|
| |
| |
| |
Achtste hoofdstuk.
Ouë Gerrit had angstigen worstel met de kerels om hun op den dag aan 't werk te houden. - Geradbraakt stonden ze op 't land, landerig en slaperig met roode doorwaterde oogen, te gapen, te vloeken en te schelden. Telkens dreigden ze den boel er bij neer te smakken als de Ouë en Guurt d'r niet nog handig tusschen indrongen. Toch voelde Ouë Gerrit niet zooveel wrevel meer als eerst. Nog twee dagen blééf de kermis; dat wist ie. Laat ze hossen, laàt ze zuipen. Hij had nou toch volop zijn genot. 't Was ommers, op de akkers overal 't zelfde gehang en geklieter. De meiden konden nergens, puur niet op d'r pooten staan van dans en joligheid. En niet één kerel die d'r frisch bij stond. Alleen de droogpruimers plukten, tuinders die d'r hachie niet op de kermis gewaagd hadden. In 't jonge goed zat lol, pit. -
Maar hij had toch ook zalig genoten....
Zondag van 's avonds acht, tot twaalf, had ie d'r rondgekuierd.. Dertien dingen meegepikt.... hoho! da waa's d'r puur 'n salighait weust.... koorts in s'n bloed had ie voelt..
Z'n oogen hadden gegulzigd, en z'n handen gegrepen naar al 't moois. Vijfmaal onder rèn en hòs en oppropping van stoeten kon ie z'n slag slaan, en achtmaal was 't gelukt telkens op andere manier. Twee prachtige dompertjes van zilver 't eerst.... Zoo glànzend had ie ze gegapt, vlak voor den neus van de spullejuffer. Even van 'm àf zag hij 'n wilde stoet, en met z'n rug bleef ie gekeerd naar de kraam. Bons! daar stootten en bonkerden ze 'm omver.... Hij.. ouë kerel.... met z'n angstig gebluft lachie op z'n kinderkop,.. doend, nèt of ie zich
| |
| |
waggelend vastgreep.... verschrikt:.... Toen, heel-stiekem, vlug de greèp, de zoet-zalige verrukkingsgreep, mèt bang-zwaar, toch heerlijk besef dat ie plots gevat kon worden. Maar dan daarnà, altijd 't gelukken! Godskristus! vlak voor d'r neus bijna, toen ie 't beet had.... Dan, al dat avondlicht om 'm heen,.... die schelle pracht, die bonte gloeiing van alles, maakte 'm razend gek, duizelig van grijpwoede, heb-woede. En rondom z'n vol-zalig hoofd, rondom zijn eigen juich binnen in, - de flambouwen, 't zanggeraas, de orgels, die 'm deden trippelen van plezier, alsof ie nog 'n snuiter was. Hij had danslust in z'n beenen gevoeld, en zachte stijgende dronkenschap van zoet-heet steelgenot. Dat ie daar nou maar grijpen ging, wàt ie wou. Eerst loeren, of 't kon, veilig, veilig. En als 't dan zoo mogelijk veilig leek, dàn beet! Dat genot, daar te loopen tusschen 't vuur en nooit niet gepakt! De kerel die 'm eens gesnapt had, leek nergens te zien, en luchtiger was ie door den ontzettenden woel van al vreemde boeren en buitenlui heengestapt. - 'n Bekende groette ie vriendelijk, met lachje. Wat jonge meiden en kerels, die 'm ontmoetten, dolden met 'm,.... wat zoo'n ouê rot op de kermis doen moest. - Weer anderen beklaagden 'm, dat ie geen wijf had, 'n gek mormel, dat niet praten, niet staan kon. En in 't besef, dat ie beklaagd werd, voelde ie zich nòg lekkerder, veiliger, rustiger in gap en greep. Dan dacht ie, dat hij met z'n genot, met z'n brand-van-héél-ander begeeren van binnen, toch ook heel anders tusschen de speelgoedkramen, tenten en spullen liep dan al die andere kermisgangers. Dat voelde ie diep, maakte 'm razend van angstige blijheid, dat hij, van àl dat prachtige.... prachtige,.... dat hij daarvan stukken en brokken hebben moèst, moèst. Hij had niet geweten waar te beginnen, zoo veel, in duizeling en gretigheid zag ie tegelijk..
'n Paar tuinders spraken 'm aan; maar hij had zich met 'n snauw van hen afgemaakt. Hij wou alléén zijn, heelemaal alléén. Daarom had ie vrouw Hassel ook thuis gelaten. Voor ie gegaan was had ie Guurt gezeid, dat zij nou maar eens 'n paar uur bij moeder moest blijven, maar Guurt wou niet, had hem kunnen slaan van nijd....
| |
| |
- Ik sien joù ànkomme! Nainet foader! daa's glad- en al mis, blaif jai d'r bai je waif! denkkie daa'k main jonge laife soo slaite wil?.. niks gedaan! En ze was weggerend voor hij nog iets terug had kunnen zeggen.
Maar hij woù, woù toch ook.
- Nou waif, nou goan ikke d'r tug effe uit! had ie gezegd tot vrouw Hassel. Vrouw Hassel, op d'r stoel ingezonken, bang, vol van 't kermisgewoel om 'r heen, waarvan ze niets begreep, had 'm aangestaard. Pal voor hun avondraampje bleef 'n orgel staan, beschetterde 't huisje in dreun van klanken;
‘Behuts dicht Got.. met bombarie van trillerige fluit en hoorn, in sentimenteelen beefgalm van trombone. En plots, zóó dwars door 't orgelgezanik, was vrouw Hassel uit 'r donker raamhoek je, in snikken uitgebarsten. -
- Hoho! loopt de waterlaiding nie, had ie geschreeuwd, of jai d'r wel of d'r nie grient.. roàkt main kouwe paipe nie.. ik goan,.. Ik goàn d'r! van dit en van dâ.. ikke mot de kerremis nog 'rais kaike veur ikke de fier plankies kraig!
- Ker-re-mis? Ker-re-mis?.. snik-stemde zot-suf vrouw Hassel.
- Jào kèr-rè-mis! kèr-rè-mis! bauwde de Ouë 'r woedend na; - kaik mins! Nou blaif jai d'r pàl in je hoekie hee?.. Allejesis.... waif.. je stinkt weer aa's 'n mesthoop!.... Nou dan!.... jai f'roert d'r vast gain vin.... enne je hep d'r 't hart nie om vuur an te roake! Nou is d'r puur gain godlaifendige siel in huus! En.. jai blaift hier.. huhu! in 't donker.. f'rstoan? want jai bint d'r vast nie te f'rtrouwe mi licht!....
- Jai blaift.. jai blaift, stotterde ze na, uit 'r hoekje.. in zachten snikhuil, één woord nog vasthoudend, zonder 't zelf te beseffen. - 'n Rimpeltje van blijheid was op 'r oud wijvemasker gegroefd, toen ze 't orgel nog maar heel zwak van ver hoorde janken.
- Jai blaift 'n komp d'r nie van je ploats.... hoho!.. 'n messtuut!.. waa'n stank!....
- Nie..! nie! van...
- Vàn je ploats! had ie nagebulderd. -
| |
| |
- Ploas.. ploas! teemde ze na, dadelijk, dadelijk weer vergetend. Woedend werd ouë Gerrit altijd om dat nabauwen, den laatsten tijd, omdat ie 'r weer wantrouwelijk, 'n slechtigheidje, 'n schijnonnoozelheidje achter zocht. Want heèlemaal vertrouwen, wat z'n spullen in den kelder aanging, deed ie 'r toch nog niet. En eindelijk na nog 'r toegesnauwd te hebben, onder 't uitmaken van de lamp, dat ze zich niet verroeren zou, en maffen kòn, zoo veel ze wou, was ie heengegaan. -
Tegen twaalf uur, bij z'n thuiskomst, zat z'n wijf nog roerloos in den hoek, ingeslonken op 'r stoel, voor 't raampje te sufstaren, opschrikkend even toen ze ouë Gerrit's scherpe stem hoorde. - Toch had ze geen vraag gedaan: of ie wegging of terugkwam. Ze kòn ook niet, omdat ze niets begreep. -
Ze had 'r gezeten, in 't stikkeduister, vier uur moederziel alleen, zonder die alleenheid te beseffen. - In doffen mijmer om niks, 't hoofd volgeloeid van gillende oorsuizingen had ze gehuild, schokkerig, snikkend; dan plots weer stil, bang, haar bangheid niet beseffend, alleen voelend als 'n onbestemde angst in d'r lijf. - Ze had 't pikzwart om 'r heen gezien, pikzwart, en plots was 'r soms 'n lampiongloei achter haar raampje, onder lawaai en krijsch voorbijgeschoten. Dan schrok ze hevig, beefde ze, niet begrijpend wat 'r gebeuren ging. Zoo was ze vier uur alleen gebleven, in 't stik-warme avondkrotje, met 'n aschstinkende stoof onder 'r beenen uitgegloeid, - tòt de Ouë inkwam, opgewonden, met razernij van voldanen hartstocht in z'n oogen. -
Hij had 't wel gedacht, dat ze niet aan de lamp zou raken, omdat ze 'm niet wist te vinden. En toch, nòg vertrouwde ie 'r niet! Maar dien avond blééf ie in gloeiende razernij. -
Vlak voor d'r neus stalde ie z'n gestolen rommel uit, en als 'n bezetene, lachte, huilde, vloekte ie van genot. Z'n spullen zoende, zoende ie, vóór haar oogen.
Vrouw Hassel zat weer te kijk-suffen, begroezeld in 't lampschuwe licht. D'r vervuild bruin japonnetje reepte op de borst open, en 'n vuil brok hemd slobberde 'r uit. Haar gedrochtelijke rimpelkop, vergroefd, stond groen-grauw, en 'r groezel haar flodderde uit d'r morsige scheef-gezakte steekmuts. Het geteis- | |
| |
terde doorgroefd voorhoofd bewoog nerveus, en 'r brauwen zenuwden in trilangst. - De Ouë, in 't verstilde kamerke jubelde vóór d'r uit, zonder dat ze besefte wat er gebeurde. -
- Twee prachtige nikkelen dompers, 'n heel stel koperen vruchtevorkjes, op rood-satijn, er in gegleufd; twee kleurige kandelabers, 'n nikkelen wekkertje, 'n rooie doos met spullen d'r in, zonder dat ie wist waar ze toe dienden; maar 't had 'r prâchtig staan glimmen, met aldegoàr gouden slootjes.
't Roode satijn streelde ie duizend, duizend maal. De snoezige vorkies prikte ie in de lucht, als 'n dol speelsch kind. Die had ie met overweldigenden greep, aarzelenden angst bemeesterd, bij 'n bloedig vechtpartijtje. - 'n Dronken kerel, had z'n mes getrokken en met genadelooze armzwaaien, woest om zich heen gehakt, al maar krijschend dat Jaap de klapbessen-dief was, en niet hij; nièt hij. Drie lui had ie al gewond. 't Was 'n dol geschreeuw geweest, gegil van ontstelde meiden, toen plots 'n artillerist, den vent 'n mep op z'n pooten verkocht, dat 't mes uit z'n klauwen viel. Maar d'r bleef dolle opstuivende amokangst onder de kermisgangers, grillige paniek, drom van opstandjes van al soorten menschen, rillend voor 't staal; menschen die elkaar in egoïstischen angststuip knellend verdrongen. Vlak bij 'n groote verkoopkraam hadden ze den dronken woesteling neergekieperd, met z'n roggel-kop tegen de keien. -
De agenten met artillerist, zelf half-dronken, boeiden 'm toen de woesteling was begonnen te trappen, en te razen voor tien dollen te gelijk. -
Op dàt oogenblik was de Ouë, de groote kraam ingehold, van achter met 'n klinkdeurtje openend. En pal op de vorkies met hun rood satijn had ie áángegrepen. 't Was 'n dolle waag, dat wist ie, maakte 'm zwaarlam van bang-hevig genot. Op 't moment dat ie instapte, voelde ie zich stikken. Z'n adem bleef wèg; hij keek naar niets. En in ziedenden waanzin toch, stàr, deed ie wat ie moèst doen. Hij wist wel, klaar, dat ieder 'm kon zien gappen; de juffer, de helpstertjes allemaal. - Maar 't kon 'm niet schelen. Eenmaal bij de glimvorkies, koortsgloeiden z'n handen, jeukte 'n brand in z'n polsen, en snel, halfstikkend,
| |
| |
lam van aandoening en goddelijk bang genot, pulkten z'n vingers al tusschen doozen en pakken, rukte ie de vorkjes naar zich toe. 't Was gedaan voor ie 't wist. Even, heel even wachtte ie op 'n greep in z'n nek, bons op z'n kop, 'n trap in z'n zij, 'n slag, 'n schreeuw van: houd 'm! houd 'm.. Maar niks kwam d'r op 'm af! -
De juffer in ontstelden angst bleef kijken naar den bloedigen worstel van dronken woesteling, de helpertjes ook, de menschen er om heen óók. En niemand zag hem 't achterdeurtje uitwaggelen, geslagen van emotie en geluk, het étui zalig tegen z'n bonzende keel gedrukt. -
Zoo had ie gemoerd, dertien keer, al voorzichtiger en listiger na den eersten duizelenden gevaar-zwaren uitval. Maar één ding, - 'n rond spiegeltje met blommetjes beschilderd, bengelend aan 'n vuurrood lint, en dat 'r van de kraam àf zoo prachtig geschitterd had, - viel 'm tegen, vond ie noù niet zoo mooi meer. Het was beslagen, dof-groenig en leelijk tusschen al 't andere prachtige in. - Maar de flakonnetjes met reukwerk, en d'r geslepen randjes en zilveren spuitdopjes, vond ie fijn, snoezig, kòn ie niet genoeg beglunderen. - Op z'n tafel had ie den heelen boel uitgestald. Z'n wijf en z'n duif keek ie om beurten aan. - Hij besmakte z'n lippen in stikkend-stille pret. -
Vrouw Hassel kwijlde, beklodderde 'r angstmond vol speeksel dat klefferig afdroop bij de hoeken op 'r kin. Ze verlikte 't, traag de slappe tong draaiend om d'r grauwe lippen. -
Ouë Gerrit keek 'r telkens aan, voelde zich dol-opgewonden, en in dronken genotspassie, zong ie valsch-dof mee den kermisdeun.
- Oaauw- waa't 'n ska-ande....
geniepig lachend, dan plots uitschaterend 'n wilden stroom van woeste verrukking. Hij voelde wel dat ie 'n beetje gek deed, maar 't wàs niet zoo.... 't Most 'r uit, z'n lol, z'n heerlijke joelende lol. Hij kon d'r van grienen. -
Plots ging ie dansen als 'n bezetene, de glimmende en fonkelende spullen in z'n knuisten gekneld, tot ie hijgend van in- | |
| |
spanning ophield, neersmakte op 'n stoel. - Toch weer dadelijk veerde ie wég.
Vrouw Hassel, òmzuurd in 'n walgstank van bevuiling, die door 't avondkamertje rotte als lag 'r 'n beerput opengegraven, schrok en trilde bij elke beweging van den Ouë, haàr kant uit. Maar hij rook en zag niets; zoende z'n spullen met de oogen, grinnikte om wat ie zoo pienter weer had klaargespeeld. En bij elk stuk dat ie opnam, kreeg ie weer precies voor zich, hoè hij 't bemeesterd had, waàr, en tusschen welk geknel. -
'n Groote duitsche pijp had ie al honderdmaal in z'n mond gestopt en honderdmaal 't mondstuk met z'n vingers weer zacht en voorzichtig afgedroogd. - Doller woelde jubel in 'm op, juist nu alles uitgemoord leek van stilheid in z'n huis. Guurt bleef wèg, de kerels bleven wèg, den heelen nacht.
In z'n danspret had ie 't niet overdekte duifje wakker getrild in z'n korfje. Even soms, de rood-omschubde oogjes loerden rond in 't verlichte nachtkamertje. Heel zacht verklonk gekoer uit 't kropje, als geschrei onder den vloer uitstijgend. Kamerke lag in stomme rust. 't Pronkschoorsteentje flonkerde in 't late lamplicht, en 't rood lapje er vóór, bloedde donker èven aangeglansd. -
Pookstel stond dof te koperen en staartklok tikte, heel breed en heel loom, onder de lage balken. -
De Ouë, zoo zoet in den nachtsuizel onbeloerd, vrij en ruim, zonder angst voor gekijk en gestommel uit de slaapholletjes, voelde zich al zaliger. Straks nog had ie 't tafeltje met al de portretjes omvergeloopen. Eerst schrok ie; toen in één wist ie dat 'r niemand in huis was, geen sterveling die 'm begluurde.
-.... En doàr há' je nou s'n waif.... dá' stinkende mesthoop.... hoho! die heuldegoar kon sain d'r niks skaile meer! Waa't 'n morremel....
In en uit z'n kelder liep ie, draaiend om z'n spullen, ze tellend en overtellend zoo veel keer ie wou; geruchtmakend dan hier, dan daar, 't luik wijd open, en z'n nachtlampje hoog. Een gloei van stikkend, bijna wurgend genot schokstootte door z'n
| |
| |
keel en z'n mokerend hoofd, waar 't bloed door koortste. Z'n vrouw wou ie wel slaan, uit overtollige kracht en uitzinnige wreedheid. Hij wou 'r ranselen op 'r dooien kop, 'r suffe smoel, zoo maar, in jubel. Pal op 'r smerigen snuit, 'r stinkend lijf, dat ze d'r eindelijk ook ééns wat van zeggen zou, hoe lekker hij d'r hier stiekem zijn kermis hield, Z'n lippen smakten, z'n handen jeukten, jeukten. Z'n oogen brandden gaten in de lucht. Hij kèek niet, want hij was vlak òp de dingen, hij was de dingen zèlf. Hij betastte ze met z'n oogen, zoo sterk als met z'n vingers. Hij voelde ze met z'n spraak, en hij tastte ze met z'n reuk! Van alle kanten in z'n demonische zinsbegoocheling, proefde, rook en vatte ie z'n spullen.
Woester kwam een wulpsch begeeren in 'm opschroeien om 't stomme suffe wijf te ranselen, te knijpen, nou juist, nou in de stilte, 'r beuken tot murf, dat 'r grauwe smoel ging spreken en zeggen hoe ze 't vond, zijn spullen. -
Plots hoonde z'n stem valsch naar d'r toe.
- Hoe vint je 't waif.. hoho!
Z'n stem klonk wild en scherp in 't nachtkamertje, en z'n vrouw, half ingezakt, geslonken lip-puffend op 'r stoel, antwoordde niet, ronkte blazend. Even daarna schrok ze recht òp, met staar-doffe oogen die knipperden tegen 't groezelende lamplicht. De grauwe lippen mummelden wat, en d'r gedrochtelijke angstmond verkwijlde bang gedroom. Ze stamelde met stem, doorhuiverd van prangenden angst:
- Ikke goan nie mee.... nainet!....
Nu, in één werd ie bang Ouë Gerrit, voor d'r gestamel en gestaar; voor d'r grauwen kop die in zenuwbenauwing verrimpelde en vergroefde als 'n ijlend mombakkes. -
Eerst had ie heel even gedacht dat ze op zou springen en 'm zou bestelen als ie 'r daar al die prachtstukken uit z'n kelder, zoo sarrend-gul liet zien. Hij had z'n overmoedigen satanischen hoon tegen 'r opgesmakt met 'n scherpe vraag: hoè ze z'n spullen vond, en ze was heel vreemd opgeschrikt. En ze had gekeken, uit 'r hoek, in 't licht, zoo wild en verschrikkelijk als ze nooit deed. Was 't inbeelding van 'm? Nee, neenet! Hij had
| |
| |
't gevoeld als 'n slag uit 't duister op z'n snuit zonder dat ie de hand zag die 'm teisterde. -
Inééns voelde ie zich weer laf, kruiperig laf, klam in doodsnood. Felle angst beklauterde weer z'n strot, knelde zich vast om z'n krop, kneep en kneep, en z'n handen gloeiden als hield ie ze boven 'n komfoor. -
Gauw droeg ie z'n spullen weer naar den kelder terug, met 't nachtlampje in z'n bevende hand. Wurgender omklauwde 'm de angst in de starende stilte van 't huisje.
Van de straat verklonk nu en dan kermiskrijsch en vage zang die 'm sidderen deed. Z'n gedachten bangden dat ze 'm zouen komen halen. - Alsof ze alles nageteld hadden op de kermis en gezien dat ze dertien stuks misten, en dat God hem, hèm had aangewezen. -
Laf, kleintjes en kruiperig schokte ie òp van elk geruchtje en 't duifje had ie kunnen doodslaan om z'n lam gehuil, z'n dof gekoer.
Maar de stilte drukte op z'n keel. Telkens in 't stalduister, heel uit de groen-zwarte diepte, dacht ie tronies te zien van de lui die hij bestolen had. 't Was gekkigheid, 't kon niet, praatte ie zich zelf in, maar hij was d'r toch puur van stuur door. En telkens weer keek ie om, zag ie de schimmige gezichten loeren en grijnzen, en hoorde ie ze zacht onderdrukt schateren uit de staldiepte, en al maar kijken op z'n bibberende angsthanden.
Kleiner, al kleiner in z'n hoon voelde ie zich worden. Eerst had ie in overmoed z'n wijf willen ranselen.... Nou, nou was ie blij dat ze niet meer naar 'm keek. Langszamerhand durfde ie nergens meer heen zien, om de klamme stilte in huis; stilte die 'm deed rillen en huiveren van al stijgender angst. Soms trapte ie, in doodsnood zelf tegen de tafelpooten, om de vale drukkende zwijg te breken. Maar dan beefde ie weer van 't vertrillende gerucht, en gluurde naar z'n wijf of zij ook hèm bekeek.
Hij zweette, klam, bibberend, bevangen in 'n tergenden nood die 'm stikken deed. Met één sprong holde ie naar z'n bedstee.. 't Moest uit zijn... Maar 't duisterde weer zoo naar voor z'n
| |
| |
oogen.... Allemaal zwarte dingen zag ie op zich afspringen; slangetjes en kriebelige wormpjes!
In dollen angst holde ie naar z'n wijf. Nou moest zij 'm beschermen. Zacht stootte hij haar op, wrong 'r de stinkende rokken los, en strompelde haar naar de bedstee. Hij hield 't zoo niet langer uit. Stikken, gillen zou ie van angst, gillend krijschen, door de heele buurt, dat hij de dief was, hij de dief, van de bollen, van àl de spullen, hij en niemand anders. -
Maar als z'n wijf nou maar in bed lag, zou hij, achter d'r rug zich kunnen verschuilen, zoo heelemaal gedekt door háár. - En sidderen kon ie van zich zelf als ie 'r aan dacht, dat ie 'r straks nog had willen ranselen, ranselen van lol en jubel, dat suffe stomme wijf, dat ie nou noodig had. -
Vrouw Hassel was in 'r afgezakte rokkenrommel voor 't bed gestrompeld, staar, suf, lippuffend. En Ouë Gerrit kwam, vlak àchter d'r stinkenden donkeren rug aansjokken in z'n onderbroek, dicht z'n oogen, z'n ooren met de beefhanden gedekt.
Angst verstòmde z'n spraak; hij wou wàt zeggen, maar 'r verheeschte klankloos gestamel. Eindelijk, na uren van marteling viel hij in nachtmerrie-sluimer. -
Bang van z'n eigen eerste felheid en latere lafheid tegelijk, stond ie den volgenden morgen, gebroken òp. Dat satanisch uurtje doorspookte z'n brein nog lang. Lamgeslagen, overal pijnlijk, doolde ie rond op 't land, stom hier en daar wat plukkend van z'n boonen. -
| |
II.
Den dag vóór dat kermis uit Wiereland verzonk in 'n hurrie van afbraak, vernevelde in nastank van baksel, kwam ouë Gerrit bleek-grauw van woede op de akkers, recht af op Dirk en Piet, tusschen de moffenboonen.
- Wie, beefde in toornige stikking z'n stem, wie hew d'r van jullie.. van main geld gapt?.. wie?.. hòho!!
Hij stikte bijna van drift. Dirk keek òp naar den Ouë, uit
| |
| |
z'n knielhouding. Z'n kop en wit-blond haar, lichtte in zonnigheid en z'n koe-oogen lodderden verbaasd. -
- Mô je main?
- Wie hep d'r vaiftig pop stole! vaiftig pop! hoho! vaiftig pop! ikke bin d'r daas van!.. ik sink!.. ik sink! gàif t'rug! t'rug! main gèld! t'rug, of ikke bin d'r in 'n moànd kepot! diefetuig! - Z'n gezicht stond nu gipsbleek; z'n kaken sidderden, en z'n krommige rug bochelde gewrongen in smartelijken buk, verouêlijkt, gebroken. Er lag driftig geween in z'n schreeuwstem, en z'n oogen huilden. Ze hadden 't samen gedaan, Dirk en Piet, om 't wat ruimer te hebben, tot 't laatst toe, voor de meiden, en om niet kleiner te zijn dan de gullere maar rijkere neefs. - Ze voelden hun schuld wel, maar toch verwachtten ze niet veel praatjes van den Ouë. -
- Wâ mot dâ skraiwe! lief je je bek te houê? of da pakt aêr skeef uit! dreigde Dirk, wai moste je loodpot anspreke.. omdâ je nooit meer aa's twee kwartjes sakduut gaift!..
- Twee kwartjes?.. hoho! en wa jullie main d'r bestaile van de Markt.. en je suip.. en je koartspul!
- Is da skraiwe, raasde Piet, is d'r puur of d'r moord lait op de ruimte! nog ééne segsel.. enne wai smakke de boel veur de waireld! Hai jai nooit nie 'n duitje ganneft aas knoap hee? Stom, afgebluft bleef ie voor zich uitstaren ouë Gerrit, stom over zulke gewetens. Dat waren nou z'n eigen jongens.
Hij huilde, snikte stil van woede en benauwing. En vloeken, vloeken wou ie de kermis, die de kerels zoo liederlijk achteròp zette in 't werk. Want ze hurkten voor dood tusschen de paadjes. En nou, met hartbonzenden schrik had ie hun diefstal bemerkt. Hoe moest ie dàt bijleggen? Z'n land, z'n pacht, z'n hypotheek, z'n oue schuld? Dat was nou net z'n geld voor 'n gedeelte hooi waar ie al 'n maand telaat mee was. Al dringender en brutaler had de notaris 'm gemaand en gezegd dat ie niet langer wachten kòn op z'n geld, omdat ie al zooveel achter was. -
En nou weer dàt hypotheekie van dokter Troost.. en de rente van z'n eigen land, dat toch al lang niet meer van hèm was, omdat ie z'n tweede hypotheek al met de jaren opge- | |
| |
vreten had... Hij zou d'r vast dol worden op die manier. -
De kerels begapten 'm; de boonen stonden laat, de boonen die 'm alles moesten goed maken over dit jaar. - En de kerels geradbraakt. Nou had ie 'r nog bij gehoord dat de kerels iederen avond met de Grintjes hadden gescharreld. Als Dirk bij Geert of Trijn nou eens 'n kind had verwekt! Dan lag hij voor de wereld! Dan ging ie trouwen, bleef hij d'r alleen met Piet, die ook z'n meid fastoenneerde. En van Guurt hoorde ie ook gekke dingen; dat ze zwanger sat van soo'n bleek skreteriemannetje.. 't Most maar gaan hoe 't wou!
Want nou barstte z'n heele rommel uit mêkaar. Zijn baaszijn; 'n stuk rechts van den grond voor die, 'n stuk links voor die, àls ie z'n lap houen mocht, - en dan hij, met 't stankwijf in 'n hoek van 't huis getrapt.
Banger begon 't weer in 'm te woelen. Kon hij hen uitschelden, over 't gappen, als hij zelf gapte? Z'n taaie energie, om zelf baas te blijven zoolang ie leefde, al was 't maar alleen voor de wereld, begon weer te zakken, te verslappen. Hij most maar de heele boel laten waaien, zoo als 't gaan wou. Hij zou toch z'n spullen wel houên; 'n arme donder was ie altijd geweest, al schatten ze 'm voor vol.
Z'n genot, z'n zaligheid kon niemand 'm bestelen. En als 't dan November op betalen kwam, en de boonen gingen goed, zou ie zich misschien nog wel redden, uit z'n andere mikmak. -
.... Hoho, sou die vast nie meer s'n kop van braike.. hai had d'r s'n aige pelsier.. sain aige koorakter.. hoho!.. vier en vaif en nie g'nog! en dâ waa's gain duufel die 't sàin f'rtuike kon. -
|
|
Auteursrecht onbekend