Dagelyckse huys-catechisatie

Van Gods voorsienigheid.
De sesde dag.

a. Vr.

Heeft God sijn hand en sorge van de Wereld en van den Menschen niet afgetrocken van wegen de sonde?

Ant. Neen, maer hy heeft alle Schepselen onder zijn voorzienigheid en regerende magt behouden, Act. 17.25. Hy geeft allen het leven ende den adem, Ps. 104.29. Act. 17.28.

b. Vr.

Hoe komt het dan, dat 'er soo veel on-ordentelijke veranderingen, en verwoestingen in de Werelt voorvallen, door oorlog, waternooden, etc.?

Ant. Even dat zijn bewijsen van Gods regtveerdige regeringe in het straffen van de boose, Ezech. 14.21. Also seit de Heere; Ik sal mijn vier boose gerigten, het sweert en den honger, ende het boose gedierte, ende pestilentie, senden tegen Jerusalem, om daer uyt menschen, ende beesten uyt te roeyen, Esai. 14.28. Mich. 3.12.

c. Vr.

Maer, indien God alles regeert, hoe komt het dan, dat het den bosen wel gaet, en den vromen veeltijts qualijk?

Ant. Het gaet den bosen noit wel, nog het gaet den vormen noit qualijk, Esai. 3.10. Segget den rechtveerdigen, dat het hem wel gaen sal: dat sy de vrugten harer werken zullen eten, vs. 11. Wee den godlosen, het sal hem qualijk gaen: want de vergeldinge zijnder han-

[p. 32]

delinge sal hem geschieden. Eccl. 8.12, 13. 1 Tim. 4.8.

c. Vr.

Vint men nogtans niet wel vrome lieden die armoede, siekte, ballingschap, etc. lijden, terwijlen de godloose alles besitten 't geen sy wenschen?

Ant. Ja: maer dit maekt de vrome niet ongeluckig, nogte de godloose geluckig, dewijl dese versoekingen voor vrome bewijsen zijn van Gods vaderlijcke liefde, Heb. 12.6. Want dien de Heere lief heeft kastijt hy, en hy geesselt een ygelijk Sone die hy aenneemt, Ps. 119.70. Rom. 8.28. Wy weten dat den genen die God lief hebben alle dingen medewerken ten goede. Ook is de voorspoet geen geluk voor de godlose, want hier door worden sy verhardt in de sonde, en haer oordeel wort alsoo zwaerder, Heb. 12.8. Maer indien gy sonder kastijdinge zijt, welker alle zijn deelagtig geworden, soo zijt gy dan basterden, en niet sonen, Ps. 73. 17, 18. Immers set gyse op gladde plaetsen, gy doetse vallen in verwoestingen, Jer. 12. 2, 3.

a. Vr.

Gaet Gods voorsienigheyt over alle dingen?

Ant. Ja, Esai. 45.7. Ik formere het ligt, ende scheppe de duisternisse: Ik make den vrede, ende scheppe het quaet, ik de Heere doe alle dese dingen, Eph. 1.11. Rom. 11.36.

a. Vr.

Worden de groote dingen in de nature van God bestiert?

Ant. Ja, Matth. 5.45. Hy doet sijn sonne opgaen over boose en goede, ende regent over regtveerdige en onregtveerdige, Job. 37.5, 6. Ps. 135.7.

b. Vr.

Regeert God ook de groote dingen in Landen en Steden?

Ant. Ja, Dan. 4.25. Bekent dat de Alderhoogste heerschappy heeft over de Koninkrijken des menschen, ende geeftse wien hy wil, Prov. 21.1. Job 12.23, 24.

a. Vr.

Gaet Gods voorsienigheid ook over de kleyne dingen in de nature?

Ant. Ja, Ps. 104.14. Hy doet het gras uitspruiten voor de beesten, ende het kruyd tot dienst der menschen: doende 't broot uyt de aerde voortkomen, Ps. 147.9. Die het vee sijn voedsel geeft, den jongen raven alse roepen, Matt. 6.26, 30.

c. Vr.

Gaet Gods voorsienigheid ook over de voorvallen van ons leven in voorspoet en tegenspoet?

Ant. Ja, 1 Sam. 2.7. De Heere maekt arm, ende hy maekt rijk: Hy vernedert, ende hy verhoogt, Ps. 113. 7, 8. Ps. 75. 7, 8.

b. Vr.

Gaet ook Gods voorsienigheid over de vrywillige saken die aen ons eyge wille schijnen te hangen?

Ant. Ja, Jer. 10.23. Ik weet, ô Heere! dat by den mensche sijnen weg niet en is. het en is niet by eenen man die wandelt, dat hy sijn gang rigte, Esd. 7.27. Prov. 21.2. Des Konings hert is in de

[p. 33]

hand des Heeren als water-beken, hy neygt het tot al dat hy wil.

a. Vr.

Gaet Gods voorsienigheid ook over geringe, en gebeurlijke dingen, die by geval schijnen te geschieden?

Ant. Ja, Mat. 10.29 Worden niet twe muskens om een penningsken verkogt: en niet een van dese en sal op der aerden vallen sonder uwen Vader, Prov. 16.33. Het lot wort in den schoot geworpen, maer het geheele beleit daer van is van den Heere, 1 Reg. 22.34.

b. Vr.

Gaet Gods voorsienigheid ook over sondige werken?

Ant. Ja, Act. 4 27. In der waerheid zijn vergadert tegen u heilig kint Jesum, welken gy gesalft hebt, beide Herodes, ende Pontius Pilatus, met de Heydenen, ende de volkeren Israels, om te doen al wat uwe hant en raet te voren bepaelt hadde dat geschieden soude, Gen. 45.5, 7, 8, 9, 20. 2 Sam. 12.11, 12.

c. Vr.

Is God dan een Autheur en Werkmeester van de sonde?

Ant. Vervloekt zy die sulks soude derven seggen: Het quaet der sonde komt niet van God, maer van de Duyvel, en den mensch: Gods werk is altijd goed, en heilig, Deut. 32.4. Hy is de Rotzsteen wiens werk volkomen is; want alle sijne wegen zijn gerigte: God is waerheid, ende en is geen onregt: regtveerdig, ende regt is hy, Lev. 19.2. Jac. 1.13. Niemant als hy versogt word, en segge, ik worde van Godt versogt, want God en versoekt niemand.

c. Vr.

Hoedanig is Gods voorsienigheid ontrent de sonde?

Ant. (1.) God laet de sonden geschieden sonder de selvige te verhinderen, Act. 14.16. Welke in de voorleden tijden alle de Heidenen heeft laten wandelen in hare wegen, Rom. 1.24.

(2.) De Heere stelt palen voor den sondaer, ende houd hem alsoo in sijn bedwang, dat hy niet alle sonden bedrijve, die hy voorneemt, of daer hy lust toe heeft, Gen. 20.6. Ik heb u ook belet, van tegen my te sondigen: daerom en hebbe ik u niet toegelaten haer aen te raken, 1 Reg. 13.4.

(3.) God bestiert de sondaers na sijn wil, tot soodanigen eynde, als de Heere tot sijn meeste eere van geregtigheid, of barmhertigheit,dienstig oordeelt; gelijk een Ruyter, een woest paert, Esa. 10. vers 15. Sal een bijle roemen tegen dien, die daer mede houwt? Sal een zage pochen, tegen dien, diese trekt, Esai. 10.6. Ik sal Assur senden tegen een huichelsch Volk, &c.

(4.) God heeft over sommige sondaers een bysondere, en voor ons onbegrijpelijke, dog altijds een seer regtveerdige regeringe, waer door hy haer verblind en verhard Joh. 12.40. Hy heeft haer oogen verblint, ende haer herte verhard, Rom. 9.12. Rom. 9.

b. Vr.

Gaet Gods voorsienigheid ook over 't quaet der straffen en ellenden?

[p. 34]

Ant. Ja: Ende dit alsoo, dat de Heere het quade der straffe werkt en toesend, Amos 3.6. Salder een quaet in de Stad zijn, dat de Heere niet en doe, Esa. 45.7. Thren. 3.37, 38.

c. Vr.

Hangt de tijd van ons leven en sterven ook aen Gods voorsienigheid?

Ant. Ja, Job 14.5. De dagen der menschen zijn bestemmet, het getal sijner maenden is by u, gy hebt sijne bepalinge gemaekt, die hy niet overgaen en sal, Job 31.15. Psa. 139.14, 15.

c. Vr.

Kan de mensche dan sijn leven niet verkorten nog verlengen?

Ant. De mensch kan soo verre sijn leven wel verkorten, dat hy komt te sterven eer de pale van sijn doot, in de nature gestelt, gekomen is: Want die palen zijn ontrent tseventig of tachtigh jaren, Ps. 90.10. Maer als de mensche met Gods voorsienigheyd wort vergeleken, soo kan hy sijn dagen niet verkorten, dat is, yder mensche sterft op die tijd, dewelke God gestelt heeft.

c. Vr.

Soude dan God besloten hebben dat dese mensche sal verdrencken, een ander vermoort worden, een ander doot vallen, een ander op sijn bedde sterven, etc.?

Ant. Ja, want de Zee, het Land, den Oorlogh etc. leggen soo wel onder Gods voorsienigheid, als het bedde: Die in het water sterft, komt niet meer by geval in den Hemel of in de Helle, dan die op sijn bedde sterft: De dood by ongeluk is ook door Gods providentie, Exod. 21.13. God heeft hem zijn hand doen ontmoeten, Deut. 19.5.

b. Vr.

Is het voor God niet onbetamelijk, dat hy hem met soo kleine en geringe dingen bemoeyt?

Ant. Gantsch niet: Het is niet onbetamelijk, dat God regere, 't gene hy gemaekt heeft; en dat hy door de geringste schepselkens, groote oordeelen somtijds uytvoere, Exod. 8.16. Vorder seide de Heere tot Mose, segt tot Aaron, strekt uwen staf uit, ende slaet het stof der aerde , dat het tot Luisen werde in den gantsche Egypten-lande, Exod. 8.2. Joel. 1.4.

c. Vr.

Indien alle dingen gaen na Gods voorsienigheid, geschieden dan alle dingen nootsakelijk?

Ant. Gods voorsienigheid heeft een seker einde en uitkomst, soo dat alles moet geschieden gelijk God wil; Nogtans ten opzigte van ons menschen, soo laet God ons de dingen als vrye en gebeurlijke sien, Prov. 16.1. De mensche heeft schickinge des herten, maer de antwoord ter tonge is van den Heere, Actor. 4.27, 28. Joh. 19. vers 33, 36.

c. Vr.

Zijn dan alle raetslagingen en gebeden niet vergeefs?

[p. 35]

Ant. Neen: Maer in tegendeel, deselvige zijn nodig, dewijl God daer door sijn voorsienigheid, als door middelen, wil uyt-voeren, Dan. 9.2. Ik Daniel merkte in de Boeken dat het getal der Jaren van het welke het Woord des Heeren tot den Propheet Jermiam geschied was, in 't vervullen van de verwoestinge Jerusalems, tseventig jaer was, vers 3. Ende ik stelde mijn aengesigte tot God den Heere; hem te soeken met den gebede, met smeeckingen, met vasten, sak, ende assche, 1 Sam. 7.27. Apoc. 22.17, 20.

c. Vr.

Met hoedanige werkinge is God besig omtrent alle sijn Schepselen?

Antw. (1.) Met een werkinge der onderhoudinge, Hebr. 1.3. Hy draegt alle dingen door het Woord zijner kragt, Act. 17.25, 28.

(2.) Door een werk van regering en bestiering aller dingen, Es. 45.7. Ik formere het ligt en scheppe de duisternisse: Ik make den vrede, en scheppe het quaet: Ik de Heere doe alle dese dingen, Thr. 3.37.

b. Vr.

Hoe onderhoud God de schepselen?

Ant. Sommige sonder eenige tusschen komende middelen, namelijk, de Hemel, de Aerde, de Engelen, onse Zielen, etc. Sommige door tusschen komende middelen, Hos. 2.20. Ik sal, spreekt de Heere den Hemel verhoren, ende die sal de Aerde verhoren, vers 21. Ende de aerde sal het koren verhoren, mitsgaders de most, ende de oly: Ende die sullen Jizreël verhoren. Ps.104.14. Act. 4.17.

b. Vr.

Is de Almagtige dan aen eenige middelen gebonden in het uitwerken van zijn voorsienigheit?

Ant. Neen: 1 Sam. 14.6. By den Heere en is geen verhindering om te verlossen, door vele, of door weinige, 2 Chr. 14.14. Dan. 3.17.

c. Vr.

Hoe regeert God de redenloose Schepselen?

Ant. Door een natuerlijke drift, volgens haer eerste ingeschapen nature, Jer. 31.35. Soo seide de Heere, die de Sonne ten ligte geeft des daegs: de ordeninge der Mane ende der Sterren des nagts, Gen. 1.24. Esai. 55.10.

c. Vr.

Soude men Gods regeringe in de nature wel konnen sien, indien Gods Woort ons dit niet en openbaerde?

Ant. Ja: want men verneemt in beesten en kruiden, een sonderlinge wijsheit, ordre, vastigheit, en gedienstigheyt voor ons menschen, Prov. 30.24. Deze vier zijn van de kleinste der aerde, dog deselve zijn wijs, met wijsheid wel versien, vs. 25. 26. Prov. 6.6. Gaet tot de miere, gy Luyaert, siet hare wegen, en wort wijs. Jer. 8.7.

a. Vr.

Wort God niet moede als hy dese dingen soo versorgt?

Ant. Neen; want de Heere heeft een Almagtigen wille, Esai. 40.28. En weet gy 't niet? en hebt gy niet gehoort, dat de eeuwige God, de Heere, de Schepper der einden der aerde, nog moede, nog

[p. 36]

mat en wort, Ps. 33.9. Hy spreekt, en het is 'er, hy gebied en het staet 'er, Apoc. 4.11.

c. Vr.

Hoedanig erkent men God te zijn, uit de onderhoudinge en regeringe van de werelt?

Ant. Hier door kennen wy Gods Algenoegsaemheit, Wijsheit, Magt, Goetheit, en Regtvaerdigheit, Act. 17.25. Hy en wort niet van menschen handen gedient, als iet behoevende: also hy selfs allen het leven, den adem, ende alle dingen geeft, Ps. 8.2. 1 Tim. 1.17.