.

Is het genoeg als men maer een Partuer heeft getrout?

Ant. Neen, maer een geloovige moet agt geven dat hy wel trouwe, 1 Cor. 7.39. Alleenlijk in den Heere, Gen. 6.1, 2.

c. Vr.

Waer op moeten de Christenen dan agt slaen, als sy gesint zijn ten houwelijk te komen?

Ant. Men moet agt geven op dese dingen:

[1.] Op Geslagte, op dat men niemand en trouwe, die te na in bloed bestaet, Lev. 18.16. Gy sult de schaemte der Huis-vrouwe uwes Broeders niet ontdecken, vers 8. Amos 2.7. Lev. 20.11.

[2.] Op Religie, soo dat men niet en trouwe aen personen van

[p. 271]

een andere Godsdienst, Deut. 7.3. Gy en sult u met hen niet vermaegschappen, 2 Cor. 6.14. En trekt niet een ander jok aen met de ongeloovige, Esr. 9.2.

[3.] Op Godvreesentheid: want deselvige Religie te belijden is niet genoeg, maer men moet uyt sien na personen, die den Heere vreesen, 1 Cor. 7.39. Datse trouwen, maer alleenlijk in den Heere, Gen. 6.1, 2, 3. Prov. 31.30.

[4.] Op opvoedinge, deugden der zielen, en staet: Want de deugden der ziele zijn de beste: een gelijkheyd in staet, geeft het soetste huis-houden. Ps. 19.14. Huis, en goed is een erffenisse van de Vaderen, maer een verstandige Vrouwe is van den Heere, Prov. 31.30.

c. V.

Wat sal men doen om sig selven te versekeren van de nature en aerd der gene die men tot een Partuer soekt te bekomen?

Ant. Men sal dese middelen gebruyken:

[1.] Men moet vernemen wat naem de persoon heeft onder de vrome: hoedanig de uytwendige sprake, kleedinge, en omgang zy: Als ook met wat geselschap die persoon meest om gaet, Prov. 10. vers 17. De gedagtenisse des regtveerdigen sal tot zegeninge zijn, Esa. 3.9. Prov. 13.20. Die met de wijse omgaet, sal wijs worden: maer die der sotten met-geselle is, sal verbroken worden.

[2.] Men moet sig beraden met vrome en vertrouwde lieden, met ouders en vrienden, etc. Ruth. 3.1. Naomi seide tot Ruth, en soude ik u geen ruste soeken dat het u wel ga? Gen. 24. 48, 49.

[3.] Men moet door uytwendigen in schoonheyt sig niet laten in-nemen, eer men weet hoe de staet der ziele zy in dat schoone lichaem, Prov. 31.20. De bevalligheid is bedrog, en de schoonheid is ydelheid, Gen. 6.1.2, 3. De Sonen Gods sagen dat de dogteren der menschen schoon waren.

[4.] Men moet den Heere ernstig bidden, dat hy hier in een genadig Leydsman wil wesen, Gen. 24.12. Heere God, mijnes Heeren Abrahams, doetse my dog heden ontmoeten, ende doet weldadigheid by mijnen Heer, Prov. 19.4.

b. Vr.

Zijn de jonge lieden in het soeken van een Partuer haer eyge meester en voogt?

Ant. Gantsch niet, maer de authoriteyt van de Ouders, ofte van die gene welke de Ouders in haer plaets hebben gesteld, moet hier in groot-agtinge komen, Jer. 29.6. Nemet wijven voor uwe sonen, ende geeft uwe dogteren aen mannen, Deut. 7.3. Gy en sult uwe dogteren niet geven aen hare sonen, Gen. 29.19.

b. Vr.

Waer in leyd de eerste band des houwelijks?

Ant. In het onderlinge wederzijds verloven, waer door de een sig aen den anderen verbind met eene heilige belofte, Luc. 1.27.

[p. 272]

Maria was een Maget die aen Joseph ondertrouwt was, Gen. 19.14. Deut. 22.24.

c. Vr.

Mag men soo een belofte wel verbreken?

Ant. Als soo een belofte absoluyt sonder conditie is gedaen, ende als niet tusschen beyde komt, 't welk magtig is het houwelijck, volgens Gods Wet te hinderen, soo mag die belofte niet verbroken worden: want soodanige merkt de Heilige Schrifture aen als man en vrouw, Deut. 22.24. Die by een ondertrouwde maegt legt, heeft sijnes naesten wijf vernedert, Matt. 1.20. Ps. 15.4.

a. Vr.

Mag men wel een builoft houden?

Ant. Ja, Joh. 2.2. Jesus was ook genood ende zijne discipelen tot de bruyloft, Gen. 29.22. Matt. 22.3.

b. Vr.

Mach men op den dag des Bruylofts wel vrolijk wesen?

Ant. Ja, als alles in matigheyt sonder ergernisse, of sondige vleeschelijkheden toe-gaet, Matt. 9.15. Konnen ook Bruiloftskinderen treuren wanneer de Bruidegom by haer is? Esa. 62.5. Gelijk de Bruidegom vrolijk is over een bruid, also sal onse God vrolijk zijn over u, Jer. 33.11.

c. Vr.

Wanneer word de mate te buyten gegaen?

Ant. Dit geschied als dese dingen voor-vallen:

[1.] Als men vrolijke bruiloften houd in droeve tijden van Land of Kerke, ja dat men selfs op Bid-dagen wil vrolijk wesen, Esa. 22. vs. 12 God roept tot geween, ende tot rouw-klage, ende kaelheid ende tot omgordinge eenre sak, vers 13. Maer siet, daer is vreugde ende blijdschap met runderen te dooden, Joel. 2.16.

[2.] Als men het vermaek maer stelt in eten en drinken, in danssen en springen, etc. Amos 6.6. Gy eet de lammeren van de kudde, ende de kalveren uit het midden van de mest-stal, gy drinkt den wijn uit de schalen, ende en bekommert u niet met de verbrekinge Josephs, Esa. 5.12.

[3.] Als men tot overdadigheyt en dronkerijen en brasserijen uyt-valt, Luc. 21.34. Siet toe dat u herte niet t' eeniger tijd beswaert en worde met dronkenschap en gulsigheid, 1 Pet. 3.4.

[4.] Als men veel verquist voor de bruiloft, en dat men niets bysonders overig heeft voor arme lieden, Luc. 16.21. Lazarus begeerde verzadigt te worden met de kruymkens die van den rijken mans tafel vielen, Neh. 8.13.

[5.] Als men in de Buylofs-vreugde gantsch sorgeloos is, even of dat een tijd was, dat het soo nauw niet stond, hoe men het maekt, Jude vers 12. Dese voeden haer sonder vreese, Amos 6.1. Wee den gerusten te Zion, vs. 5. Die op het geklank der luite quinkeleren, vers 6. Ende sig niet en bekommeren met de verbreking Josephs.

[p. 273]

c. Vr.

Hoe moeten sig man en vrouw nu getrouwt zijnde, te samen dragen?

Ant. De gemeyne pligten die man en vrouw te samen staen waer te nemen, zijn dese navolgende:

[1.] Sy moeten te samen wonen, ende gemeynschap van huis, tafel ende bed gebruyken, Gen. 2.24. Daerom sal de man zijn vader en moeder verlaten, ende zijn wijf aenhangen, ende sy twee sullen tot een vleesch zijn, Matt. 19.5. Ps. 45.11.

[2.] Sy mogen malkanderen niet verlaten in een verbrekinge van den Houwelijks band, 't en zy om overspel, Mal. 2.16. De Heere God Israëls seid, dat hy het verlaten haet, Mat. 19.4, 5, 6. 1 Cor. 7.10. Den getrouden gebiede, niet ik, maer de Heere, dat het wijf van den man niet en scheide.

[3.] Sy moeten het houwelijk eerlijk houden, sonder sig in onreynigheyd te verloopen, Heb. 13.4. Het is een onbevlekt bedde, Prov. 6.20, 31, 32.

[4.] Sy moeten een sonderlinge liefde tot malkandren hebben, Tit. 2.4. Dat de jonge vrouwen leeren, haer mannen lief te hebben, Cant. 2.6. Eph. 5.25. Gy mannen, hebt uwe eigene vrouwen lief.

[5.] Sy moeten weder-zijds met malkanders zwakheden gedult hebben, en daer in malkandren vrede-lievend' te gemoet komen, Gal. 6.2. Draegt malkanders lasten, Eccl. 4.9, 10.

[6.] Sy moeten malkanders welstand, na ziele en lichaem, in eer, staet, middelen, vrienden, etc. opregtelijk helpen bevorderen, 1 Cor. 7.17. Wat weet gy wijf of gy den man sult zalig maken? of wat weet gy man, of gy het wijf sult zalig maken? Eph. 5.19. Niemand heeft oit zijn eigen vleesch gehaet, maer hy voed het, ende onderhoud het, Gen. 2.18.

b. Vr.

Mogen de getrouwde de t'samen-woninge van het huys naer-laten?

Ant. Dit kan somtijds geschieden by voor-val van koophandel, van oorlog, ofte van andere gelegentheden, waer door de man eenigen tijd buytens huys sig onthoud, Num. 32.26, 27. Ruben en Gad lieten hare wijven en kinderen in de steden van Gilead. 2 Sam. 11. vs. 36. Exod. 18. vs. 2.

c. Vr.

Wanneer moeten de getrouwde sig onthouden van de onderlinge gemeynschap des beds?

Antw. By dese twee voor-vallen:

[1.] Soo lange als het der vrouwen gaet na hare wijse, Lev. 18.19. Ook en sult gy tot de vrouwe, in de af-sonderinge van hare onreinigheid niet naderen, Ezech. 20.10.

[2.] Wanneer het tijden zijn van sonderlinge droefheyd, 1 Cor.

[p. 274]

7.5. En ontrekt u malkanderen niet, 't en zy dan met beider toestemminge voor eenen tijd, op dat gy u tot vasten en bidden meugt verledigen, 2 Sam. 11.11. Joël. 2.16.

c. Vr.

Wat pligten heeft de man tegen zijn vrou waer te nemen?

Ant. De pligten des mans zijn dese:

(1.) De man moet sijn vrouw houden in liefde en eere, als sijn mede-helft, en soo in vriendelijkheyd deselve handelen, Eph. 5.28. De mannen sijn schuldig haer eige vrouwen lief te hebben als haer eige lichaem, Col. 3.19. 1 Pet. 3.7.

(2.) Hy moet sijn respect en aensienlijkheyd bewaren, dat hy leve als het Hooft der vrouwe, 1 Cor. 11.3. De man is het Hooft der vrouwe, 1 Cor. 14.35.

(3.) Hy moet de vrou in alles na vermogen wel versorgen van 't geen tot onderhoud des huisgesins noodig is, 1 Tim. 5.8. Indien imant de zijne, en insonderheid zijne huis-genoten niet en versorgt, die heeft het geloove versaekt, Eph. 5.29. Want niemand heeft oyt zijn eigen vleesch gehaet, maer hy voed en onderhoud het.

(4.) Hy moet op de manieren van sijn vrouw agt nemen, ende maken dat door sijn exempel, en goede huys ordre, de vrouw tot goede wandel werde geleyd, 1 Tim. 3.4. Die zijn eigen huis wel regeert, 1 Pet. 3.7.

b. Vr.

Wat moet een vrouwe doen ontrent haer man?

Ant. De vrouwe moet den man onderdanig, en gehoorsaem zijn, Eph. 5.22. Gy vrouwen, weest uwe eigen mannen onderdanig gelijk den Heere, Col. 3.18.

(2.) Sy moet het soo maken, datse de man tot eere zy, en het huisgesin tot voordeel, Prov. 12.4. Een kloeke vrouwe is een kroone haren Heere, Prov. 31.10, 11, 12.

(3.) Sy moet haer man ontsien als haer Hooft, en daerom moetse sorgvuldiglijk toesien datse haer man niet en vertoorne, Eph. 5.33. De vrouwe sie datse de man vreese, 1 Pet. 3.2.

(4.) Sy moet haer in alles soo soeken aen te stellen, dat de man een groote welgevalligheid en vergenoeginge in haer vinde, Prov. 5. vs. 19. Zijt een seer lieffelijke Hinde, een aengenaem Steen-geitje, Ps. 45.12.

a. Vr.

Hoe moet dan het gantsche Houwelijk worden beleeft?

Ant. Alsoo, dat het een heylige afbeeldinge zy van het geestelijke Houwelijk tusschen Christum, en tusschen zijne Kerke, soo op de wereld, als insonderheyd hier namaels in den Hemel, Eph. 5.32. Ik segge dit, siende op Christum, ende op de Gemeinte, Hos. 2. verss. 19, 20. Ezech. 16.8.