Over-Ysselsche sangen en dichten

Trouw-dicht^*

* Trouw-dicht. De ondertrouw had plaats op 12 Januari 1633, het huwelijk 5 Februari d.a.v. De bruid was een dochter van burgemeester David Scholiers; de bruidegom een zoon van burgemeester Thomas Verwer uit diens tweede huwelijk met Wyntien Augustinus, een zuster van Revius' eerste vrouw Christina. Hij werd 30 Augustus 1610 gedoopt en was dus een oomzegger van Revius.

Op de echtelijcke versaminge des achtbaren vromen iongmans Conraet Verwer, ende der eerbare deuchtrijcke jonge dochter juffrou Hermannae Scholiers.

Conrade, soo ick dacht de tomelose baren
Om gout, of ebben-hout, of silver te bevaren,

Ick vraegde u wel eens na diepte, caep, en clip

Die ghy, niet lang' gelee'n beseyldet met u schip:^1-4

1-4 De bruidegom blijkt dus zeeman geweest te zijn of althans kort voor zijn huwelijk een zeereis te hebben gemaakt. Een bevestiging hiervan kon ik echter niet vinden.

[p. 164]

5

Nu is een ander lust u haestich aengecomen,

 

Want voor u jonge lijf hebdy een wijf genomen;

 

Soo isset dan mijn beurt dat ick u onderrecht

 

Int corte, hoe ghy moet beleven uwe echt,

 

Gelijck het plomp en rou my vloeyde wt de veder.⁹

10

Nu luystert na den sanck, en sett den roemer neder:¹⁰

 

Den bant des houwelijcx onlosbaer is en vast,¹¹

 

Bewaert hem ongeschent, dat is u hooch belast.¹²

 

Houdt eerlijck t'echte bedd' datmen u twee gaet spreyden.

 

Wat God gebonden heeft en moet geen mensche scheyden.¹⁴

15

't Is altijt niet mooy wee'r in desen lieven staet,

 

Een storm daer al te licht by vlagen onder gaet.¹⁶

 

Brengt over soet en suyr, ghy crijchtet doch van beyden.¹⁷

 

Dat God gevoeget heeft en can geen mensche scheyden.¹⁸

 

Draecht u geduldichlijck in sware tegenspoet¹⁹

20

Met vierige gebee'n God vallende te voet.

 

In welstant wilt sijn lof danckseggende verbreyden.

 

Wat God vereenicht heeft en mach geen mensche scheyden.

 

Haett overdaet en pracht, omhelst deemoedicheyt

 

Indien ghy smaken wilt des Heeren goedicheyt.

25

De maet bewaert den staat, gelijck de ouden seyden.²⁵

 

Wat God geknopet heeft en sal geen mensche scheyden.

 

Geeft u God kinderkens, die soete nieuwe vrucht,

 

Siet toe dat ghyse wen't tot heylicheyt en tucht.

 

Sy hooren Christo toe: wiltse tot Christum leyden.

30

Dat God te samen voegt en moet geen mensche scheyden.

 

Speurdy aen haer de sond' (haer eerste erfenis)

 

Waerschouwtse minnelijck voor de verderfenis,³²

 

En buychtse met de roe, ofse schoon deerlijck schreyden.³³

9 plomp en rou: grof en ruw weg.

10 sett den roemer neder: de bruiloftsdichten der gasten werden nl. tijdens den feestmaaltijd voorgelezen.

11 onlosbaar: onlosmakelijk.

12 hooch belast: plechtig, met nadruk opgelegd.

14 cf. Mattheus 19:6b.

16 by vlagen: bij buien.

17 brengt over: doorleeft, doorstaat.

18 de tekst uit reg. 14 komt hier voor het eerst, en verder nog telkens, terug in een andere toepassing: hier op ‘soet en suyr’, straks op voorspoed en dankbaarheid, matigheid en positie-zekerheid, kinderen en Christus, enz..

19 draecht u: gedraagt u.

25 de maet bewaert den staat: matigheid houdt iemands positie veilig; de ouden: misschien denkt Revius hier aan de spreuk van Kleobulos: μέτρον ἄριστον, ‘het beste is de maet’ (zie ‘Spreuken der seven wijse’ op pag. 54).

32 minnelijck: vriendelijk.

33 ofse schoon deerlijck schreyden: ook al zouden ze deerlijk schreien.

[p. 165]

 

Dat God te samen voecht en moet geen mensche scheyden.

35

Gelijck ghy Gods verbont beswoeret inden doop,³⁵

 

Soo schickt na sijnen wil oock uwes levens loop.³⁶

 

Ten is geen Christen die hem aenstelt als een heyden.³⁷

 

Wat God te samen voecht en moet geen mensche scheyden.

 

Begeeft u in Gods kerck, en wijcket daer niet af

40

Om vreese noch om hoop, om gonste noch om straf,

 

Of s'werelts kinderen u lasterden of vleyden.⁴¹

 

Wat God te samen voecht en moet geen mensche scheyden.

 

Gelovet met het hert, belydet met den mont,⁴³

 

En tooget in het werck dat suyver is den gront.⁴⁴

45

Vergeetty een van drie'n ghy sult u self verleyden.⁴⁵

 

Wat God te samen voecht en moet geen mensche scheyden.

 

Hoe stercken jongelinck, hoe frisschen bed-genoot⁴⁷

 

Dit leven wort opt lest gevolget vanden doot.

 

Die 'teene heeft ontfaen het ander moet verbeyden.

50

Wat God te samen voecht en can geen mensche scheyden.

 

Maer trachty (so ghy moet) na 'shemels waere vreucht⁵¹

 

'Tis nodich dat ghy u vercieret met de deucht.

 

Die daer verschijnen wil die moet hem hier bereyden.

 

Wat God te samen voecht en mach geen mensche scheyden.

55

God maeck' u erven in sijn Coninckrijck, wanneer

 

Het lichaem met de siel, de siele met den Heer⁵⁶

 

Blymoedich paren sal in alle eeuwicheyden,⁵⁷

 

Wat soo vereenicht is sal doot noch leven scheyden.

 

Dit speelde op sijn riet een herder, u verwant⁵⁹

60

En trouwelijck geneycht, die aende Yssel-cant⁶⁰

 

Sijn lippen altemet aent pijpken plach te wrijven⁶¹

 

Wanneer hy moede was van hoeden en van drijven.

35 inden doop: nl. van uw kinderen (cf. de tweede doop-vraag aan de ouders in het Doopformulier).

36 schickt: voegt.

37 hem aenstelt: zich gedraagt.

41 s'werelts kinderen: de ongeloovigen (cf. Lukas 16:8).

43 cf. Romeinen 10:9-10.

44 cf. Jacobus 2: 18b; tooget: toont.

45 u self verleyden: uzelf misleiden, op een dwaalspoor geraken.

47 bed-genoot: meisje, vrouw.

51 trachty: streeft gij.

56 het lichaem met de siel (paren sal): nl. bij de wederopstanding des vleesches.

57 paren: zich vereenigen.

59 riet: rietpijp, herdersfluit; een herder: Revius zelf, als ‘herder’ der kerkelijke gemeente (met een sterke bijgedachte aan de zingende en fluitspelende herders der bucolische poëzie); u verwant: zie de aanteekening over Conrad Verwer bij den titel.

60 geneycht: genegen.

61 altemet: zoo nu en dan; pijpken: fluit.

[p. 166]

 

Vant rijm en vanden toon elck gunnende sijn praet,⁶³

 

Ist goet soo is het goet, ist quaet soo is het quaet.

65

En, als hijt op een blat of twee heeft afgeschreven⁶⁵

 

Soo is hem al genoech een leser ses of seven

 

(Diet doorsien, lustet hen, en leggent dan weer heen)⁶⁷

 

Of vijf, of vier, of drie, of twee, of een, of geen.

63 ‘over (de waarde van) het rijm en den toon ieder zeggen latend wat hij wil’ (sluit aan bij ‘dit speelde op sijn riet een herder’ in reg. 59).

65 een blat of twee: het afschrift van 't gedicht, dat aan het bruidspaar werd aangeboden.

67 heen: weg, op zij.

32. B eindigt met een minder goed passende punt.

40. B eindigt met een minder goed passende punt; 43. B heeft een drukfout: gelovet met hert; 51. B heeft: 'shemel.

68. In B volgen nu het ‘Graf-schrift van een degelijcke Vrouwe’, ‘Van een deuchtsaem Man’ en het epigram ‘Tot den Berisper’. De beide eerste verzen komen (in handschrift) reeds voor in C en zijn volgens Revius' plaatsaanduiding bedoeld om ingevoegd te worden na enkele andere grafschriften. Ik heb mij aan deze aanwijzing gehouden (zie pag. 41 en 42 van dit deel) en laat ze hier dus wegvallen. ‘Tot den Berisper’ is in C (in handschrift) geheel achterin geplaatst, na de sinds 1634 bijgeschreven en ingeplakte verzen, en blijkbaar bedoeld als het allerlaatste vers van den bundel. Ook in dit opzicht heb ik Revius' bedoeling gevolgd. Tenslotte bevat B (evenals trouwens A oorspronkelijk - na het vers op Diderick van Waerdenborch, zie pag. 103 -) nog als toegift (‘pro bellariis’) het ‘Anagrammatopaegnion’, een letterspel met de letters van den naam Daventria. Om de redenen, vermeld in ‘De dichter Revius’, pag. 194, noot 1, meen ik dat dit in de ‘Over-ysselsche Sangen en Dichten’ in wezen niet thuis hoort en laat het dus wegvallen.