Friktie tories

[p. 48]

Dewali, het licht overwint

Op het erf aan d'overkant flikkerde een lichtje door de schermering, hij wist dat er straks uit dat moederlicht een hoop kleine lichtjes zouden worden ontstoken.

De bakjes met ghiew en watten lont waren al klaargezet. Eén voor één doorbraken de kleine lichtjes de dieper wordende duisternis, het was alsof zij een strijd aangingen tussen licht en donker, goed en kwaad.

Hij zat somber te kijken naar die steeds groter in aantal wordende lichtjes, hoe klein ze ook waren, een dozijn van die lichtjes gaf een effect van een geboste zon die op de donkere aarde was gevallen.

Hij was er niet bij met zijn gedachten, die lichtjes aan d'overkant zweefden voor zijn ogen, het schijnsel verdronk in de tranen die opwelden, nee, hij mocht niet huilen, mannen doen dat toch niet?

Eergisteren had hij óók bijna gehuild, zij had het openlijk gedaan, ach vrouwen huilen altijd zo snel, daarom zijn hun tranen zo zoutloos.

Maar eergisteren waren haar tranen bitter, ze had hem omarmd.

‘Omhels me stevig, Radjen’, had ze met een door verdriet verstikte stem gezegd.

Hij had dat gedaan, wie weet of hij haar ooit weer zou zien.

‘Je houdt toch van me?’ had ze hem gevraagd. Hij had haar toen aangekeken en het beeld zou hij nooit meer vergeten.

Een beeld van een door verdriet mismaakt gezicht; toch voelde hij op dat moment iets in zich opwellen wat hij nooit eerder had gevoeld. Al de vorige opwellingen waren meer uit drift, geldingsgedrag, begeerte en jaloezie geweest.

Wat hij voelde had te maken met iets dat op verantwoor-

[p. 49]

delijkheid, opoffering, diepe genegenheid en beheersing leek.

Was dit soms liefde? Nu pas, nu ze wegging?

Hij had ook afscheid van haar vader genomen, in zijn binnenste had hij hem gevloekt. Waarom moest hij weggaan? Om geld? Om aardse schatten? Hij had met vaderlief hierover vaak gesproken, maar hij had hem niet overtuigd.

‘Nee, Radjen, dit land is ten dode opgeschreven, er komt niets van terecht. Ik moet daarom naar Holland daar is mijn gezin tenminste geborgen.’

Daar kon hij niets tegen zeggen; de man voelde zich geroepen zijn gezin bij wijze van bescherming te transporteren naar een wildvreemde, harde en zakelijk materialistische wereld.

‘We moeten geloven en vertrouwen in elkaar, meneer. Als we elkaar alleen wantrouwen en wegtrekken zal er juist daarom niets van dit land terechtkomen.’

Haar vader had hem toen aangekeken en had geërgerd gezegd: ‘Jij bent nog jong, geloof jij maar. Eens zal je mij gelijk geven. Mijn besluit staat vast. Als jij en Rita jullie verhouding willen voortzetten, geen bezwaar. Je mag elkaar schrijven hoeveel je wil en als je in de vakantie naar Holland komt, zal ik je met open armen ontvangen.’

Liefde op papier, die man had mooi praats!

Eergisteren was hij op Zanderij geweest. Hij had daar gestaan, aan de ene kant van het hekwerk, steeds had ze naar hem gekeken en gelachen, maar het was een geforceerde lach geweest.

Hij had om zich heen verdriet gehoord, hij had verdriet gevoeld.

Zij die wegtrokken hadden mooi praats, hadden mooie redenen om hun weggaan goed te praten, maar dachten zij dan niet aan dat verdriet, aan die leegte, aan die eenzaamheid die zij bij de achterblijvers achterlieten? Daar werd niet naar gekeken.

Ze zwaaide, zei wat en liep toen de airco-kamer in. Hij was toen naar het uitwuifterras gerend, met veel

[p. 50]

moeite had hij zich een strategische plaats verworven. Na een tijdje kwamen de mensen het gebouw uitdruppelen, beladen met van alles liepen zij naar het vliegtuig toe. Velen zetten even hun dingen neer en zwaaiden enthousiast als ze een familielid haden ontdekt op het uitwuifterras.

Ze leken blij, ze leken verheugd. Hoe lang zou dat duren daar in de kou en isolatie?

Toen had hij haar gezien, klein en tenger, breekbaar en beladen met handbagage, ze hees zich de vliegtuigtrap op, in de deuropening van dat aluminium monster had ze een tas neergezet, hij had afgesproken waar hij zou staan, ze zag hem, hij zag haar, ze hadden gezwaaid naar elkaar en plotseling was ze weg, in de buik van dat mechanisme op wielen dat zoveel had verdiend, maar ook zoveel leed had aangericht.

Achter haar verdween er nog een hele rij mensen, allemaal gingen de kou op, ze lieten de warmte achter. Zij die moesten en wilden blijven, ondanks die ‘rommiligheid’ en ‘onzekerheid’ wuifden hun na.

Die avond had hij zich stomdronken gedronken bij Aloi, samen met Siew, Flipko, Vincent en Rataplan.

Luid zingend waren ze tegen middernacht huiswaarts gekeerd. Voor zijn huis bleef het groepje staan, Flipko zong allerlei rare liedjes, Rataplan stond zijn maag leeg te pompen bij een struikgewas. Siew en Vincent lachten Flipko met zijn vals gezang uit, als gevolg waarvan de laatste plotseling in een huilbui uitbarstte en vloekend wegliep.

Siew en Vincent besloten door te trekken naar de bar achterop, ze hadden nog wat dorst. Hijzelf was slingerend, bengelend op z'n benen naar huis gelopen. Eenmaal op het erf voelde hij plotseling zijn maag praaien, en voordat hij het wist, spoot een lading zuur, gal, kaas, alkohol, nicotine, cola en nog eens alkohol tegen de rozenstruik van zijn moeder. Die zou morgen beslist dood zijn. De volgende dag, gisteren, had hij een kater als een Mongoolse olifant. Zijn moeder had hem alleen

[p. 51]

wist dat hij zich rot voelde, ze had Rita echter nooit gemogen. Gelijknamige polen stoten elkaar af, daarom!

Vandaag was het Divali, vandaag werd de godin van geluk en licht geëerd. Waar was zijn geluk en licht? Zijn Lakshmi was weg, ver weg. Alleen maar herinneringen waren achtergebleven.

Ze hadden elkaar tijdens een Divali fakkeloptcoht leren kennen; een stel lummels, ook uit de groep, werd opdringerig en verveelde haar. Hij had gedaan of zij zijn zuster was. Ze had hem dankbaar vastgehouden toen hij haar wegbracht en ze had dat de jaren die daarop volgden blijven doen.

Ze liepen elke keer de fakkeloptocht, gewoon als symbolisering van het geluk dat ze in elkaar hadden gevonden.

Dit jaar zou hij niet meelopen, hij kon het gewoon niet. Het goede overwint het kwade, het licht verdrijft de duisternis.

Waar was zijn licht?

Waar was zijn overwinning?

Hij stond op, liep de straat op en zag de lichtjes overal flikkeren, de geur van de gebrande ghiew vulde zijn neusgaten, het licht vulde zijn ogen, het wakkerde hem aan.

Hij voelde zich opleven, hij zou ‘ze’ wijzen!

Hij zou niet blijven neerzitten bij de pakken en het verdriet.

Hij zou gaan strijden om haar terug te krijgen, voor altijd.

Vanavond nog zou hij haar schrijven.

‘Ze’ zouden hem niet klein krijgen.

Hij liep langzaam de straat door en toen terug.

Hij was een ander mens geworden, hij had zich hervonden.

Voor de tweede keer had hij op Divali-avond een belangrijke geestelijke stap genomen. Hij zou het licht trouw blijven.

Zou het licht hem ook trouw blijven?