Dagelyckse huys-catechisatie

[p. 161]

Van de Gods-dienst
De acht-en-twintigste Dag.

a. Vr.

Hebben de Christenen geen andere Wetten te gehoorsamen, als de wetten van de Overigheyt?

Antw. Ja sy: Want sy moeten insonderheyt Gods Wetten gehoorsamen, Deut. 10.12. Nu dan Israel, wat eischt de Heere uwe God van u; dan den Heere uwe God te vreesen, in alle zijne wegen te wandelen, ende hem lief te hebben, ende den Heere uwen God te dienen, met u gansche herte, met u gansche ziele, vers 13. Om te houden de geboden des Heeren, ende sijne insettingen, die ik u heden gebiede, u ten goede, Matt. 22.21. Geeft den Keiser dat des Keisers is, ende Godes dat Gode is, Rom. 12.11.

b. Vr.

Wat is de Gods-dienst?

Ant. De Gods-dienst is een heylige band der ziele, waer door de mensche sig selven geheel aen God ten dienste over-geeft, Rom. 6. vs. 22. Maer nu van de sonde vry gemaekt zijnde, ende Gode dienstbaer gemaekt zijnde, hebt gy uwe vrugt tot heiligmakinge, ende het einde, het eeuwige leven, Rom. 6. 17, 18, 19. Ps. 116.16. Heere ik ben u knegt.

c. Vr.

Is dit hier toe genoeg, dat men het met een sekere leere houd, en die belijd?

Ant. Neen: want de kennisse en belijdenisse van een leere kan ook zijn in een onherboren ziele, Mat. 7.22. Vele sullen seggen in dien dage, Heere, Heere, en hebben wy niet in uwen name gepropheteert? 1 Cor. 13.1. Al had ik alle de kennisse, en wist alle verborgentheid, en dat ik de liefde niet en hadde, so ware ik niets, Tit. 1.16.

c. Vra.

Waer in bestaet dan de Religie?

Ant. De Religie bestaet in regte kennisse Gods, ende in een suyvere Gods-dienst, Tit. 1.1. Het is een kennisse der waerheid die na de godsaligheid is, 2 Pet. 1.5. Voegt tot u geloove deugt, Jac. 1.27.

c. Vr.

Waer na moet de Religie worden aengesteld?

Ant. Alleen na het beschreven Woord Gods, 2 Tim. 3.17. Alle de Schift is van God in-gegeven, ende is nuttig tot leeringe, tot wederlegginge, tot verbeteringe, tot onderwijsinge die in de regtveerdigheid is, vs. 17. Op dat de mensche Gods volmaekt zy, tot alle goet werk volmaektelijk toe-gerust, Deut. 2.4. Act. 17.11. Sy ondersogten dagelijks de Schriften.

b. Vr.

Is 't dan niet genoeg dat men de Religie volgt, die de Voor-ouders hebben gehad?

Ant. Neen, want die konnen gedwaelt hebben Ezec. 20.18. En wandelt niet na de Insettingen uwer vaderen. Zach. 1.4. Weest niet als uwe Vaderen, Luc. 14.26.

[p. 162]

a. Vr.

Is 't niet genoeg dat men in de Godsdienst de gewoonte des Lands volge, en de openbare Kerke?

Antw. Neen: want de Geloovige moet in sijn eygen herte versekert zijn, dat hy de waerheyt heeft, 2 Cor. 13.5. Ondersoekt u selven of gy in den geloove zijt, Gal. 6.5. Jer. 7.4. Vertrouwt u niet op valsche woorden, seggende, des Heeren Tempel, des Heeren Tempel, des Heeren Tempel zijn dese, 2 Tim. 1.12. Ik weet wien ik gelooft hebbe.

c. Vra.

Is 't niet genoeg dat men een goede meininge heeft in 't geen men doet?

Ant. Neen: want men kan in een goede meyninge een valsche Godsdienst hebben, Col. 2.23. Leeringen der menschen hebben een schijn van wijsheid in eigenwilligen Godsdienst, ende in nedrigheid, ende in het lichaem niet te sparen, dog en zijn niet in eenige waerde, 2 Sam. 6.7. Matth. 15.9.

a. Vr.

Wie moet men Gods-dienstelijk eeren?

Ant. Alleen den waren God, Matth. 4.10. Den Heere uwen God sult gy aenbidden, ende hem alleen dienen, Gal. 4.8. Esa. 42.8. Ik ben de Heere, dat is mijn Naem, ik en sal mijn eere geen anderen geven, nogte mijnen lof den gesneden Beelden.

b. Vr.

Waerom moet men God alleen aenbidden en dienen?

Ant. Om dat hy de Godlijke eere alleen waerdig is: En ook om dat hy alleen onse noden en gebeden kend, en ook alleen helpen kan en wil, Ps. 50.15. Roept my aen in den dag der benautheid, ik salder u uithelpen, ende gy sult my eeren, 1 Reg. 8.39. Gy alleen kend het herte aller menschen, Jer. 9.13.

c. Vr.

Hoe worden die lieden genaemt, dewelke aen yemand anders Godlijke eere bewijsen, als alleen aen den waren God?

Ant. De Schrifture noemd deselvige, Afgodendienaers: ende hare Godsdienst, Afgoderie, 1 Cor. 10.7. En word geen Afgodendienaers, Apoc. 21.8. Act. 17.16.

c. Vr.

Wat is Afgodery?

Antw. Afgodery is soo een Godsdienst, waer in men eenig Schepsel met Godsdienstige eere dient, Gal. 4.8. Maer doe als gy God niet en kendet, diendet gy de gene die van naturen geen Goden zijn, 1 Cor. 8.4. 1 Joh. 5.21.

a. Vr.

Mag men de Engelen Godsdienstige eer bewijsen?

Ant. Neen: Col. 2.18. Dat u niemand overheersche na zijnen wille in nedrigheid, ende dienst der Engelen, Apoc. 19.20. Ik viel voor den Engel neder om hem aen te bidden, ende hy seide tot my, siet dat gy dit niet en doet, ik ben u mede-dienstknegt, aenbid God. Apoc. 22.9.

[p. 163]

b. Vr.

Waerom heeft dan Abraham de Engelen aengebeden, Gen. 18.2. Abraham boog sig ter aerde?

Ant. Abraham kende dese Engelen niet voor Engelen, soo dat sijn nederbuigen, maer een burgerlijke eerbiedigheyt is geweest, na de wijse van dat Land, Heb. 13.2. Sommige hebben onwetende Engelen geherbergt, Gen. 23.7.

c. Vr.

Bad Jacob den Engel niet aen, Gen. 48.16. De Engel, die my verlost heeft van alle quaed, zegene dese Jongers?

Ant. Neen, dit was maer een wensch van de bystand des Engels, of wil men dit nemen voor aenbidden, Jacob bad dien Engel aen, dog dit was geen geschapen Engel, maer de Engel des Verbonds, de Sone Gods, die Jacob daer voor erkende, Gen. 28.16. Gewisselijk is de Heere aen dese plaetse, Mal. 3.1. Gen. 31.42.

c. Vr.

Bid de Kerke David niet aen in dese woorden, Ps. 132.1. O Heere! gedenkt aen David, aen al sijn lijden?

Ant. Neen: Maer de Kerke bid God aen; ende verhaeld van Davids lijden, om God, menschelijker wijse voor te stellen, zijn Genade-verbont en beloften aen David gedaen voor zijn Nakomelingen, 2 Par. 6.16. Ende nu Heere God Israels, houd uwen Knegt mijnen Vader David, dat gy tot hem gesproken hebt, seggende, geen man en sal van voor mijn aengesigte afgesneden worden, die sitte op den Throon Israels.

c. Vr.

Waerom zijn die seven Geesten aengebeden? Apoc. 1.4.

Ant. Hier door word afgebeeld de Heilige Geest, en geen geschapen Geesten, want nergens worden dese gesteld onder de Aenbidders in den Hemel: De Helige Geest word hier als seven Geesten vertoont, ten opsigt van zijn veelvuldige gaven aen dese seven Gemeynten; welke anders genaemt worden, Ap. 4.5. Seven vierige lampen brandende voor den Throon, welke zijn de seven Geesten Gods, Ap. 5.6.

a. Vr.

Bidden dan de Heyligen niet voor ons in den Hemel?

Ant. Niet in 't bysonder, met kennisse van onse particuliere nooden, Esa. 63.16. Abraham en weet van ons niet, Eccl. 9.5. De doode en weten niet met allen, 2 Reg. 22.19.

c. Vr.

Wat sal men dan op dese plaetsen seggen? Apoc. 5.8. De vier-en-twintig Ouderlingen vielen voor het Lam neder, hebbende elk Cytheren ende goude Phiolen, zijnde vol reukwerks, welke zijn de gebeden der Heyligen, Apoc. 8 3, 4. Apoc. 6.10.

Ant. Dese plaetsen konnen maer ten hoogsten bewijsen, dat de Heylige in den Hemel vierig zijn in gebeden en dankseggingen, maer niet datse dese gebede en dankseggingen doen met bysondere kennisse voor particuliere persoonen die op der aerde zijn: Het sijn haer eigen Lofsangen, waer mede sy God voor haer selven

[p. 164]

dienen, ofte ten hoogsten, sy bidden maer voor de Kerke in 't gemeyn, gelijk wy bidden voor de Kerke in 't Oosten en Westen, daer wy niemands nood in 't bysonder kennen, Apoc. 14.3. Sy songen als een nieuw gesang voor den Throon, Apoc. 15.3.

c. Vr.

Wat is dan dit te seggen, Jer. 15.1. De Heere seide tot my; al stond Mose ende Samuel voor mijn aengesigte, soo en soude dog mijn ziele tot desen volke niet wesen?

Ant. De sin is: Al waren die heylige Mannen nog in 't leven, en baden voor dit Volk, soo souden sy te vergeefs bidden, Ezech. 14.14. Ofschoon dese drie mannen, Noah, Daniel, ende Job, in 't midden des selven waren, sy souden door hare geregtigheid alleen hare zielen bevrijden, Exod. 32.33.

c. Vra.

Moet men dan de Heylige gantsch geen eere aendoen?

Ant. Men mag haer geen Godsdienstige eere aendoen, nogtans moet men haer eeren daer mede dat men haer goede gedagtenis behoud, en dat men haer exempel van deugt soekt na te volgen, Heb. 13.7. Gedenkt uwe Voorgangeren, die u het Woord Gods gesproken hebben, ende volgt haer gelove na, aenschouwende de uitkomste harer wandelinge, Jac. 5.11. Heb. 11.

b. Vr.

Moet men de Reliquien van afgestorven Heylige niet Godsdienstelijk bewaren, en eeren, om een sonderlinge kragt de welke in deselvige is?

Ant. Neen, het is een schandelijke afgoderye, datmen Godsdienstige eere geeft aen soodanige doode dingen, 1 Joh. 5.21. Kinderkens bewaert u selven van afgoden, 1 Cor. 10.19. Jude vs. 9.

b. Vr. Waerom hebben dan de Reliquien van Elisa een doode levendig gemaekt? 2 Reg. 13.21.

Ant. Dese doode beenderen zijn daerom noyt aengebeden: Ja, de kragt is van de doode beenderen niet afgekomen, maer van God; gelijk in diergelijke saken meermaels is te sien, 2 Reg. 5.14. Naaman doopt sig in de Jordaen seven mael, na het woord van de Man Gods, ende zyn vleesch quam weder, gelijk het vleesch van een kleinen Jongen, ende hy werd rein, Act. 3.12.

c. Vr.

Hoe is 't dan te verstaen, dat de kleederen van Christus, de schaduwe van Petrus, de sweetdoeken van Paulus, hebben sieke gesont gemaekt? Mat. 9.21. Act. 5.15. Act. 19.12.

Ant. Dese kragt stak niet in dese uyterlijke dingen, maer God dede op die tijd extraordinare wonderen door die dingen, tot bevestinge des Euangeliums: dese kragt ging niet uyt van de kleederen, maer van Jesus selve, Marc. 5.30. Jesus bekennende in hem selven de kragt die van hem uitgegaen was: keerde hem om in de Schare, ende seide, wie heeft mijne kleederen aengeraekt, Act. 3.11.

[p. 165]

Petrus seide, Gy Israelitische Mannen, wat verwondert gy u over dit, of wat siet gy soo sterk op ons, als of wy door onse eygene kragt ende godsaligheid desen hadden doen wandelen, vs. 16. Door het geloove in Jesum heeft sijn hand desen gesterkt, Joh. 5.4.

a. Vr.

Mag men den Beelden Godsdienstige eere bewijsen?

Ant. Neen, want hier tegen leyd klaerlijk het tweede gebod, Exod. 20.4. Gy en sult geen gesneden beeld, nog eenige gelijkenisse maken, vs. 5. Gy en sult u voor die niet buigen, nog haer dienen, Deut. 4.15, 16, 17. Deut. 27.15.

b. Vr.

Siet dit niet alleen op de Heydensche Beelden?

Ant. Neen: maer het siet op alle Beelden, om dat de reden op alle Beelden past, ook op de Beelden der Joden, Esai. 40.18. By wien wilt gy God vergelijken, Rom. 1.23. Sy hebben de heerlijkheid des onverderfelijken Gods verandert in de gelijkenisse van een verderffelijk mensche, Deut. 4. 15, 16.

a. Vr.

Mag men God wel dienen door een Beeld?

Ant. Neen; want ook is dit afgoderye, Act. 7.41. Sy maekten een Kalf in die dagen, ende bragten offerhande tot den afgod, Jud. 17.3. 1 Reg. 12.27, 28.

a. Vr.

Mag men dan geen Beelden van God hebben?

Ant. Neen: Esa. 40.18. By wien dan sult gy God vergelijken, of wat gelijkenisse sult gy hem toepassen. Deut. 4.15. Rom. 1.23.

c. Vr.

Waerom hebbense dan in het Ouden Testament in den Tempel Cherubinen gehad, als ook de metale Slange?

Ant. Dese dingen zijn van God selve ingestelt, dewelke geen Beelden zijn geweest tot Godsdienstige eere, want de Cherubinen stonden in het Heylige der Heyligen, daerse van het volk niet konden werden gesien: En de kopere Slange is weg gedaen als bekend wierd, dat mense rookte, 2 Reg. 18.4. Hiskia verbryselde de kopere Slange, die Mose gemaekt hadde, om dat de Kinderen Israëls tot die dagen toe haer gerookt hadden.

b. Vr.

Waerom heeft God dan hem selven somtijds in sekere gedaente vertoond?

Ant. Tot bewijs van zijn bysondere tegenwoordigheyt, en niet om daer na een Beeld te maken, want die vertooningen zijn verscheyden geweest in bysondere teekenen, Deut. 4.15. Wagt u dan wel voor uwe zielen, want gy en hebt gene gelijkenisse gesien, ten dage als de Heere op Horeb uit het midden des viers tot u sprak, vs. 16 Op dat gy niet verdervet, en maket u iets gesnedens, de gelijkenisse van eenig beeld, de gedaente van Man of Wijf, Esai. 40.28. Rom. 1.23.

a. Vr.

Wat is het beste beeld van God?

Ant. Den nieuwen mensche, bestaende in geregtigheyt en heilig-

[p. 166]

heyt, Col 3.10. Dat gy aengedaen hebt den nieuwen mensche die vernieuwt word tot kennisse na het evenbeeld des gene die hem geschapen heeft, Eph. 4.24. Dat gy den nieuwen mensche soudet aendoen die na God geschapen is in geregtigheid en heyligheid.