Dagelyckse huys-catechisatie

Van het Verbond Gods.
De drie-en-twintigste dag.

b. Vr.

Maekt God sijn genade, ende de zegeningen Christi, alleenlijk bekend aen sijne kerke, sonder meer?

Antw. Neen: maer hy verbind sig ook door een belofte, om de selve sekelijk te geven, Act. 2.26. U komt de belofte toe, ende uwe kinderen, ende allen die daer verre zijn, soo vele als 'er de Heere onse God toe roepen sal, Rom. 9.8. Heb. 6.17. God willende den Erfgenamen der beloftenisse overvloediglik bewijsen de onveranderlijkheid zijnes raeds, is met eenen eed daer tusschen gekomen.

a. Vr.

Hoe word Gods belofte in de Heilige Schriture genaemt?

Ant. Deselvige word genaemd Gods verbond, Jer. 31.31. De dagen komen, spreekt de Heere, dat ik met den huise Israëls, en met den huise Juda, een nieuw verbond sal maken, Heb. 8.8.

c. Vr.

Waerom word die Belofte een Verbond genaemt?

Ant. Om dat men daer op soo vast kan staen als op een vast bezegelt Verbond, Rom. 4.16. Daerom isse uyt den geloove, op datse zy na genade, ten einde de beloften vast zy alle zade, Jer. 33. vs. 20.25. Heb. 6.17.

c. Vr.

Hoe word Gods Verbond anders genaemd?

Antw. Het word ook genaemd een Testament, om dat het bevestigt is door de dood des Middelaers, Heb. 9.16. Waer een Testament is, daer is het noodsake dat de dood des Testament-makers tusschen kome, vs. 17. Want een Testament is vast in den dooden, Gal. 3. vs. 15. Selfs eens menschen Verbond dat bevestigt is, en doet niemand te niete.

a. Vr.

Heeft God meer als een verbond met de Menschen gemaekt?

[p. 132]

Ant. Ja hy: want eerst heeft hy met Adam, als met het Hooft van alle menschen, gemaekt een Verbond des Wets: Ende daer na heeft hy gemaekt een verbond des Euangeliums, Heb. 8.8. Ik sal over het huis Israëls, ende over het huys Juda, een nieuw verbond oprigten, Jer. 31.31, 32. Niet na 't verbond dat ik met hare Vaderen gemaekt hadde.

b. Vr.

Wat is het Verbond des Wets?

Antw. Het is een belofte Gods, van het eeuwige leven te sullen geven, aen alle die sijn Wetten volkomenlijk komen te onderhouden, Lev. 18.5. Welke mensche deselvige doet, die sal door de selvige leven, Ezech. 20.11, 13. Gal. 3.12.

b. Vr.

Waerom heeft God een ander Verbond met de menschen gemaekt?

Antw. Om dat door den val van Adam alle menschen soo sondig en onmagtig geworden zijn, datse door het Verbond der werken niet konnen behouden worden, Rom. 8.3. Het gene de Wet onmogelijk was, Rom. 3.19. De geheele wereld is voor God verdoemelijk, Gal. 3.10. Soo vele als 'er uit de werken der Wet zijn, die zijn onder den vloek.

c. Vr.

Gaet dan het Verbond des Wets, soo scherp?

Ant. Ja het, want dit is het woord des Wets, Deut. 27.26. vervloekt zy, die de woorden deses Wets niet en sal bevestigen, doende deselvige, Jac. 2.10. Die in eenen struykelt is schuldig aen allen, Gal. 3.10.

b. Vr.

Is dat verbond met alle menschen afgeschaft?

Ant. Neen: maer alle die buiten het geloove Christi zijn, staet nog onder het Verbond des Wets, Eph. 2.12. Gy waert in dien tijd sonder Christo, vervremt van het burgerschap Israëls, en vreemdelingen van de Verbonden der belofte, ende sonder God in de wereld, Rom. 6.14. Rom. 3.19.

c. Vra.

Zijn dan die gene, dewelke onder het Verbond der Genade zijn, gantsch niet meer onder het Verbond des Wets?

Ant. De ware geloovige zijn niet onder het Verbond des Wets, om door de Wet zalig te moeten worden: Nogtans zijn sy, en blijven onder de Regel van de Wet, om na deselve haer leven aen te stellen, Rom. 3.31. Doen wy dan de Wet te niete door het geloove, dat zy verre, maer wy bevestigen de Wet, Matt. 5.17. Ik en ben niet gekomen om de Wet te ontbinden, vs. 18. Rom. 6.14.

a. Vra.

Wat is het Verbond des Euangeliums?

Antw. Een genadige belofte Gods, waer door hy allen die in Christum gelooven, en sig van hare sonden bekeeren, om de verdienste Christi wille, alle hare sonden wil vergeven, en ten eeuwigen

[p. 133]

leven kragtiglijk leiden, Joh. 3.36. Die in de Sone gelooft, die heeft het eeuwige leven, Act. 2.38, 39. Heb. 8.10. Dit is het verbond dat ik met den huise Israëls maken sal na die dagen, seid de Heere, ik sal mijne Wetten in haer verstand geven, en in hare herte sal ik die in-schrijven, en ik sal haer tot een God zijn, ende sy sullen my tot een Volk zijn, vs. 12. Ik sal hare ongeregtigheden genadig zijn, ende hare sonden en overtredingen en sal ik geensins meer gedenken.

b. Vr.

Tusschen wien word dit Verbond der genade gemaekt?

Ant. Tusschen God aen d' eene zijde: en Gods uitverkoorne, soo uit Joden, als uit Heidenen, aen de ander zijde, 2 Cor. 5.19. God was in Christo, de Wereld met hem selven versoenende, Act. 2.39. U komt de belofte toe, en uwe kinderen, ende alle die daer verre zijn, soo vele als 'er de Heere toeroepen sal, Rom. 9.8.

c. Vr.

Wie is de Middelaer van dit Genaden-verbond?

Ant. Jesus Christus, 1 Tim. 2.5. Daer is een God, ende een Middelaer Gods ende der Menschen, de Mensche Jesus Christus, Heb. 9.15. Daerom is hy de Middelaer des Nieuwen Testaments, Heb. 8.9.

a. Vr.

Hoedanige neemt de Heere aen tot sijn Bond-genoten?

Ant. Sondaers, die beladen zijn met 't pak der sonde, Mat. 11.28. Komt alle tot my die belast en beladen zijt, Rom. 5.6. Heb. 8.12.

a. Vr.

Op wat conditie neemt Christus dese Bond-genoten aen?

Ant. Op conditie van Geloove ende Bekeeringe te sullen behertigen, Mar. 1.14. Bekeert u, ende gelooft den Evuangelio Act. 2.38. Esa. 59.20. De Verlosser sal uit Zion komen, namelijk, voor die gene die haer bekeeren van de overtredinge in Jacob.

b. Vr.

Is 't op conditie, datse voor eyge kragten, te weten het Geloove, ende de bekeeringe sullen moeten voort brengen?

Ant. Neen: maer het Genaden-verbond heeft ook de belofte van de Bekeering, en het Geloove te willen geven, Ezech. 36.26. Ik sal u een nieuw herte geven, ende sal eenen nieuwen Geest geven in het binnenste van u: ende ik sal het steenen hert uit uw vlees wech nemen, ende sal u eenen vleeschen herte geven, vs. 5.31. Desen heeft God door sijn regterhand verhoogt, tot een Vorst ende Zaligmaker, om Israël bekeering te geven, en vergeving der sonden, Act. 13.48.

b. Vr.

Is Gods voornemen en wille dit Verbond der Genade kragtig te maken aen alle menschen?

Ant. Neen: maer God heeft altijd eenige afsonderinge gemaekt, tusschen eenige die hy aennam tot dit verbond, en tusschen de andere menschen, Act. 3.25. Gy-lieden zijt kinderen der Propheten, ende des Verbonds, 't welk God met onse Vaderen opgeregt heeft, seggende tot Abraham, in uwen zade sullen alle geslagten der aerde gezegent worden, Act. 2.19. Gal. 4.1.

[p. 134]

c. Vr.

Heeft men dit onderscheyd altijd wel konnen merken?

Ant. Ja: Soo wel voor de Wet, als onder de Wet, en na de Wet: Alsoo blijkt dit: Voor de Wet, Gen. 6.8. Noah vond genade in de oogen des Heeren, Gen. 12.1. Onder de Wet, Deut. 10. vs. 15. Alleenlijk heeft de Heere lust gehad aen uwen Vaderen, om die lief te hebben, ende heeft haer Zaed na hen, u lieden, uyt alle de Volkeren verkoren, gelijk het ten desen dage is, Deut. 9.5. Na de Wet, Rom. 10.20. Ik ben gevonden van de gene die my niet en sogten, Rom. 12.7. De uitverkorene hebben het verkregen, maer de andere zijn verhard geworden.

a. Vra.

Laet God dit Genaden-verbond aen alle Menschen voor-dragen?

Ant. Neen, maer hy verbood somtijds met een uytgedrukte last, het selvige te doen, Matt. 10.5. Gy en sult niet henen gaen op den weg der Heidenen, nog gy en sult niet in-gaen in eenige Stad der Samaritanen, Ps. 147.19, 20. Act. 16.6. Sy wierden door den Geest belet, het Woord in Asien te prediken, vs. 7.

a. Vr.

Is dan dit Genaden verbond het eenige middel om zalig te worden?

Ant. Ja: Want het heeft de beloftenisse van vergevinge der sonden, en van het eeuwig leven in Christo, in wien alleen de zaligheid is, Joh. 6.68. Heere, tot wien sullen wy henen gaen, gy hebt de woorden des eeuwigen levens, Act. 4.12. De zaligheid en is geenen anderen Naem, daer is geen anderen Naem gegeven onder den Hemel, in welken wy moeten zalig worden, als de Name Jesus, Heb. 9. vs. 15. 2 Cor. 3.6.

b. Vr.

Is het dan beter Verbond, als dat van de Wet?

Ant. Ja; Heb. 8.6. Jesus heeft soo veel uitnemender bedieninge als hy eens beteren Verbonds-middelaer is, 't welk in beteren beloftenisse bevestigt is, Jer. 31.31. Ik sal met u een nieuw Verbond maken, 2 Cor. 3.6.

c. Vra.

Waer in is het Verbond des Euangeliums beter, als het Verbond des Wets?

Ant. In dese voordeelen:

(1.) Dit genaden verbond steund op de verdiensten van de Middelaer: Maer het Verbond des Wets steunde op de eyge kragten van den Mensche, Heb. 9.15. Daerom is hy de Middelaer des Nieuwen Testaments, Heb. 7.22. Hy is onse Borge.

(2.) Dit Verbond belooft niet alleen het leven, maer ook alle middelen ten leven: Als daer zijn de geregtigheid, de vergevinge der sonden, de geest der heyligmakinge, etc. Heb. 8.13. Ik sal hare ongeregtigheden genadig zijn, ende hare sonden, ende hare overtre-

[p. 135]

dingen en sal ik geensins meer gedenken, Heb. 6.9, 11.

(3.) Dit Genaden-verbond vereyscht alleenlijk Geloove, en Bekeeringe; Maer het Verbond des Wets eyscht een volkomen gehoorsaemheyd sonder ergens de minste struykelinge, Marc. 1.14. Bekeert u ende gelooft den Euanglio, Act. 23.39. Van alle daer van gy niet en kondet geregtveerdigt worden door de Wet Mosis, word een yegelijk door desen Jesum, die gelooft, geregtveerdigt.

(4.) Dit Verbond geeft selve de vereyschte conditie van Gelove, en Bekeeringe; maer het Verbond des Wets eyscht maer de conditie van volkomen gehoorsaemheyd, sonder daer toe kragten te geven, Heb. 8.14. Ik sal mijne Wetten in haer verstand geven, ende in hare herten sal ik die schrijven, Ezech. 36.26, 27.

(5.) Dit Verbond heeft de beloften van volherding, en van sekere bewaringe ten eeuwigen leven: Maer het Verbond des Wets heeft geen bewarende kragt, Jer. 32.40. Ik sal een eeuwig Verbond met haer maken, dat ik van agter hen niet en sal af-keeren, op dat ik hen wel doe, ende ik sal mijne vreese in hen geven, datse niet van my af en wijken, 1 Pet. 1.5. Gy die in de kragt Gods bewaert word door het geloove tot de saligheid.

(6.) Dit Verbond des Euangeliums, is een Verbond van saligheyd voor alle Bond-genoten: Maer het Verbond des Wets kan niemand salig maken, 2 Cor. 3.6. De letter dood, maer de Geest maekt levendig, Act. 10.43. Gal. 3.10. Soo vele als 'er uyt de werken des wets zijn, die zijn onder den vloek, Joh. 6.68. Gy, Heere, hebt de woorden des eeuwigen levens.

b. Vr.

Wanneer heeft God dit Genaden-verbond opgeregt?

Antw. Van den beginne der wereld, terstond al na Adams val, en dan soo voorts met de Patriarchen des Ouden Testaments. Gen. 3.15. Het zaet der Vrouwen sal het Serpent de kop vermorselen, Rom. 4.11, 12. Gal. 3.8. De Schrift te voren siende, dat God de Heidenen uit den geloove soude regtveerdigen, heeft te voren het Euangelium aen Abraham verkondigt.

c. Vr.

Waerom seid dan Paulus van het Euangelium, Rom. 16. vs. 25. Dat het Euangelium is een verborgentheid, die van de tijden der eeuwen verswegen is geweest?

Ant. Om dat de verkondiginge van Christi komste in den vleesche in het Ouden Testament wat duyster is geweest; insonderheyd, om dat de verborgentheyd voor de Heydenen is verzwegen, 't welk nu aen haer ook wierd geopenbaert, vs. 26. Maer nu geopenbaert is, ende door de Prophetische Schriften, na het bevel des eeuwigen Gods, tot gehoorsaemheyd des Geloofs, onder alle Heydenen bekent gemaekt is, Eph. 3.5, 6. Gal. 3.8, 18.

[p. 136]

c. Vr.

Zijn dan aen de Voor-Vaderen ook aengedient de geestelijke weldaden van het Genaden-verbond?

Ant. Ja; 1 Cor. 10.3. Sy hebben alle deselvige geestelijke spijse gegeten, 1 Cor. 10.4. Gal. 3.8. Het Euangelium is aen Abraham verkondigt.

b. Vr.

Hoe verkondigen sy dese zegeningen?

Antw. De af-beeldingen van Offerhanden, en van Sacramenten, gaven haer dit, als af-beeldende schaduwen, duydelijk te verstaen, Heb. 10.1. De Wet had schaduwen der toekomende goederen, 1 Cor. 10.4. Jer. 1.29.

a. Vr.

Was hare hope ook op de zaligheyd uyt kragt van het Genaden-verbond?

Ant. Ja: Heb. 11.9. Door het geloove is Abraham een Inwoonder geweest in Canaan, als in een vreemd land. vs. 10. Want hij verwagte de Stad die fundamenten heeft, Gen. 49.18. Heer, ik wagte op uwe saligheid, Act. 15.11. Wy gelooven door de genade Christi salig te worden, op sulken wijse, gelijk als sy.

c. Vr.

Wat hebben wy voor voordeelen uyt het Genaden-verbond, boven de Vaderen des Ouden Testaments?

Ant. Dese navolgende:

(1.) Wy weten dat Jesus de Messias nu al gekomen is, die van de Voor-vaderen maer verwagt wierd, Luc. 10.23. Zaligh zijn de oogen die sien 't gene gy siet, 1 Pet. 1.10.

(2.) Nu word dese genade ook tot de Heydenen sonder onderscheid toegebragt, daer in voortijden die maer een voordeel was voor de Joden, Eph. 3.6. De Heidenen zijn Mede-erfgenamen, ende van het selvige lichaem, ende Mede-deelgenoten sijner beloften in Christo, door het Euangelium, Rom. 4.11, 12. Abraham is een Vader voor alle die geloven in de voorhuit sijnde, ten einde ook haer de regtveerdigheid toegerekend worde: En een Vader der Besnijdenisse.

(3.) Nu word ons alles veel klaerder voor gedragen, dan wel voortijds aen de Vaderen is geschiet, Heb. 9.8. De weg des Heiligdoms en was doe nog niet openbaer gemaekt, 2 Tim. 1.10. Jesus heeft het leven en de onverderffelijkheid aen het ligt gebragt.

(4.) Ons worden nu veel sagter conditien voorgestelt ten tijde van den uyterlijken Godsdienst, Matth. 11.30. Mijn jok is sagt, ende mijn last is lieflijk, Act. 15.10.