Dagelyckse huys-catechisatie

Van de sonde, en straffe.
De vijfde dag.

a. Vr.

Zijn de Engelen in haer heerlijke staet alle gebleven?

Ant. Neen, maer sommige hebben gesondigt, Joh. 8.44. De Duyvel is in de waerheid niet staende gebleven, Jude vers 6.

b. Vr.

Hoe zijn de sondige Engelen verandert?

Ant. Van goede Engelen zijn sy quade Duyvelen geworden, geheel tot boosheyt sig begevende, 1 Sam. 16.14. De boose geest verschrickte Saul, Joh. 8.44. 1 Petr. 5.8.

a. Vr.

Zijn de Duyvelen magtig om de vrome te verderven?

Ant. Gantsch niet; sy konnen de vrome wel quellen en bestrijden, maer sy sullen noit haer geestelijke staet en vastigheyt overmeesteren, Matt. 16.20. De poorten der Hellen en sullen de selvige niet overweldigen, Job 2.6. Matt. 8.31.

b. Vr.

Welk is de straffe der Duyvelen?

Ant. Sy sijn uyt den Hemel gesloten, en afgeworpen in de Helsche verdoemenisse, Jude vers 6. De engelen die haer beginsel niet bewaert, maer haer eigen woonstede verlaten hebben, heeft God tot het oordeel des grooten dags met eeuwige banden onder de duysternisse bewaert, Matt. 8.29. Matt. 25.41.

c. Vr.

Hoe is 't met Adam en Eva gegaen?

Ant. Sy hebben beide Gods gebod over-getreden, Gen. 3.6. De vrou sag dat die boom goed was tot spijse, ende dat hy een lust was voor de oogen, ja een boom die begeerlijk was om verstandig te maken: En sy nam van sijne vrugt, en at: ende sy gaf ook haren man met haer, ende hy at, 1 Tim. 2.14.

b. Vr.

Wat was de occasie van desen val?

Ant. Uyterlijk voor het ooge, de schoonheyt van de verboden vrugt: Maer inwendig voor de ziele, de tentatie des Duyvels, die

[p. 26]

daer toe gebruykt een Slange, en Eva sogt wijs te maken, datse tot veel heerlijker staet komen konde, door dit eten, Gen. 3.4. De Slange seyde tot de vrouwe, gy lieden en sult den doot niet sterven, vers 5. Maer God weet, ten dage als gy daer van eet, soo sullen uwe oogen geopent worden. ende gy sult als God wesen, kennende goed ende quaet, 2 Cor. 11.3. Joh. 8.44.

c. Vr.

Is Adam niet genootsaekt door eenige buyten-dwang tot de sonde?

Ant. Neen: maer hy heeft vrywillig gesondigt, en liet sig verleyden van Eva; gelijk Eva sig liet verleyden van de Duyvel, Eccl. 7.29. Dit hebbe ik gevonden dat God den mensche regt gemaeckt heeft, maer sy hebben vele vonden gesogt, 1 Cor. 11.3. Rom. 5.19.

c. Vr.

Is desen val buiten Gods kennise en tegen sijn meininge geschiet?

Ant. Neen, want de Heere had de Middelaer van eeuwigheid al geordineert, tot verlossinge uyt desen val: Soo moet dan de Heere wel geweten hebben, dat Adam vallen soude, 1 Petr. 1.20. Dewelke voor gekent is geweest, voor de grond-legginge der wereld, Eph. 1.4. Matt. 10.29, 30.

c. Vr.

Heeft God desen val gewilt?

Ant. Dat desen val niet is geweest tegen Gods wil, is ligtelijk te verstaen, want God had desen val gemaklijk konnen beletten: dog heeft God desen val niet gewilt, met een werkende en goedkeurende wille, maer hy heeft de val niet willen beletten, maer toe laten, en bestieren tot eere van sijn geregtigheyt en barmhertigheit.

b. Vr.

Gaet desen val Adam en Eva alleen aen?

Ant. Neen, maer dewijle sy waren het hooft van alle menschen, soo wert haer sonde ook alle menschen toegerekent, Rom. 5.12. door eenen mensche is de sonde in de werelt gekomen, en door de sonde de doot: Ende also is de doot tot alle menschen doorgegaen, in welken alle gesondigt hebben, verss. 16, 18.

c. Vr.

Maer is dit niet onregtveerdig, te meer, dewijle God seyt Ezech. 18.20. De ziele die zondigt, die sal sterven: de Sone en sal niet dragen de ongeregtigheid des Vaders?

Ant. Het is niet onregtveerdig, dat men ook wat quaets lijd van die, daer men wat goets van had te verwagten: Als ouders haer goet doorbrengen, soo laten sy arme kinderen na. God seyt in die plaetse, niet, wat hy bysonderlijck in Adam, die het Hooft van all menschen was, gedaen had: maer wat hy nu voortaen doen wilde onder sijn volk: En dat in dien sin, als dit de Joden namen, te weten: God wil nu godvrugtige kinderen niet opleggen de straffen die haer ouders souden hebben verdient: gelijk God niet wil de kin-

[p. 27]

deren gestraft hebben om de sonde van haer ouders, Deut. 24.16. De kinderen sullen niet gedoot worden voor de vaderen, 2 Reg. 14.6.

h4"/>c. Vr.

Hoe kan een sonde ons toe gerekent worden, die nu soo lange geleden is, en daer de kinderen niet van weten?

Antw. Gelijk de gehoorsaemheyt Christi ons, en onse kinderen ook wert toegerekent, dewelke ook over veele hondert Jaren is geschiet. De billikheyt en mogelijkheyt bestaet hier in, dat Adam het Hooft gestelt was van alle menschen, soo dat God 't geen hem over quam, alle menschen toegerekent: Alsoo wort geseyt, dat Levi in Abraham sijn grootvader, tiende gegeven heeft lange jaren te vooren eer hy geboren was, Heb. 7.9. Rom. 5.19. Gelijk door de ongehoorsaemheyt van dien eenen mensche vele tot sondaers gestelt zijn geworden, alsoo sullen ook door de ongehoorsaemheit van dien eenen vele tot regtveerdige gestelt worden, 1 Cor. 15.22.

a. Vr.

Wat straffe is op de sonde van Adam gevolgt?

Ant. Hy heeft Gods Beelt, bestaende in geregtigheit en heiligheit, verloren: Daer by is de Aerde vervloekt, smerten en pijnen zijn Adam en Eva opgeleit, en eyndelijk hebben sy moeten sterven, Gen. 3.19. In het sweet uwes aenschijns sult gy broot eten, tot dat gy tot aerde weder keert, dewijle gy daer uitgenomen zijt: want gy zijt stof, ende sult tot stof wederkeeren, Gen. 3.13, 17, 18.

b. Vr.

Wat quaet is wegens desen val Adams over alle menschen gekomen?

Ant. Behalven den vloek van de Aerde, soo is daer door in alle menschen van de geboorte aen, een verdorventheydt in ziel en lichaem, dewelke ook genaemt wort, de erf-sonde, Ps. 51.7. Siet ik ben in ongeregtigheit geboren, ende in sonde heeft my mijne moeder ontfangen, Job 14.1. Joh. 3.5.

b. Vr.

Waer in bestaet dese verborgentheyt?

Ant. In een ontberinge van de oorspronkelijke geregtigheyt; waer door ontstaet, een duisterheyt in het verstant, een verkeertheit in den wil en genegentheden, en een algemeyne genegentheyt tot het quaet, Rom. 7.23. Ik sie een ander wet in mijne leden, welke strijd tegen de wet mijnes gemoets, ende my gevangen neemt onder de wet der sonde, die in mijne leden is. Rom. 6.16, 17.

c. Vr.

Hoe veelderley is de erf-sonde?

Ant. Tweederley; (1.) is deselvige, een toegerekende erf-sonde: en dit is de val van Adam selve, die wort gerekent, als of wy die begaen hadden, Rom. 5.12. In den welken wy ale gesondigt hebben. (2.) In een inhangende erf-sonde: en dese is het sondige vleesch dat door voorttelinge van ouders in de kinderen komt, Joh. 3.5. dat uyt vlees geboren is, dat is vlees. Job 14.1. Ps. 51.7.

[p. 28]

c. Vr.

Hoe kan de erf-sonde worden voortgeteelt, daer veel kinderen geboren worden van heylige ouders?

Ant. De ouders telen haer kinderen niet na de loop der genade, maer der nature, die bedorven is, gelijk een besnede Jode teelde een onbesnede kint: en wijse ouders somtijds botte kinderen.

b. Vr.

Is dan hier door de kragt en vryheit der wille ten goede verbroken?

Ant. Ja, Rom. 7.21. So vinde ik dan dese wet in my, als ik het goede wil doen, dat het quade my byligt, Rom. 7.15, 18. Gal. 5.17.

c. Vr.

Waerom eischt God dan van den mensche iet, daer toe hy onmachtig is?

Ant. God is niet gehouden van zijn regt te wijken, al is het menschelijck geslacht onmagtig geworden, dewijl het ontstaen is uyt sijn eigen versuim: En ook, om dat de natuerlijke mensch sig selven in dese onmagt en boosheit nog behaegt, Rom. 1.32. De mensch als Gods schepsel; blijft altijd onder Gods Wetten, Matth. 22.37. Gy sult lief hebben den Heere uwen God met geheel u herte, met geheel uwe ziele, en met geheel u verstant, vs. 39. Gy sult uwen Naesten lief hebben als u selven, Matt. 18.25, 26. Rom. 8.3.

c. Vr.

Hoe seit dan Christus, Matth. 23.27. O Jerusalem, hoe meenigmael heb ik uwe kinderen by een willen vergaderen, gelijkerwijs een hinne hare kiekenen by een vergadert onder hare vleugelen, ende gy lieden en hebt niet gewilt?

Ant. Christus spreekt de Pharizeen en Schriftgeleerde aen, dewelke na vermogen verhinderden, dat het gemeyne volk tot Jesus niet mogten komen: Soo dat dit niet en raekt den wille des menschen selve; want vele quamen nog tot Jesum in weerwil van de Phariseen, vers 13. Ofte soo men dit verstaet van het gemeine volk, soo is 't maer een bewijs, dat de mensche een vryen wil heeft tot het quade en niet tot het goede, Jer. 4.22. Wijs zijnse om quaet te doen, maer goet te doen en wetense niet.

a. Vr.

Heeft dese verdorventheyt alle menschen verontreynigt, selfs ook Maria?

Ant. Ja, alle menschen die door natuerlijke geboorte uyt man en vrouw voortkomen, Joh. 3.6. Het gene uyt vlees geboren is, dat is vlees, vers 5. Job. 14.1. Ook is Maria onreyn geweest, want sy erkent een Zaligmaker, Luce 1.47.

a Vr.

Wat vrugten baert dese natuerlijke verdorventheid?

Ant. Alle dadelijke sonden in doen en laten: in quade gedagten, woorden, en werken, Gen. 6.5. De Heere sag dat de boosheit des menschen meenigvulgdig was op de aerde, ende al het gedigtsel der gedagten sijnes herten, t' allen dagen alleenlijk boos was.

Mat. 15.19. Gal. 5.19.

[p. 29]

a. Vr.

Soude dan de mensche sig van sonden niet konnen onthouden?

Ant. Soo verre is 't daer van daen, dat dit de onherboorne mensche soude konnen doen, dat selfs de herboorne sonder struykelen niet konnen leven, Jer. 13.23. Sal ook een Moorman sijn huit veranderen, ofte een Luipaert sijne vlecken? Soo sult gy lieden ook konnen goet doen, die gewent zijt, quaet te doen, Jac. 3.2. Wy struikelen alle in velen, Matth. 7.18.

b. Vra.

Wat is een dadelijke sonde?

Ant. Al dat dadelijk strijt tegens Gods Wet, 1 Joh. 3.4. De sonde is ongeregtigheit, Rom. 3.20.

b. Vr.

Staen ook de gedagten en begeerten tegen Gods Wetten, als sonden aen te merken?

Ant. Ja: want deselvige worden bestraft, dewijle de Heere een heilig herte eischt, Gen. 8.21. Het gedigtsel van 's menschen herte is boos van sijner jeugt aen, Matth. 15.19. Matth. 22.37.

a. Vr.

Is dit alleen een dadelijke sonde, als men doet 't gene quaet is?

Antw. Neen, maer het wort ook voor een dadelijke sonde gerekent, als men niet en doet dat goet is, Jac. 4.17. Wie dan weet goet te doen, en niet en doet, dien is het sonde. Matth. 25.35, 36.

b. Vr.

Verdienen de sonden ook eenige straffen?

Ant. Ja, Deut. 27.26. Vervloekt zy, die de woorden deser Wet niet en sal bevestigen, doende de selve, Rom. 2.9. Jer. 21.19.

a. Vr.

Wat straffen verdienen de sonden?

Ant. De doot met alle voorgaende en volgende ellendigheden, Rom. 1.32. Welke weten het regt Gods, namelijk dat de gene die sulke dingen doen des doots waerdig zijn, Gen. 2.17. Rom. 6.23.

b. Vr.

Is de tijdelijke doot een straffe van de sonde?

Ant. Ja, Rom. 5.12. Gelijk door eenen mensche de sonde in de werelt ingekomen is, ende door de sonde de doot, ende alsoo de doot tot alle menschen doorgegaen is. Rom. 3.26. De besoldinge der sonde is de doot, Gen. 3.19. 1 Cor. 15.22.

c. Vr.

Waerom sterven dan ook de geloovige, dien de sonden vergeven zijn?

Ant. Om dat, al is 't dat de schuld der sonde vergeven is, nogtans het bederf dat de sonde in de menschelijke nature heeft gebragt, is ook nog in de geloovigen; Evenwel verschilt de doot van de vrome veel van de doot der godloosen. De doot der geloovige is een overblijfsel der sonde,maer wort haer verandert in een ingang ten eeuwigen leven, Ps. 116.15. Kostelijk is in de oogen des Heeren de doot sijner Gunst genoten, Rom. 6.7. 1 Cor. 15.55.

[p. 30]

a. Vr.

Wat straffen verdienen de sonden meer, als de tijdelijke doot?

Ant. De eeuwige dood in de Helle, Apoc. 6.8. Ik sagh, ende siet, een vael paert, ende die daer op sat, sijn naem was de doot, en de Helle volgde hem na, Jude vers 6. Apoc. 21.8.

a. Vr.

Is 'er nu al een Helle?

Ant. Og ja het! Luc. 16.24. Hy riep ende seyde, Vader Abraham ontfermt u mijner, ende send Lazarum, dat hy het uyterste sijnes vingers in het water doope, ende verkoele mijn tonge: want ik lijde smerte in deze vlamme, Num. 16.33. 1 Petr. 3.19.

b. Vra.

Wat is de Helle?

Ant. Dit weten wy niet, maer het is ergens een sekere plaetse beneden, Num. 16.33. Sy voeren neder, sy, ende alles wat hare was, levendig ter Hellen, Matt. 8.12. 1 Petr. 3.19. De geesten die in de gevangenisse zijn.

a. Vr.

Welke is de straffe van de Helle?

Ant. Die straffe is tweederley: (1.) Het ontbeeren van Gods gunste en genadige tegenwoordigheyt, 2 Thess. 1.9. De welke sullen tot straffe lijden het eeuwig verderf van 't aengesigt des Heeren, en van de heerlijkheyt sijner sterkte, Matth. 27.25. Apoc. 21.8. (2.) Het gevoelen van allerley grousame pijnen en tormenten, in het midden des vyers, Matt. 25.41. Dan sal de Heere seggen tot die gene die aen sijne slinker hand zijn: Gaet weg van my, gy vervloeckte in het eeuwige vyer 't welk den duyvel en sijne Engelen bereit is. Luc. 16.24. Ik lijde smerte in dese vlamme, Matt. 8.12. Apoc. 19.20.

b. Vr.

Hoe lange sal dese pijninge duren?

Ant. Eewig, sonder einde, of verligtinge, Apoc. 20.10. Sy sullen gepijnigt worden dag en nagt in alle eeuwigheit. Apo. 14.10. Marc. 9.

c. Vr.

Waerom sullen dese pijnen eeuwig duren?

Ant. Om dat de verdoemde eeuwig in haer sonden blijven: Dog insonderheyt, om dat de sonden begaen worden tegen de eeuwige en oneindige Majesteit Gods, 1 Sam. 3.25. Wanneer een mensche tegen den Heere sondigt, wie sal voor hem bidden? Hebr. 10.31. Vreesselijck is het te vallen in de handen des levendigen Gods.

a. Vr.

Wat sonden verdienen dese straffe der Helle?

Ant. Alle sonden groot en klein, ja tot het minste sondige woort toe, Matt. 5.22. Ik segge u: wie tot sijnen broeder segt, gy dwaes, die sal strafbaer zijn door het helsche vyer. Matt. 12.36. Jac. 2.10.

c. Vr.

Zijnder dan geen vergevelijke sonden, die alleen een tijdlijke straffe verdienen?

Ant. Neen: want de sonden verdienen alle sonder onderscheit, de eeuwe doodt, Rom. 6.23. De besoldinge der sonde is de doodt. Matt. 5.22. Deut. 27.26.