Putmans manuael, dat is een kleyn pest-boecxken seer dienstelijck alle menschen

Dat Xi. Capittel. Handelt van Braken ende overgeven, inde Peste.

Autheur.

INdien yemant (sijnde besmet) quamen tot braken en overgeven, 't welck geen kleyn gebreck en is, die salmen aldus helpen. Dewijle den krancken alsdan gheen inwendighe middelen en

[p. 24]

kan gebruycken, ten sy door uytwendige Remedie dit ghebreck eerst is verwonnen, ende daerom salmen dese medicamenten eerst gebruycken.

Neemt Roode Munte, en Genever een hant vol, Hoppe twee handt-vol, dit wel t'samen ghestooten ende met twee mael soo veel Wijn als de Specien wegen ghemenght. Ende in een Panne opghesoden al roerende, Plasterwijse op de Maghe ghelecht, al gheduyrigh verwarmende (alst kout is) weder warm op-ghelecht tot dat het braken overgaet.

Een ander by my dickwils beproeft.

Neemt ghedistileerde Oly van Muntae, soo d'Alchimisten die bereyden, gheeft den Patient daer van dry, vyer, of vijf droppelen, het Accident en is soo groot niet of het is terstont genesen. Want ick hebbe dit stuck niet alleen geprobeert in tijden van Peste, maer ick hebbe oock eenen die in dry Iaeren weynighe spijse heeft connen in houden, daer mede genesen, dewelcke soo haest als hy dry droppelen van dese Oly inghenomen hadde, terstont geholpen was en verteerde zijn spijs gelijck als andere Menschen, daer hy te voren noulijckx spijse ghenoten hadde, of hy moeste terstont alsoo over geven, dat hy het vyerde paert niet inde Maghe en behielt, van sijn inghenomen spijse, veel andere meer, die dese plaghen niet seer langhe en hebben gehadt, zijn door dit middel geholpen met een mael ingeven, 't welck my noyt en heeft gheweyghert.

Andersins.

Het Oleum Vitrioli, in Aq; Mentae ghebruyckt is oock wel seer goet, maer om dat wy het voornoemde stuck alsoo seker bevonden hebben, soo en isset gantsch niet van noode veel stucken op te halen.

[p. 25]

A.L.V. De-wijle dese luyden die soo ghedurigh braken, geen inwendighe middelen en konnen inhouden, dunckt my seer geraden, met uyt-wendige Remedien aen te houden, tot datmen den dranck in 't lijf kan in houden, ende om dat de voorschreven middelen wat moeyelijck vallen om te ghebruycken, dunckt my seer gheraden, dit zalfken alhier te stellen, te weten.

Neemt Barnsteen-Oly en Oly van Comijn elck vijf droppelen, Muscaten Oly, vyer droppelen, alles gedistileert, neemt dan Oly van Alst ende van Muntae perinfusi van elckx twee dragma, dit t'samen onder een gheroert ende de Maghe met den Navel daer mede gesalft.

Andersins, soo neemt Calmus een loot, Caneel een dragma; koockt het in kleyn Bier, maeckt het zuyr met Spiritus Nitri, en soet met Suycker, hier van drinckt voor den dorst.