Over-Ysselsche sangen en dichten

(1930-1935)–Jacobus Revius– rechtenstatus


Opt houwelijck vande E.E. Ian Cornelisz. van Wou. ende Henrica Verwers.Ga naar voetnoot* Opt coelen vanden dach ('ken weet wat vremdichedenGa naar voetnoot1 My spelende int hooft) ging' ick my wat vertreden Doort nieuwe Boomgewas alwaer de IJsselkant Vertonet hier het Sticht, en daer het Gelderlant.Ga naar voetnoot4 5[regelnummer] Hier saten op een banck en kuyerden twee boeren.Ga naar voetnoot5 Ick kendese terstont: en, sonder my te roeren (Gelijck dat volckgen is luytruchtich in de praet) Verstont ick al haer doen. d'een met een bly gelaet Sey: Arent, wetty wel dat onse lant-heer trouwet 10[regelnummer] Sijn dochter aen een man, en morgen bruyloft houwet? A. Ja Wolbert, soud' ick niet? sy wort een echte vrouw Van een die (heb' ickt vast) geheten is de Wouw. Maer denckt eens! sulcken duyf als onse dochter Verwers Te geven aende wouw of aende wilde sperwers!Ga naar voetnoot14
[pagina 49]
15[regelnummer] Heeftet graef Hendricx volck wel deerlijcker gemaeckt Doe hy was over ijs in Veluwe geraeckt?Ga naar voetnoot15-16 W. Help boeren gauwicheyt, en cloeckheyt vande kinckels!Ga naar voetnoot17 Ghy comt, dat hoor ick wel, niet veel in stee-luy winckels: Daer leert doch dat de wouw een cruyt is, lieve man,Ga naar voetnoot19 20[regelnummer] Het welck insonderheyt den verwer dienen can. Doch hier van al genoech, ick denck ghy sulter wesen, En, als ghy altemet wel hebt gedaen voor desenGa naar voetnoot22 Vermaken met u spel de Bruygom en de Bruyt. Ick weetet dat ghy sijt een meester op de fluyt. 25[regelnummer] A. De fluyt? ick achtse niet, wie can de fluyt behagen? Veel liever wil ick u dees versen vorendragen Die ick heb metter haest gecrabbelt inde bast Van eenen bueckenboom die voor ons deure wast. Schickt u wat nae het groen van dese jonge linde, 30[regelnummer] Dat my, terwijl ick lees', de sonne niet en blinde. W. Siet daer is plaets genoech en'tis noch hoge dach Mijn herte janckter na dat ick u horen mach. A. De aerde was noch vry van ploegen ende delven,Ga naar voetnoot33 Sy was noch reyne maecht en vryster op haer selven 35[regelnummer] Als God wt haren schoot ons aller vader schiepGa naar voetnoot35 En tot een Heere van de groote Werelt riep. Daer na geschiedet noyt, men hoeft oock niet te dromen (Alleen de Sone Gods is hier van wtgenomen) Dat sonder het verbont van vrouwe ende man 40[regelnummer] Den wonderlijcken mensch ter werelt comen can. Den acker teeltse niet, wie scheptse wt de stromen? Wie heeftse oyt geschudt van eyck of denne-boomen? Al liepty barrevoets na een gewijde Sant En haddet al u goet in wieroock opgebrant 45[regelnummer] 'Twaer moeyte sonder vrucht. maer 'techtelijck versamen Geeft kinderen die haer haer afcomst niet en schamen. Het houwelijck alleen geeft vorsten aen het lant En leraers aende kerck. o soeten herten bant! Dat Troyen ware mijn, en my Achilles quelde 50[regelnummer] Dat ick hem een van bey in sijne handen stelde
[pagina 50]
Of mijn geminde paer, of mijnen heelen schatGa naar voetnoot51 Ick gave hem mijn croon, en ruymde hem de stat.Ga naar voetnoot49-52 Want sonder Coninckrijck can eener vrolijck leven, Maer niemant can sijn lief met wille overgeven.Ga naar voetnoot54 55[regelnummer] Dit voeldy wel, van Wou, en seker ick ben blijd' Dat ghy in dese saeck van onse meyning' sijt, Verkiesende die bloem, die, machse u verrijcken Met saeyelingen die haer ouderen gelijcken 'Tsal wesen voorden Haech een costelijcken dach,Ga naar voetnoot59 60[regelnummer] En Deventer daerna oock wel verlangen mach. U Bruygom aan het oor moet ick een woortgen seggen Hoe een voorsichtich man sijn sake sal beleggenGa naar voetnoot62 Op dat hy wel regeer, en alle moeyte schuw'Ga naar voetnoot63 Ghy weettet wel voorheen, maer ick vernieu het u: 65[regelnummer] Hoe dat den Noorden wint blaest couder ende stranger Hoe stijver int gemeen den haestigen voetganger Den hoet treckt om het hooft, den mantel om het lijf Op dat het een of 'taer niet inde loop en blijf:Ga naar voetnoot68 Maer als de soete son sijn aengename stralen 70[regelnummer] Door het verdreven swerck laet sachtgens nederdalen Verwermende de locht allenskens meer en meer So set hy ongevercht zijn wandel-stocxken neer, Leyt cap en mantel af om ademtocht te rapen,Ga naar voetnoot73 Ja knoopt het wambeys los en gaet wat liggen slapen.Ga naar voetnoot65-74 75[regelnummer] Hier heeft een echte man het levendich bescheytGa naar voetnoot75 Hoe hy gebruycken sal de opper-hoofdicheyt: Soeckt hyse binnens huys met suyre noortsche buyen Gelooft my, het en sal niet hebben te beduyen, Het wijf sal hare streng' te stijver houden vastGa naar voetnoot79 80[regelnummer] En sien of haer of hem het harnas beter past. Maer weet hy met haer cloeck en vriendelijck te leven Sy sal haer eygen wil vrywillich overgeven, Geleeret door de daet wat eer het brengen can Te worden geregeert van een verstandel man.
[pagina 51]
85[regelnummer] W. U veersen, Arent vrient, sijn soeter voor mijn oren Als oyt den hemels-dou viel op het dorre coren. Nu hoort, gelievet u, tot danckbaerheyt van my Oock voor dit jonge paer een slechte rymery.Ga naar voetnoot88 A. Wat conde mijn gemoet, o Wolbert meer vermaken 90[regelnummer] Als van u clare bron een druppelken te smaken? Ey brengt wat voorden dach en voechtet by het mijn, Twee die te samen gaen te onbeschroomder zijn. W. Wat suchty, Verwers kint? wat beurdy nade wolcken U ogen die genoech u meyninge vertolcken? 95[regelnummer] Ghy wenschet (miss' ick niet) dat uwen Bruydegom In vele jaren niet van uwer sijde com Maer dat ghy met malcaer moocht sonder leet of clagen In eerlijcke geneucht voleynden uwe dagen.Ga naar voetnoot98 God gunn' u desen wensch. of sorgdy, soete maechtGa naar voetnoot99 100[regelnummer] Hoe ghy u cieren sult dat ghy u man behaecht? So luystert eens na my hoe dat ghy moocht vermeeren De schoonheyt van u lijf, de fraeyheyt van u cleeren: Vertoont u aengesicht met deuchde geblancket; De deuchd' is 'thoochste wit, dat staet te wonder net.Ga naar voetnoot104 105[regelnummer] Van schaemt' en eerbaerheyt laet blosen uwe kaken,Ga naar voetnoot105 Dat sal u liefgetal aen uwen Bruygom maken.Ga naar voetnoot106 Het vrouwelijcke hooft buycht onder zijn voogdy So heeftet haest genoech van tooy-en-ployery.Ga naar voetnoot108 Schickt u aendachtelijck des Heeren wet te horen,Ga naar voetnoot109 110[regelnummer] Geen edeler behanck en weet ick voor u oren.Ga naar voetnoot110 Sijn jock aen uwen hals geeft vry een meerder lofGa naar voetnoot111 Als een verweende craech vant sinnelijckste stof.Ga naar voetnoot112 En, streckty uwe hant tot onderstant der armen, En met een reyn gebet, ten Hemel uwe armen 115[regelnummer] God smeekende voor u en uwen waerden man, Geen rinck of brasselet u so wel voegen can. Verkiest, ô jonge Bruyt, onsterfelijcke daden Voor sijde, voor fluweel, voor goudene broccaden.Ga naar voetnoot118
[pagina 52]
Wanneer u echte deel u vindet so gesmucktGa naar voetnoot119 120[regelnummer] So sal hy niet alleen in liefde sijn verruckt Maer ghy sult Christum self gewinnen tot een vryer; En uwen Bruydegom sal wesen deste blyer. Hoe dunckt u? macht so gaen? of valtet wat te cort?Ga naar voetnoot123 A. Den cleynen swanen-sanck veel meer gepresen wort 125[regelnummer] O Wolbert, waarde broer, als al het byster schreeuwenGa naar voetnoot125 En misselijck gebaer van uylen en van spreeuwen.Ga naar voetnoot126 Die lering' is seer goet, en trouwen, ick bekenGa naar voetnoot127 Dat ghy my overtreft hoewel ick ouder ben. Maer lacy, ick verneem, (dies ick my hooch beclage) 130[regelnummer] Dat onse Bruyt van hier gaet wonen na den Hage, Hoe slaen wy het doch aen dat in so corten tijtGa naar voetnoot131 Haer soeten ommegang' wy niet en worden quijt? W. Ick hope (maer ghy moet dat niemant laten horen) Datmense lichtelijck int eerste sal becorenGa naar voetnoot134 135[regelnummer] Datse een hallef jaer mach werden hier verletGa naar voetnoot135 Tot dat haer Vader haer van als heeft wtgeset.Ga naar voetnoot136 Mits comt den winter aen, dan salse door de barenGa naar voetnoot137 Der gruwelijcke zee beduchtet zijn te varen En wachten op de mey of op de somertijt. 140[regelnummer] Doch eer wy die noch sien, o Wolbert, seker sijt Datse, gelieftet God, beginnen sal te craken En hier nootsakelijck haer kinderbedde maken.Ga naar voetnoot142 En daer nae dach en raet. ist qualijcken geseyt?Ga naar voetnoot143 A. Ghy hebt de sake wel ter degen overleyt. 145[regelnummer] Ten minsten geve God dat uwe laetste woorden (Ick wilde datse al de Bruylofs-gasten hoorden) Niet mogen zijn vergeefs gesproken inden wint Maer dat wy sien in tijts het eerste troetel kint, En voorts een cleynen hoop, die in haer groene dagenGa naar voetnoot149
[pagina 53]
150[regelnummer] Een eere mogen zijn van al haer lieve magen, En voor haer vaderlant een aengenamen schijn Wanneer haer ouderen al inden hemel zijn.	voetnoot* Opt houwelijck vande E.E. Ian Cornelisz. van Wou, enz. Het huwelijk vond 14 Mei 1627 te Deventer plaats. De bruidegom was een ‘soon van Cornelis Jacobsen van Wou in den Haage’ (cf. ook reg. 130), de bruid een dochter van den Deventer magistraat Thomas Verwer uit diens eerste huwelijk met Bartha ten Rade; 29 November 1604 werd zij gedoopt. Haar vader was op 15 Augustus 1609 hertrouwd met Wyntien Augustinus, een zuster van Revius' eerste vrouw Christina, zoodat Revius dus een ‘stiefoom’ van haar was; E.E.: edele (meervoudsvorm). voetnoot1 'ken weet: ik weet niet. voetnoot4 het Sticht: nl. het Oversticht of Overijssel. voetnoot5 kuyerden: keuvelden. voetnoot14 wouw: een roofvogel. voetnoot15-16 Revius denkt hier aan den inval van graaf Hendrik van den Berg in Februari 1624. Zie het gedicht ‘Verlossinghe der Veluwe’ op pag. 28. voetnoot17 help boeren gauwicheyt: och, och, wat een boerenslimheid. voetnoot19 wouw: reseda-soort, die een gele kleurstof oplevert. voetnoot22 altemet: zoo nu en dan. voetnoot33 cf. Ovidius, Metamorphosen I, reg. 101-102. voetnoot35 ons aller vader: Adam. voetnoot51 paer: gade, geliefde. voetnoot49-52 cf. de geschiedenis van Paris en Helena (zie de aant. bij reg. 29-30 op pag. 45). voetnoot54 met wille: met (behoud van levens-) vreugde. voetnoot59 voorden Haech: het jonge paar zou nl. in Den Haag gaan wonen (cf. ook reg. 130). voetnoot62 sijn sake sal beleggen: het moet aanleggen. voetnoot63 moeyte: verdrietelijkheid, onaangenaamheid. voetnoot68 'taer: 't ander; niet in de loop en blijf: onder het loopen niet verloren ga. voetnoot73 om ademtocht te rapen: om vrijer te kunnen ademhalen. voetnoot65-74 Cf. Esopus, fabel 306, later ook door La Fontaine bewerkt: ‘Phébus et Borée’ (lib. VI, 3). voetnoot75 het levendich bescheyt: de duidelijke verklaring. voetnoot79 sal hare streng'... vast: zal des te meer aan haar eigen meening vasthouden. voetnoot88 slechte: eenvoudige. voetnoot98 eerlijcke: fatsoenlijk, geoorloofd. voetnoot99 sorgdy: maakt gij er u over bezorgd. voetnoot104 wit: woordspeling met wit=doel, en wit=blanketsel; te wonder: wonderlijk, bijzonder. voetnoot105 schaemt': schaamte-, zedigheidsgevoel. voetnoot106 liefgetal: welgevallig. voetnoot108 haest: spoedig. voetnoot109 schickt u: zet er u toe. voetnoot110 behanck: hangsieraad. voetnoot111 sijn jock: Christus' juk (cf. Mattheus 11:29-30); vry een meerder: heel wat meer. voetnoot112 verweende: trotsche, kostbare; sinnelijckste: prachtigste. voetnoot118 voor: boven. [tekstkritische noot]128. ouder - A heeft een drukfout: onder. voetnoot119 u echte deel: uw echtgenoot. voetnoot123 macht so gaen: kan het zoo. voetnoot125 byster: uitzinnig. voetnoot126 misselijck gebaer: onbehoorlijk getier. voetnoot127 en trouwen: waarachtig. voetnoot131 slaen wy het doch aen: moeten wij het toch aanleggen; in so corten tijt: zoo spoedig. voetnoot134 becoren: verleiden, er toe brengen. voetnoot135 verlet: opgehouden. voetnoot136 van als heeft wtgeset: het volledige uitzet heeft gegeven. voetnoot137 mits: meteen, daarop; door de baren: de reis zou dus blijkbaar niet over de Veluwe, maar per schuit via IJsel en Zuiderzee worden gedaan. voetnoot142 haer kinderbedde (= kraambed) maken: bevallen. voetnoot143 daer nae dach en raet: wie dan leeft, wie dan zorgt. voetnoot149 haer groene dagen: hun jeugd.

Vorige Volgende

Opt houwelijck vande E.E. Ian Cornelisz. van Wou. ende Henrica Verwers.Ga naar voetnoot*