De Tapoe

[p. 35]

IX

‘Hé jasses, dat kan ik niet aanzien, arm wormpje,’ hoorde hij achter zich zeggen. Met een schok werd hij zich weer bewust van zijn omgeving. Hij keek om en zag een paar stappen de dam op een meisje staan. Hij kon haar gezicht niet goed zien omdat ze het licht in de rug had. Had ze niet een hoepelrok aan? En liep ze niet met een parasolletje over haar schouder? Had ze niet van die pijpekrullen? Hij schudde z'n hoofd, de lichte duizeling die hem bevangen had verdween. Daar stond een leuk en sportief gekleed meisje, ze had een nauwsluitende jeanspantalon en een leuk bloesje daarboven aan. Ze droeg leren slippers.

‘Dag,’ zei ze, ‘mag ik kijken hoe je een vette karper aan de haak slaat?’

‘Hai, nou, geen bezwaar, kom er maar bij zitten ik [heb ... geen] stoel om je aan te bieden.....’

‘Ach kom nou, jij zit [toch] ook gewoon op 't gras?’

Ze zakte de dam af en ging naast hem zitten, terwijl ze zei: ‘Ik dacht: laat ik eerst vragen of je mijn gezelschap lust, want je hebt van die vissers die in alle eenzaamheid willen vissen.’

Hij lachte en keek haar aan. Aan haar accent had hij direkt gehoord dat ze pas uit Holland kwam. Ze had een open en guitig gezicht, daarin flikkerden twee ondeugende blauwe ogen. Blond haar tot een bol gerold, rondde haar van boven af. Ze had een parmantig nekje en onder haar bloesje zag hij de stevige welving van haar borsten. Toen hij haar in de ogen aankeek, begon ze te lachen. Die lach, die ogen, dat gezicht, er flitste iets door hem heen, dit gezicht had hij al eens gezien. Ze zag hem zo kijken, haar lach verdween. ‘Wat is er?’ vroeg ze.

‘Ach niets bijzonders, ik bedoel, het leek alsof ik je al eens eerder heb gezien, alsof ik je al eens heb ontmoet. Ik weet dat het gek klinkt, maar je komt me zo vertrouwd voor.’

‘Zo, zo,’ zei ze terwijl ze peinzend over het water keek, ‘zal ik je

[p. 36]

wat vertellen? Toen ik je een tiental minuten geleden voorbij zag lopen met die hengel over je schouder, kreeg ik opeens het gevoel of er een oude bekende van me langs ging. Ik raakte opgewonden, net als een meisje dat haar secret love voorbij ziet lopen. Ik kreeg de neiging meteen achter je aan te komen. Gelukkig ging m'n vader net weg en moest ik de poort voor hem open en dicht doen. Toen hij weg was, heb ik m'n moeder gezegd dat ik even ging fietsen en voordat ik het wist stond ik hier naar je te kijken. Echt waar, het leek alsof ik gestuurd werd, want ik ben echt niet het type dat jongens achterna loopt. Vreemd hè?’

‘En als ik je vertel dat ik een van die vissers ben die niet gestoord wenst te worden en dat ik drie keer naar woorden moet zoeken voordat ik met een meisje begin te praten, dan begrijp je dat ook ik me zit af te vragen wat er met me aan de hand is.’ Hij regelde de worm goed aan de haak en hij zag in z'n ene ooghoek hoe zij haar gezicht met een [ruk afwen]dde.

‘O sorry, ik was het vergeten, je kan [dit] niet aanzien.’

‘Nee echt niet, ik word er niet goed van.’

Snel regelde hij de dobberhoogte, stond op en zwiengde de [haak] met aas het water in. In het middelpunt van steeds wijdere kringen bleef de dobber op het water liggen. Hij ging zitten, ze keek hem van opzij aan.

‘Echt, dit moet ik even verwerken. Ik ben vandaag niet alleen een jongen achterna gehold, ik zit nog erbij op een stil plekje vertrouwelijk met hem te praten alsof ik hem al jaren ken.’

‘En ik die er absoluut niet van hou vooral door meiskes gestoord te worden tijdens het vissen praat vrij uit met iemand waarvan de naam mij zelfs onbekend is.’

Hij keek haar aan en zag dat hij haar in verlegenheid had gebracht; ze bloosde tot achter haar oren. Snel vervolgde hij daarom: ‘Maar ja, ik ben me er ook eentje, ik heb me niet eens voorgesteld: Henry, aangenaam.’

‘Ik heet Janine.’

[p. 37]

‘Woon je al lang in deze buurt?’ Een stomme vraag overigens, gezien de nieuwbouw overal in de buurt.

‘Nee,’ zei ze, ‘we zijn niet zo lang geleden uit Holland gekomen. Nou joh, als je dan die tropenzon op je bast voelt, dan weet je niet waar je schuilen moet. We zaten eerst een tijdje in hotel Polsnakrasky. Het bedrijf dat m'n vader had uitgezonden zou voor een woning zorgen, maar toen we hier aankwamen was het huis nog niet af. Gelukkig is dat hotelgedoe voorbij. Gunst, wat heb ik me de afgelopen dagen uitgeleefd, ik ben eropuit getrokken, goh, die ruimte, die natuur, die warmte, hardstikke gaaf gewoon.’

Henry vond het niet erg om naar haar te luisteren, terwijl hij normaliter gauw verveelde van meisjesgebabbel. Ze vertelde over haar jeugd en hoe ze via een Surinaams meisje in Nederland belangstelling had gekregen voor Suriname. Ook haar ouders begonnen zich te interesseren voor dit land, dit tropische paradijs waar ook nog Nederlands werd gesproken. En toen haar vader een keuze mocht maken tussen een overplaatsing naar Guinee of naar Suriname, koos hij Suriname. En hier was ze dan.

‘Hé, je hebt beet,’ zei ze opeens. Henry keek naar z'n dobber en zag die op en neer gaan. Heftig rukte hij aan de vislijn en alhoewel hij wist dat het te laat was, trok hij de lijn uit het water; hij moest z'n gezicht toch redden? Een kaalgevreten haak bengelde voor z'n neus.

‘Ai, die heeft me te pakken gehad,’ bromde hij en enigszins afgewend van Janine drukte hij een nieuwe pier aan z'n haak. Even later dreef z'n dobber weer op het water.

‘Het spijt me,’ hoorde hij zachtjes naast zich zeggen. Hij keek haar aan en zag haar schuldig kijkende ogen. Daar kon hij niet tegen en hij zag het niet als haar schuld, dat hij niet op z'n dobber had gelet. Dat zei hij haar en hij merkte hoe het haar opluchtte. Ze spraken verder over Suriname, de inwoners, de school en ga zo voort. Toen vertelde ze hem over haar verkenningstochtjes in de buurt.

‘Weet je dat er een pad op het verlengde van deze dam loopt, daar,

[p. 38]

dat ben ik gevolgd. Het loopt een stuk door de bosjes en dan sta je opeens voor de ruïnes van een of ander gebouw; uit de slaventijd, zei m'n vader. Wist je dat hier vroeger een plantage is geweest?’ Henry voelde dat hij nu ook wat moest vertellen.

‘O ja, dat merk je aan de plantagenaam die deze wijk draagt, “Ma peu Retraite”. Ze gaven vroeger allerlei exotische namen aan de plantages: Rust en Werk, La Vigilantia, Hecht en Sterk, La Providence, Alliance, Mary's Hope en ga zo voort. Vaak zat er een herinnering of een boodschap besloten in zo'n naam. Zo heb ik een verhaal horen vertellen over de plantage Nijd en Spijt. Daar moet zich een drama hebben afgespeeld tussen de blanke vrouw van de plantage-eigenaar en een beeldschone jonge slavin.’

‘O ja? Vertel me eens daarover?’

Henry voelde zich, ze hing aan zijn lippen.

‘Wel het zat zo. De blanke plantage-eigenaar had een oogje op die slavin, iets wat wel vaker voorkwam toentertijd. En zij mocht hem ook. Zo kon het gebeuren dat de meester regelmatig vrijde met het meisje, tot de dag dat hij door de vrouw des huizes betrapt werd; hij was toen driftig bezig eh....het bovenlichaam van de jonge vrouw te bewerken. Ik weet niet hoe lang daarna, we zullen zeggen daags daarna, wordt het eten voor meneer opgediend. De vrouw des huizes kondigt aan dat haar man iets aangeboden krijgt waar hij erg van houdt. Vol verwachting tilt hij het deksel van de schaal op en wat ziet hij daar liggen?’

‘Ik zou het niet weten,’ zei Janine opgewonden.

‘Nou hou je vast, want zo smakelijk is het niet geweest. Daar voor hem lagen de borsten van het meisje waarmee hij gevrijd had. De vrouw des huizes had ze in een vlaag van wraak en jaloezie gewoon laten afsnijden.’

‘Mijn hemel, dat is niet waar,’ zei ze met verschrikte ogen.

‘Nou, ik was er niet bij, dus ik durf niet te zweren dat het echt gebeurd is, maar in de afgelopen jaren heb ik dit verhaal door drie ouderen horen vertellen, apart van elkaar en ze verzekerden me dat

[p. 39]

dit echt is gebeurd.’

‘En wat is er van dat meisje terechtgekomen?’

‘Wat dacht je? Zoiets overleef je niet. Het werd een toestand daar op die plantage; de man dronk zich het graf in en ik weet niet wat er van de vrouw des huizes terechtgekomen is. Ik moet eens een oudere hier wat vragen over stellen. Het vervelende is dat ze niet altijd bereid zijn je dingen van vroeger te vertellen.’

‘Op die manier gaat er heel wat kennis over het verleden verloren,’ zei Janine.

‘Inderdaad. Aan de ene kant zeg je: jammer dat er zoveel verloren gaat. Aan de andere kant zou je kunnen zeggen: gelukkig dat we niet alles weten. Het weinige dat we weten maakt ons al woest, laat staan. Het is soms niet goed om teveel te weten.’

‘Ik heb in Nederland gelezen dat de blanken hier flink tekeer zijn gegaan,’ zei Janine.

‘Die indruk heb ik ook. Maar er gaan hier wel eens vaker mensen tekeer en de laatste tijd zijn dat heus niet alleen blanken. Het is hier gewoon een wild gebied, al lang vóór de ontdekking door de blanken.’

‘Niet voor niets heet dit gebied de Wilde Kust, hè?’ zei het meisje.

‘Nou, een passende naam. Overigens, het is ergopvallend dat de Wilde Kust, 't Guyanese schild leren we op school, het enige gekoloniseerde gebied ter wereld is, waar alle koloniale machten over en weer huisgehouden hebben en waar ze allemaal een stukje van ingepikt hebben.’

‘Zo? Allemaal zei je?’

‘O, ja. De Spanjaarden pikten het meest westelijk gedeelte van Guyana, dat is nu Oost-Venezuela. De Engelsen veroverden op de Hollanders en de Spanjaarden dat tweede stuk, dat heette vroeger Brits-Guyana. De Hollanders behielden het middenstuk, typisch voor hun, ze gaan altijd in het midden zitten. De Fransen verkregen het stuk oosteijk daarvan, Frans-Guyana of Cayenne en de Portugezen verkregen het laatste en tot nu toe minst ontwikkelde

[p. 40]

deel, een stukje Brazilië dat tot de Amazone loopt.

Nou, dan heb je alle koloniale machten op een rijtje.’

‘Wat een belangstelling hadden ze voor dit gebied,’ zei Janine.

‘Die belangstelling is er nog steeds, dat merk je aan allelei zaken. Kijk maar eens hoe jij je interesseert voor de geschiedenis van een stukje van dit gebied.’

‘Ja, inderdaad. Zeg, volgens mij was hier een suikerriet-plantage. De ruïnes aan die kant moeten van een suikermolen zijn. Dat zie je aan dat grote ijzeren wiel en aan die half vergane ketels die daar nog liggen.’

‘Interessant, inderdaad,’ zei Henry terwijl hij naar z'n dobber keek. ‘Hemeltje lief,’ zei Janine opeens terwijl ze op haar horloge keek, ‘ik moet naar huis, anders wordt mijn moeder ongerust, ik ga.’

‘Wacht, ik loop met je mee, geen bezwaar toch?’

‘O nee,’ zei ze. Ze stonden op, Henry haalde z'n haak uit het water en merkte dat die weer schoongevreten was. Snel rolde hij het koord om de hengel en even later liepen ze de straat af, zij met haar fiets aan de hand, hij met z'n hengel over de schouder.

Janine sprak niet meer, ook hij zei hij geen woord terwijl ze over de verlaten straat liepen.

‘Nou, hier woon ik,’ zei ze opeens.

‘O, leuk huis, eh, nou tot ziens dan, ik vond het leuk om met je gebabbeld te hebben,’ zei hij.

‘Ja, inderdaad. Zeg kom je nog eens vissen, want vandaag had je niet zoveel geluk.’

‘Ik dacht eerlijk gezegd aan morgenochtend, misschien bijten ze op zondagochtend.’

‘Ik hoop het voor je.’

‘Kom je me weer gezelschap houden?’ vroeg hij.

‘Als je dat wil.’

‘Natuurlijk wil ik dat wel,’ zei hij. Ze lachte.

‘Nou, goed dan, tot morgen. Dag.’

‘Dag.’