|
| |
| |
| |
Zorg.
- Ach, goeie help, juffrouw-lief, 't is toch zoo erg met 'm, hè...
- Zoo?... wor 't nog al nie beter?...
- Née... 't wil maar nie... ochgrutte, wa' motte we toch beginne!
- Hep u al eris 'n haring om z'n hals geprobeerd? da' holp mijn Janus zoo goed, toe die 't laast in z'n keel het gescheeld... geen goud zoo goed... doe u dat 's, luister na mijn, u neemp 'n haring, en die doe u...
- Och, nee, juffrouw, de dokter, zie u, die is d'r bij, en dan durf 'k d'r nie ietwat anders an te doen, da' begrijp u... 'k het 't anders ook wel gehoord, 't mot best weze, maar me man, die is d'r nie voor, hij zou woejend worre, as-t-ie mos merke, da'k 't achter dokter z'n rug had gedaan...
- Zoo, nou u mot 't neturelek wete, 't is u jonge, mijn ga-t-ie nie an... Maar hoe is-t-ie toch ineene zoo erg geworre?..
- Ja, da's onbegrijpelek, u zel 't nie gloove, | |
| |
a'k 't u vertel, maar eergistere liep-t-ie nog zoo gezond, as 'n kind maar ken weze, hè, over de straat, is-t-ie nog na school toe gewees, 's aves is-t-ie nog olie weg weze brenge, u weet, we doen tegesworig ook in peterolie, weet u 't nie?... nou, maar toe die thuis kwam, was-t-ie net zoo moei, as 'n hond, en ie zei: Moe, zeit ie, 'k weet nie, wa' dat 'k hep, zeit ie, maar 'k ben net, of 'k lam ben, ja, da' zee ie, en ik denk: 't is 't voorjaar, denk 'k, en 'k zee: nou, jonge, gaat dan maar 's gauw na je bed, dan zel je morrege wel weer beter weze, nou, en toe gong die, maar toe 'k om tien ure na bed wou gaan, 'k had zoo lank zitte stoppe, me man, die lag d'r al in, die mot 's morreges om zes ure an z'n werk, nou, toe riep-t-ie me, mit zoo'n zachte stem, net of z'n keel wier dich gehouwe, en toe zeit ie: Moe, 'k ben niks goed... me keel, die doe me zoo zeer, en al me leeë doene me zeer, - en ik 'm nog wat zuiveringszout gegeve, ik denk, da' ken nooit geen kwaad, en toe is-t-ie in slaap gevalle, teminste, we hemme-n-'m nie meer gehoord, maar toe me man 's morreges vroeg op sting, toe lag-t-ie daar mit 'n hoofd as vuur, en ie kon haas nie prate, zoo benauwd as-t-ie 't had, en me man, die schrok, en die waarschouwde mijn...
- Wa' zel u óok geschrokke weze!
- Da' ken u zoo nagaan... en die jonge, hè, die leit me tóch zoo na an 't hart... en me man ook, die is nét zoo gek op 'm, och, da' la zich hoore, niewaar, drie meide ha'k gehad, en nou | |
| |
toe da' die jonge kwam, was-t-ie toch zoo gelukkig; hemel, mensch, 'k mo' d'r nie an denke, dat ie mogelek...
- Nee, kom, da' zel toch zoo'n vaart nie loope... 't kind is jonk, jeugd ken veul weerstaan... Daar weet ik ook van mee te prate... hè'k d'r voorleje jaar winter nie vier tegelijk an 't roodvonk gehad? En allegaer binne de zes weke weer òp en ùit! Wa' zeg u me daarvan! En niks d'r van gehouwe, da' wil je anders nog wel 's zien... me nichie Stien, die het 'r nog rooie oogleeë van, en as die koud is, dan is d'r gezich net, of dat 't mottig is... maar, gut, juffrouw, u mot nou nie huile, gerus, 't komp bes terech, zonder ziektes kom je 't leve nie door... hé je de dokter v'ndaag al gehad?
- O, ja... maar ie het 'm niks geve kenne, want de jonge ken gaar nie slikke... och, die ziel, u mot 'm zien legge mit die rooie wange, en z'n mond al maar ope, da' je daar toch zoo hulpeloos bij mot staan, je zou je bedoen... en me man, van dat ie van z'n werk is thuisgekomme af, zit ie maar pal bij Frans z'n bed, daarvandaan het 'k nou effe uit gekonne, want 'k mos zoo noodig booschappe doen, en kleine Ka, die let op de winkel, handig as da' kind is, daar is geen voorbeeld van, heel wat anders as Jans en Bet, alschoon d'r mevrouwe heel bes tevreje over d'r benne in d'rlui dienst.. Maar wa'k zegge wou, o, ja, nou mot Fransie maar de gosganselijke dag spoele en gorgele mit zoete melk, hoeveul koppies, da'k vandaag gehad het, | |
| |
da's nie te zegge... en nou het 'k wa' foelieboter gehaald, me moeder, die zee altijd, dat 'r niks zoo best was, as 'n kind z'n borst was bezet, en nou wil 'k da' toch 's prebeere, 't is schajelek goed, 't bederf al de kleere, die kè je zóo weggooie, zóo ben ze d'r dan van doorgetrokke, en da' krijg je d'r nie meer uit, maar affijn, da' waag 'k d'r op...
- Wat u zeg, foelieboter! da' zel 'k 's onthoue...
- Ja, 't ken u ook 's te pas komme, nie waar... 't is 'n best middel, best... Nou, dag juffrouw, 'k mot vort... me man wacht zeker al op z'n boteramme...
- Nou, ik gaan ook 's zien, dat 'k verder kom... 't Beste, hoor!... beterschap mit je jonge!
- Dankie... ja, we zelle 't beste maar hope...
Met een zucht keerde ze zich om, en liep den weg terug naar haar huis. 't Beste maar hopen... ja, wat kon ze anders al doen... Maar de dokter had zoo ernstig gekeken, en haar man was zoo stil... ach help, ach lieve help, als 't zich gauw maar weer schikte met Frans...
De petroleum-hanglamp boven de smalle toonbank brandde laag, 's avonds kwam er zoo goed als nooit een klant. Kaatje had den winkel, zoo netjes zij kon, opgeruimd, en zat nu, op het krukje zonder leuning, te dutten tegen den muur. Naast haar stond een muddezak met aardappelen, en haar voeten steunde zij op de lage houtskool-kist. De vuurmakers en de bosjes hout had | |
| |
zij ordelijk opgestapeld voor het raam, en de turven, tegen den wand, weer op een gelijken hoop gelegd, maar nu was zij moe, en, wachtend op moeder, half in slaap gevallen.
- Daar ben 'k weer... kwam moeder binnen. En ook nog iemend gewees, meid?
- Nee, moe, zei Ka, met een geeuw, en ging rekkerig overeind zitten.
- Kom, kind, kom dan maar mee na binne, dan kè je je brood krijge, en dan gauw na bed... heef vader d'r nog nie om geroepe?... vroeg ze, door-loopend naar het kamertje achter den winkel. Ka volgde moeder, haar slaperige, branderige oogen uitwrijvend met de knokkels van haar wijsvingers, en gaap na gaap uitzuchtend.
De man, die bij het bed van het jongetje zat, keek dadelijk op, toen de glazen deur open-ging, als werd hij gestoord in gepeins.
- Waar blijf ie zoo lang, vroeg hij, tot dofheid dempend zijn zware stem.
- Lang?... zei ze terug, 'k Had zooveel booschappe.. 'k kon werachtig nie eerder werom weze... Had Ka maar geroepe, as je koffie had gewild... En hoe is 't d'rmee?
- Gelijk.
De vrouw trad tot vóor het bed, en keek met meewarigen blik neer op het zieke kind. De jongen zag haar niet aan, het roode, opgezette gezicht lag opzij, diep in het kussen, de mond stond half-open, en haalde, met zichtbaar pijnlijke moeite, den adem naar binnen.
De vrouw schudde het hoofd, en zuchtte. Ze | |
| |
ging haar boodschappen bergen, sneed brood, en schonk de koffie in. Kleine Ka zat te soezen over haar boterham, ze kleedde zich uit, zoodra ze klaar was, en kroop haar bedstee in.
- Kom, Teunis, eet nou wat...
Werktuigelijk schoof hij groote brokken brood in zijn mond, en spoelde ze door met koffie. Zijn blik ging niet af van het kind: die jongen... die eenige jongen... Een oproerige woede woelde in zijn borst, vloeken drongen zich uit zijn keel naar de lippen, maar zijn mond bleef gesloten, onbeweeglijk zat hij, somber-strak starend, zelfs niet antwoordend op wat zijn vrouw, benauwd door de stilte, een enkele maal zei.
In het kleine, bedompte kamertje bewoog zich de vrouw, met bedrijvige haast haar bezigheden verrichtend. Zij beproefde geruischloos en handig te zijn, maar, in de nauwte van het vertrekje, stiet zij soms tegen een stoel, die met een kras over den houten vloer verschoof, of rammelde met een paar bordjes tegen het lage kastje. Dan keek haar man haar aan, met een streng-verwijtenden blik, zoodat een gloed haar in het gezicht steeg, en zij haar tranen bijna niet kon bedwingen. Zij ging naar het winkeltje, liet het gordijn neer voor het raam, en sloot de deur. Juist wilde zij de lamp uitblazen, toen zij bemerkte, dat een snel-aangerold rijtuig stil-hieid voor de deur... het portier sloeg open... Zou het de dokter zijn?!
Het wás de dokter. Zij deed hem haastig open, verschrikt, en reeds stond haar man in de ope- | |
| |
ning der glazen deur van het kamertje, ontsteld als zij, en beangstigd door dezelfde gedachte: als een dokter uit de bos zóo laat 's avonds nog komt... en dien dag voor de twéede maal...
- 'k Ben nog maar 's komen kijken, tegen de nacht, zei de dokter. Hoe gaat 't?
- 't Zelfde, dokter, zei de man met zijn dofschorre stem.
De dokter boog zich over het bed, legde zijn hand op het hoofd van het kind, en luisterde naar de ademhaling. Hij bleef nog even staan kijken, en zei:
- D'r moet bij 'm gewaakt worden... en dan maar voortgaan met 't spoelen met melk... En als d'r morgen geen verandering is, - dan zal 't maar 't beste zijn, dat je 'm naar 't kinderziekenhuis brengt...
De man noch de vrouw konden een woord spreken. Zij zagen elkander aan, en huilerigsteunde de vrouw, haar snikken dempend in het schort voor haar mond.
- En zooals 'k zeg: nog maar voortgaan met spoelen... Goeienavond.
De man sloot de deur, blies de lamp uit, en trad het vertrek weer in, waar zij troosteloos bij de tafel zat.
- Ga maar na bed, zei hij. Ik blijf bij 'm op.
- Nee, ik! zei ze. Jij mot morrege weer vroeg...
- 'k Zel je om twee ure roepe... ga nou maar slape zoolank...
Ze weerstreefde maar niet, ze wist, dat haar | |
| |
man nooit wou gedwarsboomd zijn. Ze haalde de foelie-boter, en maakte de kleeren van het kind wat los.
- Wat hè je daar?
- Foelieboter... weet je nie... da' had me moeder altoos in huis... 'k wil 't toch 's prebeere... lich dat 't help....
Hij liet haar begaan, en zag toe, hoe haar handen streken over het heete borstje van het kind, zijn hals, zijn keel... en dan weer lager, aldoor, regelmatig, met zachte, wrijvende bewegingen.
Het kind lag stil, met de zware oogleden moe over de oogen heen, het hoofd wat op zij. En zij wreef maar door, gestadig, langs hals en keel en borst, totdat zij van afgematheid ophouden moest.
- Is 't zoo goed, kind? Doe da' je goed?
- Ja... zei hij flauw.
De vrouw lag te bed, en sliep. De man, die, met over elkaer geslagen armen, waakte bij het bed van zijn kind, hoorde het geluid van haar adem, ook bewoog zich soms Ka in haar slaap, maar in de drukkende, nachtelijke stilte voelde hij zich zoo eenzaam en vreemd-onbehaaglijk in het kleine vertrek, dat hij slechts met moeite zijn rustige houding behield. De angst kroop hem door het bloed, met een weeë, prikkelende gloeiing; het klopte in zijn hoofd, en zijn hart sloeg zoo fel, dat het hem bijna pijnde in zijn borst. Het kind scheen te slapen, zijn doffe, stokkende ademhaling benauwde den man; hij trachtte het geluid niet te hooren, maar in den nacht was | |
| |
er geen sterker gerucht dan dit, en het drong zich in zijn ooren, zonder ophouden, met onbarmhartigen nadruk.
De dufheid van het kamertje, waar vier menschen waren, en de lamp den ganschen nacht branden moest, drukte hem, met ondraaglijke zwaarte op zijn hoofd, op zijn borst. Op zijn kousen liep hij naar de glazen deur, om die wat open te zetten, maar de molmige, grondige lucht van turf en aardappelen, die hem uit het winkeltje tegensloeg, deed hem maar weer de deur sluiten, en terugkeeren, naar zijn stoel. Het zweet stond hem op het voorhoofd, zijn harde, eeltige handen waren klam... als hij zich maar eens bewegen, wat heen en weer loopen kon... maar hij durfde niet...
Het kind bewoog zich; hij hielp het overeind, steunde het slappe hoofdje tegen zijn arm, en hield het een kopje melk aan de lippen. Het kind spoelde even, gehoorzaam, maar te benauwd, om de melk lang in den mond te kunnen houden, spuugde het die zoo gauw mogelijk weer uit. Angstig-meewarig schudde de vader het hoofd; de bezorgdheid kwelde hem sterker en sterker. Aan het ergste wilde hij... kón hij niet denken, maar toch, het was erg genoeg... Het kinderziekenhuis... misschien zou Frans het daar goed hebben, hij wist het niet, - maar de jongen weg uit zijn oogen, en hij een enkele maal maar bij hem toegelaten... dat ging niet... dat ging niet.
De klok tikte, de lamp suisde. Hij zat weer | |
| |
stil, en luisterde gedachteloos naar de geluiden om hem heen. Hij had geen slaap, hij voelde zich zelfs niet moe, hij dacht er niet aan, dat hij morgen weer vroeg op zijn werk moest zijn. Daar lag het kind, - het was ziek, en anders bestond er niet. Hij legde zijn ruwe, stompige vingers op de gloeiende hand van den jongen; koorts had hij, koorts... en hij kon er maar niets aan doen...
Die nachtelijke, doodstille uren, die hij in starre onbeweeglijkheid doorbrengen moest, waren den man een verschrikking. Was het maar dag, dat hij de lamp uit kon doen, en dat er weer leven was om hem heen...
Het kind lag stil, maar toch sliep het niet. Het trachtte zich om te keeren, met den rug naar het licht; de vader tilde den jongen op, om hem te helpen, en voor het eerst, sinds den avond, zag het kind hem aan.
Een schok ging door den vader heen: zou hij helderder worden?... En met zijn schor-zachte stem fluisterde hij:
- Nog eres spoele?
Hij steunde het hoofdje in zijn breede vuist. En.... zag hij het goed, of verbeeldde hij het zich door zijn hoop: slikte het kind?
- Slik je, jonge? vroeg hij in spanning. Kè je weer slikke?...
- Ja... vader... kwam dof de stem van het kind uit zijn gezwollen keel.
De moeder ontwaakte, en dadelijk klaar wakker, liep zij, op haar bloote voeten, naar het bed van het kind.
| |
| |
- Wat hoor 'k, Teunis!? Hoor 'k goed? Ken-t-ie weer slikke? En op het zwijgend knikken van den man, die het kind blij bleef bezien, riep zij, zoo luid, dat Ka overeind schrikte: Hemel! goddánk! nou ken-t-ie weer beter worre.... nou zél-t-ie weer beter worre....
|
|
Auteursrecht onbekend