Honderd veertien Nederlandse brieven van Erycius Puteanus aan de astronoom Michael Florent van Langren

[p. 29]

I. (fol. 1-2)

Seer Eersaeme, Verstandige, ende Vermaerde goede Vriendt,

Ick en hadde den tijt niet om als ick voor eenyge dagen aen Monsieur de la Garbe schreef, aen V.L. besondere brieven te senden. Oock en hadde ick doctor Sturmius noch niet aengesproken om syne uytspraeck te hebben aengaende de questien van Palmeto. Soo ben ick daernae by hem gegaen, ende vonde hem noch swaermoedich. Ommers de figuren overleverende, ende voort op alle de dry punten discoureerende, gaf hy my hope dat hy soude onderteekenen. Sal daerom van dage ofte mergen (gelyck hy nu tyts genoech gehadt heeft) by hem senden, ofte selve gaen: ende stellen alsoo oock myne meeninge daeronder. Wendelinus is hierdoor naer Bets gepasseert, sal wederom tot Brussel komen in 't eynde van desen maent, sal alsoo oock konnen onderschryven. Nu onse saecke aengaende, ben de selve alsoo behertigende, dat ick hier van myn principael werck sal maecken. Gelyck ick aen Monsieur de la Garbe schreef, heb ick de saecke van Polen in sulcken staet gestelt, dat ick verh[o]pe met ten eersten goede tydinge te verwachten. De disser[tat]ie heb ick bykans gereet gemaeckt, niet tegenstaende eenyge andere verhindernissen: waermede wij eenen goeden slach sullen geven, op dat alsulcken goeden werck geen verhindernisse en lyde by eenyge ministres, die byaventueren door particulier interes of andere oorsaecke den stock in 't vliet wilden stooten. Het begin is, dattet hier wel lucke:

[p. 30]

sal een exempel syn, om andere Princen oock daer toe te brengen. Dan dese dingen moeten terstont overal begost syn, om alleen tot versekeringe te komen, ende andere uyt te sluyten. Soo haest ick mijn schrift sal gedaen hebben, sal ick tot Brussel komen, ende sal myn devoir doen soo't behoort, alles met de raet en de wille van Don Emanuel ende met VV LL alle beyde. Een saecke sal ick V.L. voorstellen, om met Monsieur de la Garbe te confereeren, aengaende het seste deel soo van Spaengien Indien ende andere provincien van syne M^t my minnelyck ende gunstelyck toegevoecht, ende oock van Don Emanuel onderteekent: of hier onder oock Neerlant begrepen wort. Gelyck ick hope alsoe myn devoir oock hier te doen, ende te helpen, dat alle verhindernissen mogen cesseeren, oock seer betrouwende dat myn schrift sal kracht hebben; dat V.L. ende alsoo Monsieur de la Garbe haere genereuse affectie tegen my toonen sullen, om Don Emanuel met goede redenen hier toe oock te induceeren, dewelcke dit sal konnen rekenen tot vermeerderinge van Eere dewyl het profyt evenwel groot genoech syn sal, al ist datter een seste deel, Neerlant aengaende, mede aen mij vergunt werde. Daer is alleen aengelegen, dat de saecke metten eersten tot effect kome; ende hier toe ben ick my ganschelycken imploeierende, gelyck V.L. als ick aldaer sal syn, sien sal. Ommers om op andere plaetsen tot onse intentie te komen, soo moet de saecke alhier seker seyn, ende moet in Neerlant Aerarium Pietatis opgerecht syn, ist dat wy onse hope voorder willen vastmaeken. Ommers waert oock dat door dit deel V.L. soude eenyge schaede lyden; sal de selve liever in andere provincien onder ons bevesticht, te goet komen. Want myne begeerte ende verlangen is, om in Neerlant deel te hebben, ende veel liever elders min gemeten. Dan V.L. considereere dat indien de saecke tot effect kome, voor alle dry sal genoech syn; ende dat wy met eendrachticheyt van een volmaeckt getael, meerder saecken, ist datter meerder konnen syn,

[p. 31]

in't werck konnen stellen. Ick verlaete my meer op V.L. goede gunste, als op myne redenen. Ommers onse vrientschappe sal eerlyck syn: ende sullen met profyt dat overvloedich sal syn, trachten naer eer ende faem, waermede het profyt kan verciert werden. Nu sluyt ick, ende bidde myne vryickeyt int goet te nemen gelyck hope dat Monsieur de la Garbe door V.L. conferentie oock doen sal; die ick beyde van herten ben groetende met verlangen om haest by den anderen te syn. Gode [ge]ve dat alle saecken voortganck hebben. In Loven den 17. Augusti, 1630. Ick sal eenyge antwoorde van V.L. en maendach verwachten. V.L. dienstwilligen, ende toegeswooren vriendt,

Erycius Puteanus

Nu ontfange ick den brief van Monsieur de la Garbe. Ben blyde dat den mijnen aen Don Emanuel aengenaem is geweest: myne eerbiedinge op nieuwe: oock aen Pa à Bruxelles.