Over-Ysselsche sangen en dichten

[p. 3]

tekstkritische noten

Aen den Yssel, Revij - B: Revii; 1. Hooft - B: Hooft,; 6. Toscaen, - B: Toscaen.; 9. Griex - B: Griecx.

Aen den Yssel over de gedichten des E.H. Iacobi Revij^*

1.
Den Rijn heeft zijnen Heyns, den Amstel heeft zijn Hooft
De Maes heeft zijnen Cats, elck een der waterstromen^1-2
Heeft jemant die hem viert; u beurt is mee gecomen
O claren Ysselgodt, want Reves die verdooft,
Als hy zijn snaren roert, het quelen der Sirenen,
Den Roomschen Lierman, en 'tgevley van den Toscaen,⁶
De Harp van Orpheus, en het treuren vande Swaen,⁷
Ia de Thebaense Luyt verroerster van de stenen.⁸

2.
Hy speelt u op goet Duyts, op Frans, Griex en Latijn⁹
De daden en den roem der onverschrocken Helden
Die voor het Nederlant haer in de waegschael stelden.¹¹
Geluckig' Helden, die diens speelmans stoffe zijn!
Dat meer is, doet hy niet met soet geluyt u horen
Gots eeuw'ge lof en eer so yvrich uytgedruckt
Dat, die het maer en hoort, zy uyt hem selfs verruckt,¹⁵
En d'Englen zijn verheucht, en Duyvels zich verstoren?

* Aen den Yssel, des E.H.: des eerweerden Heeren.

1-2 Heinsius woonde nl. in Leiden, Hooft was Amsterdammer en Cats in 1630 pensionaris van Dordt.

6 den Roomschen (= Romeinschen) Lierman: Horatius; de Toscaen: Vergilius.

7 de Swaen: Sappho, de Lesbische zwaan.

8 de Thebaense Luyt: de luit van Amphion, bij wiens spel de steenen zich vanzelf tot een muur om Thebe voegden.

9 Duyts: Nederlandsch.

11 haer: zich.

15 zy uyt hem selfs verruckt: buiten zichzelf is van verrukking.

[p. 4]

 

3.

 

O Yssel, doen u cant was wedersijts beset

 

Van 't Castiljaense heyr en van des Keysers machten,¹⁸

 

Die u met moort en brant so menich jamer brachten,^17-19

20

Was 't Reves niet die u vermaeckt heeft altemet?²⁰

 

Voorwaer het Reves was. en nu ghy vloeyt met vreden,

 

U tranen drogen op, 'ken hoor geen suchten meer,

 

Hy noemt oock zijnen sanck u lieve naem ter eer,

 

En doet u aen den rey van Rijn, Maes, Amstel treden.

 

 

 

4.

25

O Reves zoete stem, o dappre defticheyt,²⁵

 

Waer treckt gy my al heen! mijn prijsen can niet volgen

 

V onbegrepen lof, mijn geest is als verbolgen,²⁷

 

Ick hoor en sie u aen, met doof-en-blindicheyt.

 

Den Arent can alleen met onvertrocken ogen

30

De stralen vande Son cloeckmoedich schouwen aen,

 

Maer die moet al te wel met zijn gesichte staen,³¹

 

Die 'tglinst'ren van u roem recht na te sien derft pogen.

 

 

 

H. Ab Heydendal, I.C.^*

 

[Haec Heydendalius; sed non ego credulus illi.]

18 Castiljaense: Spaansche.

17-19 Tijdens het beleg van den Bosch in 1629 deden de Spanjaarden, in vereeniging met Keizerlijke troepen, een inval in de Veluwe om te trachten Frederik Hendrik voor de stad weg te lokken.

20 altemet: zoo nu en dan.

25 dappre: groote: defticheyt: statige sierlijkheid.

27 onbegrepen: 't begrip te boven gaand.

31 maer die moet.... staen: maar hìj moet al heel sterk van gezicht zijn.

* Onderteekening: I.C.: iure consultus.

Op de Nederlantsche Tijt-cortingen van den eerweerden ende geleerden heer Iacobo Revio.^*

Gelijck Apollo, moe van zijnen gulden wagen¹
Te slepen door de locht, zijn fackel om te dragen,
Gaet zijn yvooren lier wat nemen by der hant,
En als het Sonnen-licht doet blincken zijn verstant:

* Op de Nederlantsche Tijt-cortingen: tijt-cortingen: tot tijdpasseering, ontspanning, geschreven verzen.

1 Apollo: is tegelijk de zonnegod en de god van muziek en dichtkunst; gulden wagen: de zonnewagen.

[p. 5]

5

Soo sietmen insgelijcks, dat Revij gedachten

 

Die dringen door de locht, niet anders en betrachten

 

Dan Hemel ende God, gaen spelen, maer met aert.⁷

 

Selfs als hy sich vermaeckt, maeckt zijnen naem vermaert.

 

D. Heinsius.

7 aert: kunstvaardigheid.

Ad Musas D. Iacobi Revij cui S.P.D.^*

Pindaricae voces, Batavique medulla leporis

Praemia quae vestro munere digna feram?²

Ast immortali, quo me decorastis, honori

Quas referam grates non mea charta capit.

Anna Maria A Schurman.

* Ad Musas. S.P.D.: salutem plurimam dicit.

2 vestro munere: Revius had haar nl. een exemplaar der Over-ysselsche Sangen (van 1630) toegezonden, waarin ook een aan haar gewijd sonnet was opgenomen.

Aen den Yssel, 25. o - B: ô; 30. aen, - B: aen:; Revius' onderschrift ontbreekt in B.

Op de Nederlantsche Tijt-cortingen en Ad Musas zijn eerst in B bijgevoegd.