|
| |
| |
| |
Vyfde bedryf
Eertse tooneel.
Ifigenia, AEgina.
AEGina, laat tóch af; wil my niet langer kwéllen.
Keer na myn moeder. 'k Moet de Góôn te vréden stéllen
Mét myn rampzalig bloed. Ach! ziet gy niet, wat nood,
Wat ramp het leger dreigt, om 't weig'ren van myn dood?
Ay, zie in wélk een staat zy myne moeder bréngen.
Hêt vólk zal myne vlugt tóch nimmermeer gehéngen,
Gy zaagt hoe 't onze wacht, wanneer wy wilden vliên,
De punt van zyn geweer durfde oneerbiedig biên.
Gy zaagt de Koningin wanhoopende bezwyken;
Zy loopt te veel gevaar; ey, laat ik haar ontwyken:
Sta toe, dat ik me dien van haar bedroefde staat;
Ik moet tóch stérven; al myn hoop, én toeverlaat,
Myn vader wil niet dat ik blyven zal in 't léven.
Hy heeft myn dood gestémt, én wil dat ik sal sneeven.
Mevrouw, wat is 'er dat de Vórst zo vér vervoerd?
Achilles heeft hém licht gehoond, zyn hart ontroerd.
De Kóning, die hém haat wil my hém ook doen haaten,
En dat ik niet alleen Achilles zal verlaaten,
Maar nooit meer spreeken. 'k Zal 't bestérven. Dat bescheid,
Heeft Arkas, door zyn last, my éven aangezeid.
't Is ongelooflyk. Heeft uw vader 't u geboden?
| |
| |
ô Wreedheid zonder ga! ô vonnis! groote Góden!
Gy zyt min wreed als hy; ge eischt sléchs myn léven. Maar,
Ik zal gehoorzaam zyn, en stérven. Ach! Wie daar?
| |
Twede tooneel.
Achilles, Ifigenia, AEgina.
KOm, Mevrouw, kom; wil my vólgen,
Vrees voor geen muitend graauw, hoe zeer 't zich toont verbólgen,
Hét is onmagtig, hoe 't ook dreigt, én tiert én raast.
Vertoon u névens my, gy zult élk een verbaast,
Zélf zonder slag of stoot, voor ons de rug zien wénden:
Ik wórd van Patroklus, én 't puik van al myn bénden.
Gevólgd; myn óv'rig vólk, vergaderd by myn' vaan,
Bied u de onwinb're wal van hunn' geléden aan:
Neem daar uw' toevlugt voor al dat u wil verdrukken.
Men kom eens, om u uit Achilles tént te rukken.
Maar, gy schynt doof, Mevrouw, voor myn genégenheên.
Geeft gy geen antwoord als door zuchten, én geween?
Ay, kom, wacht geen ontzét van noodelooze klagten.
Uw' weenen kon zélf niet uw's vaders hart verzachten.
Ik weet het wél, myn Heer, 'k wacht ook geen troost voor my
Als van de droeve slag, die 'k ga ontfangen
Gy stérven! ey laat af, Mevrouw, én spaar die réden;
| |
| |
Gedénk, hoe ik aan u verbonden bén mét eeden,
Dénk, zonder onze tyd in woorden te besteên,
Achilles bouwt zyn heil op uw geluk alleén.
De Hémel, die my zó veel ramp heeft toegezonden,
Heeft uw' geluk, myn Heer, niet aan myn lót verbonden.
Uw' liefde hélpt hier niet, al is die nóch zó groot;
Weet, uw' geluk bestaat alleen in myne dood.
Wil aan die vrugtbaare oogst van roem, én zeege dénken,
Die de overwinning aan uw' dapperheid zal schénken.
Hét heerlyk véld van eer, waar na ge al t'zaamen haakt,
Zal eeuwiglyk, indien 't myn bloed niet vruchtbaar maakt
Onvruchtbaar zyn. Dit is ons van de Góôn beschooren.
Vergeefs heeft vader niet na Kalchas willen hooren.
Hun eeuwig raads besluit, bekénd aan 't Grieksche vólk,
't Geen in myn doodstémt, maakt hét tót een zék're tólk.
Ga heen, uw' liefde is maar 't belérzel uwer eere,
Volvoer 't besluit der Góôn, dat Grieken triomfeere
Door uwe dapperheid, gelyk ons is gespéld.
Toon haar de kloeke daán van haar beloofden héld.
Wilt uw' verbólgenheid den vyand doen bezuuren;
Alrê beeft Priamus, reeds sidd'ren Trójens muuren
Voor 't flikkeren van de vlam die my verteeren zal.
De traanen die ik stort' voorspéllen haare val.
Ay, ga, myn Heer; én als de vrouwen der Trójaanen,
Beweenen heure mans, dan zullen heure traanen
Waerde ófferhanden zyn aan myn vergooten bloed.
Ik stérf, op déze hoop, mét een vernoegd gemoed:
En wil my zélf gerust den Góden óvergeeven.
Mag ik de zeege van Achilles niet beleeven?
'k Hoop als men naderhand zal spreeken van uw' daân,
Die ménschelyke magt zeer vér te bóven gaan:
Dat dan myn dood, daar 't eerst uw' roem is uitgereezen.
Hét schoon beginzél van dat schoon verhaal zal weezen.
| |
| |
Vaar wél, ô Prins; én leef, tót straf van Tróje, toon
Een ieder, dat gy zyt gesprooten van de Goôn.
Vergeefs, ô wreede! zoekt gy door déze yd'le réden,
Ter lust uw's vad[ers], u aan myn genégenhéden
Te ontrékken. 't Is vergeefs, dat gy ter dood wilt gaan,
En my verpligten ook die wreedheid toe te staan.
Die oegst van Lauw'ren dat beloofde zeege praalen;
Kan ik, u dienende, hier door myn hand behaalen.
Wie óf zich naderhand op my verlaten zou,
Indien ik u zélf; niet kon rédden door de trouw?
Myn eer, én myne min beveelen u te leeven.
Vólg my, Mevrouw, gy moet u aan my óvergeeven,
Myn Heer, zoude ik de wil myns vaders tégen staan?
'k Verdiende aldus mét récht een dood, die 'k zócht te ontgaan.
Zou zyn gezag, door my, dus schandig zyn geschonden?
Gy vólgt een Bruigom, door hém zélfs aan u verbonden,
'k Verlaat die lieve naam, noch myne bruid; ô neen,
Of doet hy de eeden niet als om die te óvertreên?
En gy, die u aan hém dus naauw verpligt w[ilt] houwen,
Was 't niet uw' vader, die ons t'zaam besloot te trouwen?
Vólg dat besluit dan: óf gehoorzaamt gy sléchts, als
Hy 't laat te zyn, én u wil bréngen om den hals!
Dit duurt te lang, Mevrouw, én ik begin te vreezen....
Is uw' vermételheid, myn Heer, zo hoog gereezen
Dat gy me dwingen wild? én zoud' ge dus myn smart
Ter tóp doen ryzen? gaat myn eer u min aan 't hart,
Als u myn léven doet? wil my niet meer verdrukken;
Voeg zulk een bitt're hoon niet by myne ongelukken.
Myns vaders wil én wét mag ik niet óvertreên:
Ik héb alrê te lang geluistert na uw' reên.
| |
| |
Indien gy vérder gaat, én niet na my wilt hooren,
Zal ik met déze hand my zélf het hart doorbooren,
Om vry te zyn: ô ja, ik zal my door myn dood,
Bevryden van uw' hulp, my rédden in de nood.
Wél aan dan, wreede, 'k zie myn hulp uw' toorn verwékken;
Gehoorzaam: zoek de dood, kan ze u tót hulp verstrékken,
Draag uwen Vader op, een hart, waar in 't onzag
Heerscht min tót hém, als haat tot my. Ontfang de slag:
En laat u zélf, ter spyt van myne liefde, dooden.
Ga, ga Mevrouw; ik vlieg na 't outer. Zo de Góden
Belust op ménschen bloed én moorden zyn? wel aan,
'k Zal hén meer óff'ren als'er immer is gedaan.
Gy ziet een éd'le toorn myn grootsch gemoed bewoonen;
Myn blinde liefde zal ook niemand niet verschoonen;
De Priester, 't eerst van al verslagen in hét zand,
Verstrékke aan myne wraak een waerdige ófferhand.
De houtmyt zal in 't bloed der wreede beulen dryven:
En, zo uw vader komt in zulk een stórm te blyven,
En word verslagen in dat schrikkelyk gevécht,
Zie dan, wat gy door uw ontzag hébt uitgerécht
Kén dan, waar toe gy zélf my oorzaak hébt gegeeven.
ô Wreede! maar hy vlugt.... ô Góôn! maak van myn léven,
En van myn ramp een eind. Dat in uw' grimmighéên
Uw' bliksem néderdaal; maar tréf myn hart alleen.
| |
Dérde tooneel.
Klytemnéstra, Ifiginia, Euribatés, AEgina.
JA, 't gantsche heir zal my myn' dóchter niet ontrukken
Verraaders, durft gy dus uw' Koningin verdrukken?
Mevrouw, wy zullen doen, al watge ons wilt gebiên.
| |
| |
Gy zult ons véchtend voor uw' voeten sneuv'len zien.
Maar wat verwacht gy van de zwakheid onzer armen?
Dat die haar tégen zo veel vyanden beschérmen?
't Is geen verwarde hoop van vólk, dat licht verswind:
't Is 't gantsche léger door een dulle drift verblind,
En 't geen van Kalchas, die mêdógenloos dén Góden
Dit óffer slagten wil, beheerscht word, én gebooden.
De Kóning ziet zich van zyn magt ontbloot, en doet
Ons wyken voor de stroom dier opgezwollen vloed.
Achilles, tégens wien zich niemand aan durft zétten,
Zal zélf mét al zyn moed de voortgang niet belétten.
Wat kan men doen, Mevrouw? wat middelen, wat raad
De stórm te ontwyken, die ons op te kómen staat?
Dat zy dan hunne woede op my, én 't weinig léven
Uitvoeren, 't geen, helaas! my óv'rig is gebleeven
De dood alleen, maar vrees, nóch dreigen, nóch allarm,
Kan beide ons tréffen, vast gestréngeld arm in arm.
Myn lichaam is veel eer van myne ziel te scheuren,
Als dat ik immer.... Ach myn dóchter!
Om dat een wreede star, tót straf van ons geslacht,
De stond bescheen, toen ik ter waereld wierd gebragt.
Wat is hier tóch voor ons, helaas! veel uit te réchten,
Die mét de Góden én de ménschen moeten véchten?
Ay, stél u by een vólk, vol woede, in geen gevaar,
En in een léger, dat niet meer wil hooren naar
Uw' égemaal. Mevrouw, gy zoud vergeefs my trachten
Te hélpen! ieder zoude u hoonen, én verachten:
En gy zoud licht, tót loon der hulp, die gy my bood,
Een schouwspél strékken, my veel wreeder dan de dood.
Ay, laat de Griek begaan; én maak myn ziel niet droever.
Maar vlied voor eeuwig van déze ongelukkige oever.
De vlam des óffers die my wacht, zal voor uw oog
Als 't zo na by is, zyn te schrikk'lyk een vertoog.
Voor al laat me op uw'liefde één béde tóch verwérven
| |
| |
Ach, moeder! ach! verwyt aan vader nooit myn stérven!
Wie? hém, die zélf uw hart aan Kalchas bied, én zénd?
Wat heeft hy niet tot myn verlóssing aangewénd!
Hoe valsch heeft hy ons niet verleid.
Van wien hy my ontfing, my weêr op hun gebóden.
Men rooft u wél een lief, maar niet een eenig kind;
'k Bén niet alleen de band, die u aan vader bind:
Gy kund u troosten mét Oréstes, mynen broeder,
Ach! mogt hy wézen min gevaarlyk aan zyn moeder!
Gy hoort des dullen vólks onwéderstaanlyke eisch!
Omhéls u kind nóch eens, 't is voor de laaste reis,
Mevrouw; én toon, dat gy nooit moediger, nóch stouter....
Eurybatés, kom, leid uw óffer na het outer.
Gy zult alleen niet gaan, myn dóchter; ik ga mé?
Maar hoe? weerhoud men my, waar heen ik wénde óf trê.
Wél, trouwelooze léscht uw bloed dorst.
Mevrouw, wat kunt, wat wilt ge uitréchten? wat beginnen?
Helaas! het is vergeefs al wat ik pooge of doe.
Ach! 'k bén verbysterder als ooit voorheen! maar hoe?
'k Stérf duizend dooden, én ik blyf nóch in het léven!
Weet gy het schélmstuk al, én wie het heeft bedreeven?
Kent gy het monster dat Ifigeniaas dood
Veroorzaakt, 't geen zy heeft gekoesterd in haar schoot?
De ondanb're Erifilé, die dulle min doet blaaken,
Heeft uwe vlugt het vólk, uit spyt, beként gaan maaken.
Afgryslyk schrik dier, van Megéra zélf gebaart,
| |
| |
Die in onze armen van de hél gewórpen waart,
Zult gy niet stérven? én uw schuld, daar alle vloeken...
Maar, ach! waar gaat myn rouw eene ófferhande zoeken?
ô Zé! had gy geen nieuwe afgronden, om de vloot
Van duizend schépen te begraaven, in uw schoot?
Zo laat de winden dan, als Aulis uit zyn kaaken
De kielen, die het in zyn havens houd, zal braaken,
Die winden, zo van ons beschuldigt, u belaan
Mét schépen door de stórm verbrooken, én vergaan.
En gy, ô zon! én gy, die Atreus zoon, én waaren
Nakomeling beschouwt, maak weer te rugg' te vaaren:
Gy die niet durfde uit schrik beschynen 's vaders feest,
Keer, keer, u is de wég van hém geleerd geweest.
Maar ondertusschen zal myn dóchter, óverlaaden
Mét haatelyke, én ongelukkige sieraaden,
ô Wreede Hémel! ô bedroefde moeder! naar
Het outer treeden. Góôn! is 't lydelyk! én daar
Door de onverzoenb're klaauw van Kalchas aangegreepen;
Haar hals aan 't slachtmés, door haar vader zélfs gesleepen
Aanbieden! Kalchas zal in haar onschuldig hloed
Zich... maar laat af, ontménschde, én zie op wien gy woed.
't Is zuiver bloed eens Góds, wiens fél ontsteeken tooren,
Ons laat zyn bliksem zien, ons doet zyn donder hooren.
Hy wil zig wreeken; Aarde én Hémel dreunt, en kryt..
| |
Vierde tooneel.
Klytemnéstra, AEgina, Wacht, Arkas.
JA, zyt verzékerd 't is een Gód, die voor u stryd.
Achilles opgewékt, Mevrouw, door uw' gebéden,
Heeft reeds de wéderstand des Grieks in 't stóf vertréden,
En is by 't outer, waar dat Kalchas van 't gewéld
Verzét staat; 't óffer is tót nóch toe uitgestéld.
Men dreigt; de Hémel zucht, men vliegt; het staal dat schittert.
Rondom het Outer stélt Achilles gantsch verbittert,
| |
| |
Zyn vrinden, al gereed om hém hunn' hulp te biên.
Haar vader, die hém naauw durft onder de oogen zien
Om zyne traanen niet te toonen, keert zyne oogen
Van déze élende, én heeft hét aanzigt óvertoogen.
Kom, wyl hy zwygt, Mevrouw, doe door uw' woord de hand
Van uw' verdeediger hét noodige onderstand:
Dewyl hy, rood van 't bloed van die hy kwam te vellén,
Wil in uwe armen, zyn beminde bruid hérstéllen.
'k Moet dérwaarts op zyn last u leiden, ga mét my;
Arkas, zoude ik vreezen? vliegen wy:
Hét schrikkelykst gevaar heeft niets dat my doet schroomen;
'k Streef alles door. Maar, Góôn! zie 'k niet Ulisses kómen!
Hy is 't! myn kind is dood. Ach! Arkas, 't is te laat.
| |
Vyfde tooneel.
Ulisses, Klytemnestra, Arkas, AEgina, wachten, Néstor, Patroklés.
ZY is in 't léven, én des Hémels toorn verzaad.
Mevrouw, hérstél u, wyl de Góôn ze u wéder geeven.
Zy leeft! én gy bréngt my de tyding van haar léven.
Ja, ik, die 's Vorsten hart héb tégen u, én haar
Gestérkt, als hy besweek uit liefde, om haar gevaar.
Ik, die, wyl ik de reis na Tróje zag vertraagen,
Geen acht héb in myn raân op uw geween geslagen.
Kom nu, Mevrouw, dewyl de Góden zyn vernoegd
Hét kwaad hérstéllen, dat ik u héb toegevoegd.
Ach Prins! myn dóchter! Góôn! mag ik op u vertrouwen?
| |
| |
ô Wonderwérk! wat Gód heeft my myn kind behouwen?
Elk een gelyk gy ziet is op dit oogenblik.
Vervuld mét blydschap, mét verrukking, én mét schrik.
Nooit heeft een dag den Griek zo doodelyk gescheenen.
De twédracht streefde alreê door 't gantsche léger heenen:
En hébbende in élks oog haar standaard reeds geplant,
Gaf zy hét doodelyk sein der stryd met haare hand.
Uw dóchter stond ontroerd, te zien, van alle zyden,
Het léger tégen, én Achilles voor haar stryden.
Die, schoon alleen, vol toorn, terwyl zy opwaards klom,
Het heir verbaast maakte, én verdeelde 't Gódendom.
Men zag alréde een wolk van uitgetoogen schichten,
De lucht benévelen, 't bloed stroomen, niemand zwichten.
Wanneer Achilles.... Maar ik zie hy nadert vast.
| |
Zésde tooneel.
Agamémnon, Klytemnéstra, Achilles, Ifigenia, Kalchas, Ulisses, AEgina, Arkas, Patroklés, wacht, Euribatés.
Is uitgevoerd; zy zyn bewoogen door uw karmen,
En lev'ren, na uw wénsch, uw kind weêr in uwe armen.
Goede Góôn! wat blydschap; ach! myn kind,
Geniet uw' moeder, nu ze u lévend wéder vind.
Haar dóchter, die zy reeds dood rékende, én verlooren!
Maar, hoe voldoe ik u myn Heer, ach! doe my hooren
Hoe gy haar léven hébt geréd uit dit gevaar?
| |
| |
Mevrouw, ik streefde mét myn vrinden na 't altaar,
Dat ik mét krygsvólk dicht bezét vond, die zich tégen
Myn voortgang stélden; 'k zie de Kóning, gantsch verlégen,
Zyn ondanks, toestaan, mét een troosteloos gemoed,
De Gódspraak die ons eischt Ifiginiaas bloed.
Dit wékt ons aller moed, om 't stryden te verkiezen,
Op hoop der zeege, óf om 'er 't léven te verliezen.
Als Kalchas toe treed, die u zélf verhaalen zal,
Hoe 't Gódendom uw kind beschérmt heeft voor haar val.
Mevrouw, Achilles, die, vol ongeduld, én tooren,
Streed voor zyn lieve bruid, scheen niets te willen hooren:
Dóch, op myne aankomst bond zig in. Ik mét een oog
Vol vuur, hét weezen dof, het hair gerécht om hoog,
Verschrik'lyk, vol des Góds, waar van ik was bezéten,
Sprak: hoor, Achilles; hoort, gy Grieken, 'k doe u weeten,
De Gód, die door myn stém u héden toespreekt, zégt
My zyne wil, én heeft my klaar'er onderrecht.
Een ander bloed moet hier geslagt zyn, én vergooten,
Een and're Ifigenie uit Hélena gesprooten.
Want zy, met Thézeus in het heymelyk gepaart
Toen hy haar schaakte, heeft een dóchter hém gebaart,
By haar verzweegen om die schande te verbloemen,
En heeft die dóchter doen Ifigenia noemen.
Ik, ik, die zélf de vrucht gezien héb van déze écht,
Héb al van die tyd af 's kinds ongeluk voorzégt.
Haar droevig lót blyft door een valsche naam verbórgen,
Zy is alhier gebragt door haar verwoede zórgen.
Ze is voor uw aller oog; zy ziet my, én zy hoort
Haar vonnis, zy is de eisch der Góden, in een woord.
Dus sprak ik, daad'lyk wérpt al 't léger, opgetoogen,
En vol verwond'ring, op Erifilé zyne oogen
Zy stond by 't outer, én wél lichtlyk was haar hart
Vol ongeduld, dat mét het óffer wierd gemart;
Want zy was daar alleen gekómen om te ontdékken
| |
| |
Aan 't Grieksche vólk, dat gy in stilte woud vertrékken.
't Ontzét zich van haar lót, zo vreemd, én stam, zo groot
Maar, wyl men Tróje moet verkrygen door haar dood,
Heeft straks het krygs vólk, in een drift op haar ontstóken,
Hét vonnis van haar dood eenstémmig uitgesprooken,
Daar ik my vaardig tót die slagting had gemaakt.
Houd stand, sprak zy, ik wil van niemant zyn geraakt.
Hét bloed der hélden, die gy zégt my voor te bréngen,
Zal zich wél zonder uw' Godlooze handen pléngen,
Voort vliegt die dulle na 't altaar, nóch onbemorst,
Vat na hét heilig més, én stoot hét in haar borst:
Maar naauw'lyks vloeid haar bloed langs de aarde, óf, wélk een wonder!
De Góôn doen op 't altaar neêrvallen hunne donder.
De winden, aan het gaan, beroeren straks de lucht.
De zé geeft antwoord; ruischt, én maakt een nieuw gerugt.
Men, ziet hét strand terstond mét sneeuwit schuim bestreeken,
En 't lyk vuur op 't altaar van zélve zich ontsteeken.
De Hemel weêrlicht, sluit zig op, én zénd in 't véld
Een heilige indruk, die al 't léger weêr hérstéld.
De krygs knécht, gantsch verzét, wil voorgewis verhaalen,
Dat hy Diana in een wólk zag néderdaalen:
Ja zégt, dat zy om hoog weêr varende in de vlam,
Onze ófferhande én bê mét haar ten Hémel nam.
Hét zaam geloopen vólk, trékt juichende weêr heenen;
Ifigenia zagme alleen maar 't lyk beweenen,
Van haare vyandin, de doode Erifilé,
Tót ons gemeen geluk, gesneuveld daar ter stéê.
Ontfang dan van myn hand uw' dóchter, door der Góden
Nu komt myn ziel u nooden,
Dewyl de Kóning stémt onze écht, dat gy Mevrouw,
Bevéstigt door uw woord die lang gewénschte trouw.
Waer mede kan ik héld Achilles ooit beloonen,
En u, ô Góôn, genoeg myn dankbaerheid betoonen?
EINDE.
|
|
Auteursrechtvrij