Gerardus Joannes Vossius (1577-1649)

(1967)–C.S.M. Rademaker– rechtenstatus

3. Brieven van en aan Vossius

Er zijn zeer veel brieven van Vossius bewaard gebleven. In totaal heb ik er ongeveer 1300 gevonden. Van deze brieven is nog niet de helft gepubliceerd in oudere of meer recente brievenuitgaven. Er is ongeveer een gelijk aantal brieven bewaard gebleven die door allerlei personen aan Vossius zijn geschreven. Het was helaas onmogelijk om alle brieven grondig te bestuderen. De brieven van Vossius zijn praktisch allemaal doorgenomen. Van de brieven aan Vossius gericht kon slechts het grootste gedeelte worden geëxcerpeerd.

De brieven worden in de volgende lijst opgesomd en gerangschikt naar de verschillende bundels en verzamelingen, waarvan heel kort de inhoud wordt aangegeven. Eerst worden de in handschrift bewaarde brieven geïnventariseerd, vervolgens wordt een aantal brievenuitgaven genoemd, waarin brieven van Vossius opgenomen zijn.

Voor de bewaarde manuscripten geldt in het algemeen, dat de brieven van Vossius concepten en afschriften zijn, terwijl de brieven aan hem gericht in de meeste gevallen de originele brieven zijn.

Universiteitsbibliotheek van Amsterdam

Onder de manuscripten van Vossius, die eigendom zijn van de Remonstrantse Gemeente te Amsterdam en die berusten in de handschriftenafdeling van de Universiteitsbibliotheek van Amsterdam, bevinden zich verschillende bundels brieven van Vossius of brieven aan hem gericht. De meeste van deze brieven zijn niet gepubliceerd. Deze brieven waren eigendom van Isaac Vossius en na diens dood van Gerardus Joannes Vossius jr. Door zijn toedoen werden ze het eigendom van de Remonstrantse Gemeente te Amsterdam. Er hebben plannen bestaan om ook deze brieven uit te geven. In de grote bundels Vossiusbrieven zijn aantekeningen gemaakt over de brieven, die konden worden gepubliceerd. De andere brieven konden worden ‘gesupprimeert omdat (die) ten delen particuliere saken vande familie raken, of brieven syn daer niets uyt te leren is.’ In één bundel staat het volgende te lezen: ‘Deze volgende brieven in dit volumen... mogen alleen gedruckt werden, de rest verbrant.’ Gelukkig is dit niet gebeurd en is een groot aantal brieven van persoonlijke aard bewaard gebleven, waarvan voor deze studie een ruim gebruik is gemaakt.

De brieven van de Vossii zijn gecatalogiseerd in de volgende catalogus: Bibliotheek der Universiteit van Amsterdam, Catalogus der Handschriften, Deel IV: Brieven, Eerste stuk: Afzenders A-M, Tweede stuk: Afzenders N-Z, Derde stuk: Geadresseerden, corrigenda en addenda, Amsterdam 1911, 1916 en 1919.

Brieven van Gerardus Joannes Vossius (Cat. p. 417-425):

RK III E 1	13 brieven van Vossius aan Grotius (1622-1640).
RK III E 4	132 concepten en afschriften van brieven, tussen mei 1598 en juni 1615 geschreven aan verschillende relaties.
RK III E 5	175 concepten en afschriften van brieven, geschreven tussen juli 1615 en oktober 1622 aan verschillende relaties.
RK III E 6	85 concepten en afschriften van brieven, geschreven tussen maart 1623 en februari 1630 aan allerlei relaties.
RK III E 7	39 concepten en afschriften van brieven, geschreven tussen 1622 en 1630 aan verschillende Italiaanse relaties.
RK B 96	8 brieven aan Samuel Naeranus (1606-1640).
RK C 145	Brief aan G.R. Doublet (1643).
RK D 59	2 brieven aan Matthaeus Vossius (1634 en 1643).

RK G 124	7 brieven aan Isaac Diamantius (1609-1620).
RK J 85-88	37 brieven aan Isaac Vossius (1632-1644).
RK L 147-148	2 brieven aan Isaac Diamantius en G. Naudaeus.
RK L 149	6 brieven aan Joannes Polyander (1612-1644).
RK L 150-155	Samen 6 brieven aan verschillende personen.
RK L 157	Testimonium voor Isaac Gruterus van 1632.
RKM 99	13 brieven aan Franciscus Junius F.F. (1613-1636).
RK M 100	13 brieven aan Franciscus Junius F.F. (1637-1642).
RK S 8	1 brief aan Hugo Grotius (1639).

Brieven gericht aan Gerardus Joannes Vossius:

RK II C 11	4 brieven van P.C. Hooft (1635-1643).
RK III C 18	108 brieven, aan Vossius gericht tussen juli 1628 en maart 1632, door verschillende relaties.
RK III E 4	1 brief van L. Jemmingius (1609).
RK III E 6	1 brief van Adriaen van Blyenburg (1647).
RK III E 7	51 brieven van verschillende Italianen (1622-1632).
RK D 113	2 brieven van Matthaeus Vossius (1643-1645).
RK J 89-93	62 brieven van Isaac Vossius (1631-1649).
RK L 19	1brief van Johan de Brune (1646).
RK L 25	2 brieven van Joachim Camerarius (1648).
RK L 44	1 brief van Nathanael Dilgerus (1628).
RK L 87	1 brief van Henricus Ernstius (1636).
RK L 95	1 brief van Willem de Groot (1621).
RKL 104	1 brief van Johan Casimir Junius (1622).
RK L 110	1 brief van graaf Lodewijk van Gelre (1647).
RK L 129	2 brieven van Christianus Ravius (1646-1647).
RK L 133	1 brief van Claudius Salmasius (1648).
RK L 141	1 brief van C. Timplerus (1615).
RK L 142	1 brief van Cornelius Tollius (1648).
RK M 74	1 brief van Franciscus Junius F.F. (1621).
RK M 78	4 brieven van Franciscus Junius F.F. (1634-1639).
RK N 110	1 brief van Abraham van der Myle.
RK Ay 242	1 brief van P. Lap van Waveren (1644).

Brieven van de andere Vossii:

Hier worden alleen maar de verschillende bundels genoemd, waarin zich deze brieven bevinden:

Joannes Vossius:	RK D 86, D 87 en M 102.
Franciscus Vossius:	RK A91, D58 en N 117.
Dionies Vossius:	RK III H 23, B 87 en M 98.
Gerardus Vossius:	RK B 88 tot en met B 95.
Matthaeus Vossius:	RK D 89, D 91 tot en met D 124, S 7 en Z 148.
Isaac Vossius:	RK VI F 28, 29, 30; A 14; D 60, 61, 79, 84, 85;K 85; M 101; R 42; S 17. De bundels J 89 tot en met J 93 bevatten de boven reeds vermelde brieven aan zijn vader.
Gerardus Joannes jr.:	RK III E 10.
Attia Vossius:	RK E 126.

Brieven gericht aan de andere Vossii:

Ook hier worden alleen de bundels genoemd, waarin zich deze brieven bevinden:

Dionies Vossius:	RK B 71, 72 en 82; J 74; M 78.
Gerard Vossius:	RK B 22, 27, 38, 43, 44, 48, 53, 58, 85.
Matthaeus Vossius:	RK D l, 11, 12, 14, 16, 17, 18, 19, 21, 22, 24, 27, 28, D 30, 31, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 42, 48, 49, 50, 54, D 57, 127, 129.
Isaac Vossius:	RK III E 8, 9, 10; D 26; E 3, 54, 120, 121; I 89, 90; J 47; M 70.

Universiteitsbibliotheek van Leiden

De cartotheek van de handschriftenafdeling vermeldt, dat de volgende bundels brieven van Vossius bevatten:

BPL 885	4 brieven
BPL 1830	3 brieven
BPL 1961	2 brieven
BPL 1886	3 brieven
BP XVIII 246 N	4 brieven
BP XVIII 293 A	1 brief
Papenbroek 2	26 brieven, waaronder 20 aan Hugo Grotius
Papenbroek 3	2 brieven
Papenbroek 15	1 brief
Mus. Cats. 70	1 brief
Cun. 2	3 brieven aan Petrus Cunaeus
Hug. 37	1 brief
Burm. F 11	1 brief

Bibliotheca Academiae Lugduno-Batavae, Catalogus XXVI, Epistolaria et Alba Amicorum, Lugduno Batavorum 1935, p. 120. Een lijst van personen, waarvan aan Vossius gerichte brieven berusten op de Universiteitsbibliotheek:

L. Baack	BPL 885
Caspar Barlaeus	Papenbroek 2
Arn. Buchelius	BPL 191
Andreas Colvius	Papenbroek 2
Lud. Crocius	Papenbroek 15
J.B. Donius	BPL 1830
J.F. Gronovius	Papenbroek 2;Gronovius 43 en 55
P.C. Hooft	Papenbroek 13
Balth. Lydius	Papenbroek 2
Joh. Lydius	Papenbroek 2 en 15
Sam. Sorbière	BPL 885
Corn. Tollius	Br F 8
Mer. Casaubonus	BPL 293 A

British Museum, Londen

Een aantal brieven, gepubliceerd in de Colomesiuseditie, en een aantal niet gepubliceerde brieven bevindt zich in de handschriftenafdeling van het British Museum. Voor de verschillende in het British Museum aanwezige collecties en catalogen: Ar. Esdaile, The British Museum Library, London 1948 (2), p. 226-293.

British Museum, The Catalogue of the Manuscript Collections, by T.C. Sheat, London, 1951.

The Harleian Manuscripts:

De brieven in deze collectie zijn in 1715 in Nederland gekocht van Gerardus Joannes Vossius jr. voor de bibliotheek van Lord Harley. De meeste manuscripten hebben in dorso de aantekening: 15-8-1715. Enkele onvolledige gegevens zijn te vinden in de Lansdowne Manuscripts vol. 677 en 771, die gegevens bevatten over de aankopen voor genoemde bibliotheek.

Vol. 7013	In deze bundel bevinden zich een 25 brieven aan Vossius gericht, o.a. van zijn familie uit Roermond, van zijn tweede moeder Anneken van der Horst, van de predikant Willem Teelinck, van Anna Roemers en P.C. Hooft. Tussen deze en andere brieven bevindt zich ook een autograaf van Vondels Laet sestigh winters vry, het gedicht op Vossius' portret door Sandrart geschilderd, en een manuscript met een gedicht van Hooft op Grotius.
Vol. 7012	De catalogus beschrijft deze bundel als volgt: ‘A folio, consisting of a large number of letters from the most learned men of the Age to Jo. Gerard Vossius, and others.’ Deze bundel, 481 vellen in folio omvattend, bevat een 300 brieven aan Vossius gericht door allerlei relaties. Er zijn o.a. verschillende brieven bij van Franciscus Junius F.F. en een groot aantal brieven van Janus Rutgersius. De brieven bestrijken heel het leven van Vossius en zijn min of meer chronologisch geordend. Er zijn ook 19 brieven van Vossius zelf bij en een aantal concepten van zijn zonen, meest van Isaac.
Vol. 4936	Bevat, naast een groot aantal brieven van anderen, 5 brieven van Vossius en 2 brieven van zijn zonen Isaac en Franciscus.
Vol. 7011	Epistolae eruditorum, 1538-1674. Hierin 1 brief van Vossius aan John Sadler en 8 brieven van verschillende personen aan Vossius.
Vol. 7016	5 brieven van vorstelijke personen aan Vossius.

The Burney Manuscripts:

Vol. 369

Epistolae ad Mericum Casaubon. Hierin 3 brieven van Casaubon aan Vossius en 6 brieven van Vossius aan Casaubon.

Additional Manuscripts:

Vol. 5873	1 brief van Vossius aan de Senaat van Cambridge (1627) en 1 aan Samuel Ward (1628).
Vol. 23.101	1 brief van Vossius aan Mericus Casaubon (1646).
Vol. 32.093	1 brief van Vossius aan Laud (1640).
Vol. 34.727	11 brieven gericht aan Vossius, waarvan 7 geschreven door Franciscus Junius (1614-1633).

Bodleian Library, Oxford

Van uitzonderlijk belang voor de Vossiusbiografie zijn de Rawlinson Letters, berustend in de Bodleian Library te Oxford. Het zijn deze bundels, waaruit Colomesius zijn Vossiusbrieven publiceerde, die echter slechts een gedeelte van de 12 bundels Vossiusbrieven omvatten. Al deze brieven zijn geëxcerpeerd en de excerpta zijn op fiches aanwezig in de Bodleian Library. Door onbekendheid met het onderwerp, de Nederlandse taal en de Nederlandse toestanden hebben degenen, die dit werk verzet hebben, jammer genoeg veel storende fouten gemaakt, zodat de ex-

cerpta wel een eerste vingerwijzing kunnen geven, maar het opslaan van de brieven zelf beslist niet overbodig maken. Hieronder volgt een korte beschrijving van de 12 bundels.

Vol. 79	128 brieven door verschillende personen aan Vossius geschreven tussen 1602 en 1632. Geen van deze brieven is in de Colomesiuseditie gepubliceerd. Er zijn verschillende brieven bij van Franciscus Junius sr., Franciscus Junius F.F., Franciscus Gomarus, Samuel Naeranus en Johan de Brune de Oude. Tussen deze brieven bevindt zich 1 brief van Vossius aan John Selden uit 1648, die wel is gepubliceerd in de Colomesiuseditie. Er zijn ook 12 brieven in deze bundel, die niet door of aan Vossius geschreven zijn, o.a. brieven van Franciscus Junius F.F. en Vossius' zonen aan Elisabeth Vossius.
Vol. 80	Deze bundel bevat 213 brieven aan Vossius geschreven tussen 1601 en 1642. De brieven zijn alfabetisch gerangschikt op de namen van de afzenders. Er zijn veel brieven bij van Georg Rataller Doublet, Willem de Groot, Johannes Becius en Johan van Beverwijck. Meerdere brieven uit deze bundel zijn gepubliceerd in de Colomesiuseditie.
Vol. 81	46 brieven van Joannes Meursius aan Vossius (1625-1639), 22 brieven van Vossius aan Meursius (1625-1638) en 39 brieven van Vossius aan Claudius Salmasius (1628-1644). De meeste van deze brieven zijn gepubliceerd door Colomesius.
Vol. 82	Concepten en afschriften van 118 brieven van Vossius aan verschillende personen geschreven tussen 1615 en 1642. De brieven zijn alfabetisch gerangschikt op de voornamen van de geadresseerden. Veel van deze brieven zijn opgenomen in de Colomesiuseditie.
Vol. 83	76 brieven van Engelse correspondenten en Joannes Vossius aan Vossius. 79 brieven van Vossius aan Engelse correspondenten en aan zijn zoon Joannes. De brieven dateren uit de jaren 1630-1641 en zijn min of meer chronologisch geordend. Veel van deze brieven zijn opgenomen in de Colomesiuseditie.
Vol. 84 A	Concepten en afschriften van 170 brieven van Vossius, tussen 1631 en 1645 aan verschillende personen geschreven. Er zijn veel brieven bij gericht aan G.R. Doublet. De brieven zijn min of meer chronologisch geordend en veel ervan zijn opgenomen in de Colomesiuseditie.
Vol. 84 B	56 concepten en afschriften van brieven, door Vossius tussen 1621 en 1630 geschreven aan Engelse correspondenten en aan zijn zoon Joannes. 44 brieven van Engelse correspondenten en van Joannes Vossius in diezelfde periode geschreven aan Vossius. De brieven zijn chronologisch gerangschikt. Veel ervan zijn te vinden in de Colomesiuseditie. Het tweede deel van deze bundel bevat 136 brieven van verschillende personen, tussen 1600 en 1642 aan Vossius geschreven. Er zijn veel brieven bij van Dordtse relaties van Vossius, met name van Jacob de Witt en Vossius' leerling Joannes Bosman. Slechts 1 van deze brieven is opgenomen in de Colomesiuseditie.
Vol. 84 C	Deze bundel bevat 216 brieven van Vossius, tussen 1603 en 1647 geschreven aan verschillende personen. Veel van deze brieven zijn gepubliceerd in de Colomesiuseditie.
Vol. 84 D	120 brieven door verschillende personen aan Vossius geschreven tussen 1610 en 1639. De brieven zijn alfabetisch gerangschikt op de voornamen van de afzenders. Veel van deze brieven bij Colomesius.
Vol. 84 E	186 brieven door verschillende personen aan Vossius geschreven tus-

	sen 1613 en 1638. De brieven zijn min of meer chronologisch gerangschikt. Veel van deze brieven zijn opgenomen in de Colomesiuseditie.
Vol. 84 F	65 brieven van Vossius, geschreven tussen 1630 en 1641 aan zijn Engelse correspondenten en aan zijn zoon Joannes. 62 brieven van Engelse correspondenten in diezelfde periode geschreven aan Vossius. Er zijn veel brieven van en aan Mericus Casaubon bij. Verschillende brieven in de Colomesiuseditie.
Vol. 84 G	175 brieven van verschillende personen aan Vossius, geschreven tussen 1641 en 1645. De brieven zijn chronologisch gerangschikt en zijn voor een groot gedeelte gepubliceerd in de Colomesiuseditie.

Provinciale Bibliotheek van Friesland te Leeuwarden

In de Collectie Gabbema bevinden zich verschillende Vossiusbrieven, die in de volgende catalogus beschreven zijn: Catalogus der briefverzameling van S.A. Gabbema (Provinciale Bibliotheek van Friesland, Leeuwarden), Leeuwarden 1930, p. 206 en 207.

In deze collectie bevindt zich een aantal brieven van Vossius aan Johan Casimir Junius, geschreven tussen 1607 en 1619. Verder brieven van Vossius aan Joannes de Veno (1642), van Isaac Vossius aan Matthaeus Vossius (1642) en van Matthaeus Vossius aan Joannes de Veno (1642). Er zijn ook brieven van Georg Rataller Doublet, Theodorus Graswinckel en Franciscus Junius F.N. aan Matthaeus Vossius (1642-1643). De meeste van deze brieven zijn afschriften in Gabbema's handschrift.

Bibliothèque Nationale te Parijs

In het Fonds Latin Tome 8595 bevinden zich 27 originele brieven van Vossius aan Claudius Salmasius, geschreven tussen 1633 en 1646.

Kongelige Bibliotek te Kopenhagen

In de bundel Gl. Kgl. Saml. 4^o, 3072 bevinden zich 22 brieven van Vossius aan Joannes Meursius, en brieven van Vossius aan Cornelis van der Myle (1639), Georg Calixtus (1644), Janus Gruterus (1627) en Nathanael Dilger (1628).

Gepubliceerde brieven

Een groot aantal brieven van Vossius is gepubliceerd. Het belangrijkst zijn de uitgave van de Vossiusbrieven door Colomesius en de Epistolae Selectiores in de Opera, tomus IV. Er zijn echter ook brieven opgenomen in andere brievenverzamelingen en publicaties. Hieronder volgt een opgave van een aantal van deze gepubliceerde collecties. Het gaat daarbij op de eerste plaats om brieven van Vossius aan anderen. Een deel van de gegevens is ontleend aan de Catalogus Epistolographorum van P.C. Molhuysen, een cartotheek, die zich in de vorm van fiches bevindt in de handschriftenafdeling van de Leidse Universiteitsbibliotheek. Deze catalogus bevat gegevens over gepubliceerde brieven en daarin kan men ook vinden in welke publicaties brieven áán Vossius opgenomen zijn. Aangezien de catalogus reeds vijftig jaar oud is, geldt een en ander alleen oudere publicaties.

Gerardi Joannis Vossii et clarorum virorum ad eum epistolae collectore Paulo Colomesio Ecclesiae Anglicanae presbytero. Opus, omnibus philologiae et ecclesiasti-

cae antiquitatis studiosis utilissimum. Londini 1690.

Latere edities: Augustae Vindelicorum 1691 en Londini 1693. Zie nummer 45 van paragraaf 1 van dit hoofdstuk en de volledige titel van de latere edities in de lijst van Petit op bladzijde 188. In deze uitgave zijn 549 brieven van Vossius opgenomen, waarvan 13 opdrachten van werken zijn. Het tweede deel omvat 462 brieven aan Vossius gericht.

Gerardi Joannis Vossii Epistolae Selectiores, in: Opera IV.

Hierin zijn 772 brieven van en aan Vossius opgenomen, die ook in de Colomesiuseditie to vinden zijn.

barlaeus, caspar. Casparis Barlaei Med. Doct. ac Philosophiae in Ill. Amstel. Gymnasio dum viveret Professoris Epistolarum Liber. Amstelodami, apud Joannem Blaeu, 1667. (2 partes)

Geen brieven van of aan Vossius, maar wel een groot aantal brieven met belangrijke gegevens over Vossius.

brant, joannes. Clarorum virorum epistolae centum ineditae ex museo Johannis Brant G.F. ad V. Cl. I.G. Graevium. Amstelaedami 1702.

Deze brieveneditie bevat veel brieven van Vossius aan Grotius, één brief aan Cornelis van der Myle (1633) en twee aan Joannes Vossius (1630).

Een latere uitgave van de collectie: Epistolae celeberrimorum virorum, nempe H. Grotii, G.J. Vossii, A. Schotti, J. Wouwerii, D. Heinsii, C. Gevartii, I.F. Gronovii, G. Patini, N. Heinsii, aliorumque antehac ineditae. In quibus plurima ad omne eruditionis genus illustrandum occurrunt; ex scriniis literariis Jani Brantii. Amstelaedami 1715.

burmannus, petrus. Sylloge epistolarum a viris illustribus scriptarum tomi quinque, collecti et digesti per Petrum Burmannum. Leidae 1727.

De delen II en III bevatten enkele brieven van en aan Vossius en brieven van Isaac Vossius. Zeer veel brieven zijn van belang voor de Vossiusbiografie.

cocceius, joannes. Opera omnia theologica, exegetica, didactica, polemica, philologica. Amstelodami 1669-1675. (8 partes)

Tomus VI, Epistolarum Sylloge, p. 648 en p. 656: twee brieven van Vossius aan Cocceius (1641 en 1644).

emmius, ubbo. Briefwechsel des Ubbo Emmius. Herausgegeben von Dr. H. Brugmans und Dr. F. Wachter. Aurich 1911. (2 Bde)

grotius, hugo. Briefwisseling van Hugo Grotius, uitgegeven door P.C. Molhuysen en B.L. Meulenbroek.

Deel 1: 1597-17 augustus 1618.

Deel 2: 30 augustus 1618-30 december 1625.

Deel 3: 1626-1627-1628.

Deel 4: 1629-1630-1631.

(R.G.P., grote serie, nrs. 64, 83, 105, 113) 's-Gravenhage 1928, 1936, 1961 en 1964.

grotius, hugo. Hugonis Grotii Reginae, Regnique Sueciae Consiliarii, et apud Regem Christianissimum Legati, etc. Epistolae quotquot reperiri potuerunt; in quibus praeter hactenus editas, plurimae Theologici, Iuridici, Philologici, Historici, et Politici argumenti occurrunt. Amstelodami, ex typographia P. et I. Blaeu, et prostant apud Wolfgang, Waasberge, Boom, a Someren et Goethals, 1687.

hooft, p.c. P.C. Hoofts brieven; nieuwe, vermeerderde, en naar den oorspronkelijken text herziene uitgave; met toelichting, aanteekeningen, en bijlagen door J. van Vloten. Leiden 1855-1857. (4 delen)

Vijf brieven aan Vossius (nrs. 520, 524, 620, 787 en 849). Op zeer veel plaatsen wordt Vossius genoemd.

hoogewerff, g.j. Bescheiden in Italië omtrent Nederlandsche kunstenaars en geleerden, beschreven door G.J. Hoogewerff. Tweede deel. Rome; archieven en bijzondere instellingen. (R.G.P., kleine serie nr. 12) 's-Gravenhage 1913.

hoogewerff, g.j. Bescheiden in Italië omtrent Nederlandsche kunstenaars en geleerden, beschreven door G.J. Hoogewerff. Derde deel. Rome; overige bibliotheken. (R.P.G., kleine serie nr. 17) 's-Gravenhage 1917.

huygens, constantijn. Briefwisseling van Constantijn Huygens, uitgegeven door J.A. Worp.

Deel 1: 1608-1634

Deel 2: 1634-1639

Deel 3: 1640-1644

Deel 4: 1644-1649

(R.P.G., grote serie, nrs. 15, 19, 21 en 24) 's-Gravenhage 1911, 1913, 1914 en 1915.

itterzon, g.p. van. Franciscus Gomarus. (Dissertatie Leiden) Den Haag 1929. Brieven van Gomarus aan Vossius als bijlagen.

kot, stanislaw. Hugo Grotius a Polska. W 300 - lecie dziela O prawie wojny i pokoju. W dodatku: I: Slupecky w ruchu reformacyi nym; II: Korespondencja H. Grotiusa i G.J. Vossiusa z Slupeckimi. Kraków 1926.

laud, william. The works of the most reverend Father in God, William Laud, D.D., sometime Lord Archbishop of Canterbury. Oxford 1847-1860. (8 volumes)

In de delen VI en VII zijn Lauds brieven opgenomen, waaronder de brieven van Laud aan Vossius.

meelius, janus gulielmus. Insignium virorum epistolae selectae, quae nunc primum prodeunt; ex bibliotheca Jani Gulielmi Meelii J.C. Amstelaedami, ex typographia Halmiana, 1701.

Bevat o.a. een brief van Vossius aan Grotius (1638).

meursius, joannes. Clarorum virorum ad Io. Meursium epistolae, nunc primum editae ab Ant. Westermann. Lipsiae 1841.

meursius, joannes. Opera omnia quorum quaedam in hac editione primum apparent, Jo. Lamius recensuit et scholiis illustravit. Florentiae 1741-1673. (12 partes)

Verschillende niet in de Colomesiuseditie opgenomen brieven van Vossius. Ook een brief aan Cornelis van der Myle (1639).

orbaan, j.a.f. Bescheiden in Italië omtrent Nederlandsche kunstenaars en geleerden, beschreven door J.A.F. Orbaan. Eerste deel. Rome; Vaticaansche bibliotheek. (R.G.P., kleine serie nr. 10) 's-Gravenhage 1911.

oud-holland. In dit tijdschrift zijn meerdere brieven gepubliceerd van Vossius.

Brieven van Vossius aan Johan Boreel uit 1628 (Jrg. 8 (1890) p. 101), aan Hugo Muys van Holy uit 1614 (Jrg. 17 (1899) p. 60), aan Joannes Pantinus uit 1614 (Jrg. 17 (1899) p. 58), aan Samuel Naeranus z.j. (Jrg. 18 (1900) p. 20). Zie ook: Unger, Anna Roemers.

patin, guy. Lettres de Guy Patin, éd. J.H. Reveillé. Paris 1846. (3 tomes)

Praestantium ac eruditorum virorum epistolae ecclesiasticae et theologicae, quarum longe major pars scripta est a Jac. Arminio, Joann. Uytenbogardo, Conr. Vorstio,

Ger. Joan. Vossio, Hug. Grotio, Sim. Episcopio, Casp. Barlaeo. Editio secunda. Amstelaedami 1684.

Deze brieven zijn uitgegeven door Christiaan Hartsoeker en Philippus van Limborch. Zie paragraaf 1, nummer 44.

Deze uitgave bevat veel brieven van Vossius aan Grotius en William Laud en tevens brieven aan Conrad Vorstius (1617) en Samuel Sorbière (1643).

reigersberch, maria van. Brieven van en aan Maria van Reigersberch. Met ondersteuning van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde uitgegeven door Dr. H.C. Rogge. Leiden 1902.

reigersberch, nicolaes van. Brieven aan Hugo de Groot, door H.C. Rogge. Amsterdam 1901.

salmasius, claudius. Epistolarum liber primus. Lugduni Batavorum 1656.

sterck, j.f.m. Vondelbrieven uit de 17e eeuw aan en over de dichter. Amsterdam/Sloterdijk 1935.

unger, j.h.w. Anna Roemers. Losse aantekeningen. In: Oud-Holland 3 (1885) p. 123-134 en p. 161-170.

Een bespreking van brieven en documenten, die zich bevinden in de handschriftenafdeling van het British Museum te Londen. In extenso de tekst van een brief van Anna Roemers aan Vossius (1642) en van Anneken van der Horst (1607). Een opsomming van andere Vossiusbrieven, meest uit de bundel H 7013.

ussher, james. The life of the most reverend father in God, James Ussher, late Lord Archbishop of Armagh, primate and metropolitan of all Ireland. With a collection of three hundred letters, between the said Lord Primate and most of the eminentest persons for piety and learning in his time, both in England and beyond the seas. Collected and published from original copies in their own hands, by Richard Parr. London 1686.

ussher, james. The whole works of the Most Reverend James Ussher, D.D., Lord Archbishop of Armagh, and primate of all Ireland. With a life of the author, and an account of his writings. By Charles Elrington. Dublin - London 1847 ff. (16 volumes)

In de biografie van Ussher (Vol. I) wordt ook Vossius genoemd.

In de delen XV en XVI brieven van en aan Vossius.

Vorige Volgende