Die navolginghe Christi

Regelnummers proza verbergen

[p. 40]

Hoe ghij Christum volgen sult in die liefde ws naestens.
Dat x capitel.

1Ghelijck Christus ons Sijn liefde bewesen heeft ende 2ewelijck lief gehadt heeft ende liefheeft, soe wil Hij 3dat wij ock onsen naesten lief sullen hebben ende dat wij alle 4tijt nerstich sijn sullen om haer salicheijt te vorderen, mit 5al dat wij vermogen als: mit bidden, mit vasten, mit wacken, 6mit tranen, mit vermaninge, mit raet, mit daet, mit leren ende 7mit goede exempelen te geven, om hem alsoe tot Godt te brengen.

8Daer en is niets niet dat Godt soe aengenaem is als onse 10naesten tot Godt te brengen. Die werdige leeraer Beda seet 11dat geen leuen hoger voor Godt gepresen werden, dan die 12geen die dagelicks aerbeijden om anderen menschen te bren- 13gen tot Godt. Den Heijligen Gregorius seet: ‘geen offer- 14handt en is den almogenden Godt soe aengenaem als die 15vierige liefde tot der sielen’, ende dat is daer om, dat inder 16sielen gedruckt is, dat beelt der Heijliger Drieuoldicheijt. 17Altijt salmen in allen menschen eeren dat beelt der Heijligher 18Drieuoldicheijt, ende daer om salmen in sijn ghemoet in- 19wendich sorch dragen voor alle menschen, ende waer men 20weet, dat onse naesten in sunden, in ghebreken ende in lijden 21sijn, daer salmen haer vermanen, leren, ende stueren wederom 22tot Godt, op dat Godt in den menschen alleen sijn mach ende 23Sijn werck hebben mach.

24Waer Godt niet en is, daer is die sund, ende daer die sund 25is, daer en wort niets niet gewerckt oft ghedaen dan dat tegen 26Godt is, ende en wilmen anders niet, daer en canmen anders 27niet dan tegen Godt doen. Waer men nu dit oft dat inden 28menschen gewaer wort, dat sij anders doen, anders willen 29dan Godt oft tegen Godt, sij doen dit oft dat, oft sij laeten 30dit oft dat, ende al dat sij doen, dat is al sunde ende onteeren 31in haer dat beelt der Heijliger Drieuuldicheijt. Al die sund 32doen, dat is die tegen Godt misdoen ende die sijn berooft van 33al dat Christus Jesus hier voor haer gedaen heeft ende sijn 34vijanden van Godt ende hebben verloeren den Heijligen 35Geest mit allen Sijnen gauen ende alle duechden, die haer door 36Godts gracie gegeuen waren, ende die vrientschap van der 37Heijliger Drieuuldicheijt ende dat geselschap der Engelen;

[p. 41]

38ende hebben door die sund vercregen den eewigen doot en- 39de die maledictie van Godt den Vader, als Dauidt getuijcht, 40seggende: ‘vermaledijt sijn sij alle die van Vwen gebooden 41dwalen ende wijcken’.

42Dat een mensch eens bekende wat dat het weer, daer hij 43tegen Godt is, oft dat hij doet dat Godt mishaecht ende Sijnen 44willen niet en is, hij soude lieuer willen versincken inder erden, 45dan daer in willen blijuen, oft cunnen geblijuen een oogen- 46blick, jae, lieuer dusent dooden willen sternen, dan daer in 47willen blijuen een ogenblick. Een sundich mensch is een 48allendich mensch, waer sund is, daer is Godt verdreuen ende 49den Duuel is daer mit alle sijn macht. Siet, dit sal v doen 50bedroeuen ende doen schreij en ende v doen voor haer bidden, 51vasten, wacken, ende sult niet rusten, ende sult oock alles 52doen om haer mit Godt te versoenen ende in Godt te bren- 53gen, ende soe lange ghij haer in Godt niet en hebt, soe en sult 54ghij niet rusten noch aflaeten van bedroeftheijt ende peniten- 55cie voor hem te doen, ende die sunde sullen v alsoe leet sijn 56ende verdrieten alsoe seer, dat ghij gern gechruijst sout willen 57sijn ende lijftelijck willen sternen, op dat ghij daer mit die 58sunde verdelligen ende te niet mit mocht doen.

59Die Godt liefheeft ende sijnen naesten, ende weet wat 60sund is, die is altijt in bedroeffenisse, want hij bekent wat 61onneer dat Godt daer mit gedaen wort ende in wat alleijndiger 62staet dat dese menschen sijn, ende daer om soude hij lieuer 63eenen schandelijcken doot steruen, dat hij daer mit die sund 64in eenen mensche mocht te niet doen. Siet, wat sal hij dan 65doen, dat hij alle menschen sunden te niet mocht doen; ende 66dit moet een liefhebbende mensch doen. Een leeraer seet: 67‘wie Godt liefheeft ende sijnen naesten, die is bereijt om 68sijnen naesten alles te lijden ende hij begeert Christum in alles 69te volgen’. Christus Jesus, den Soon Godts, heeft Sijn leuen 70voor ons gegeuen doen wij Sijn vianden waren. Hij en heeft 71anders niet gesocht noch begeert dan onse salicheijt; hier 72om heeft Hij penitencie gedaen, hier om is Hij inder woes- 73tijnen gegaen, hier om heeft Hij honger, dorst ende alle 74allendicheijt aen Hem genoemen, jae, den bitteren doot, ende 75hier om heeft Hij geschreijt aenden Heiligen Chruijs.

76Cristus, Onse Heer, gebiet ons dat wij onsen naesten lief 77sullen hebben als ons seluen. Hebben wij nu die liefde ons

[p. 42]

78naesten, gelijck wij nu voor onse sunden penitencie doen, soe 79moeten wij oock sulcx doen voor andere menschen sunden, 80als voor ons eijgen sunden; ende dat is seker, waer waer- 81achtige liefde is, daer is dat, want die waerachtige liefde is een 82vereninge ende een mit haer. Daer den mensch staet in 83Godts liefde ende in die liefde sijns naestens, daer alle men- 84schen in moeten staen die salich willen sijn; staet den mensch 85nu in die liefde Godts, ende sijnen naesten bemint in Godt, 86soe is hij gekeert in Godt ende hij en siet daer sijnen naesten 87niet aen van buijten, dan van binnen, want waer den mensch 88in Godt gekeert is, daer is hij van binnen in Godt gekeert, 89mit al dat hij is, ende daer hij mit minnen in Godt bekeert is, 90daer siet hij, daer geuoelt hij sijnen binnenste mensch sijns 91naesten te sijn.

92Hij laet sijnen wtwendighen mensch, hij en merckt niet 93op den buijtensten dan soe veel als hij geoordieneert is tot 94den binnensten mensch, ende soe keert hij dan sijnen binnen- 95sten mensch tot dat binnenste sijns naestens, ende hij verlaet 96den wtwendigen mensch in sijnen naesten soe seer als hij can 97ende mach, ende becummert hem alleen mit den inwendigen 98mensch, hoe hij hem in Godt brengen mach ende mit Godt 99verenigen, ende hier mit ende hier in is hij becummert ende 100alsoe bemint hij sijnen naesten in Godt ende hij blijft in Godt 101ende is alsoe in Godt. Dat is seker, waer men sijnen naesten 102van binnen begrijpt, daer begrijpmen hem in Godt ende men 103werckt in sijnen naesten godtlijck ende men is alsoe godtlijck. 104Dan is men gekeert op den buijtensten, dat is, dat men den 105menschen van buijten aensiet, soe wort men wtgekeert ende 106men bemint inden menschen dit ende dat ende dat geen dat 107ijdel oft quaet is, ende alsoe is men sonder liefde ende dat is 108sonder Godt.

109Men moet in Godt sijn ende mit Godt, ende die in Godt, 110mit Godt wil sijn, die moet hem houden buijten alles dat 111wtwendich inden menschen is ende in hem niets niet aensien 112noch opnemen in hem, dan alleen als hij is van binnen. Den 113mensch is een edel creatuer, sijn siel is geschaepen nae Godts 114beelt ende gelijckenisse ende is geheijlicht tot een troon 115Godts, tot een woeninghe des heijligen geests ende tot 116een tempel der Heijliger Drieuuoldicheijt. Sietmen nu 117dat die ende dien, dat in haer den tempel der Heij-

[p. 43]

118liger Drieuoldicheijt gescheijnt wort ende dat die woe- 119ninge Godts verwoest wort, verwoest is ende dat het bloet 120Christi, daer sij in gheheijlicht sijn, vertreden ende dat den 121troon Godts den vijanden ouergeleuert wort, soe moet den 122mensch een groete iammer bedrijuen ouer sijnen naesten, 123dien hij siet dat hij sulcken schoenen goet verloeren heeft, 124ende hij is hier mede in grooter pijnen ende alleijndicheijt om 125sijnen naesten, om dat Godt hier in oock sulken oneer ge- 126schiet. Ende dat hij sijet dat hij anders niets niet en doet dan 127dat hij Godt, Sijnen Heere, in alles dat Hij hem gegheuen 128heeft versmaet, veracht ende alle spijt aendoet, ende hierom 129soe keert hij hem tot Godt, ende hij bidt Godt voor hem, 130ende hij bidt ock Godt, Sijnen Heer, dat Hij hem wijsheijt, 131sterckheijt geuen wil op dat hij sijnen naesten winnen mach 132ende verlossen van den doot der sielen, daer hij door die 133sund in gevallen is, ende hij is soe sterck inder minnen Godts 134ende tot sijnen naesten, dat hij hem seluer waecht alles te 135lijden om sijnen naesten te helpen, jae, hij is soe in Godt mit 136minnen, dat hij anders niet en denckt, anders niet en wil dan 137Godt ende Sijn eer, ende Sijn eer in alles te sueken, ende waer 138hij Godt niet en vijnt, noch Sijn eer, daer en can hij hem niet 139onthouden, hij moet wtbreken in minnen tot sijnen naesten 140hier in ende daer in, ende hij en rust niet, het is dan al weder- 141om opgericht in Godt ende in gherechticheijt. Dat is seker, 142waer Godt bemint wort, daer en can men niet verdraegen dat 143Sijn beelt mismackt is, oft dat onteert wort, oft vertreden 144wort, oft dat den duuel ouergeleuert wort.

145Dit hebben veel heijligen menschen soe ter hertten getogen 146dat sij daerom begeerden te steruen, dat sij dit ende dat sagen 147was haer een helsche pijn. Somige waeren hierom altijt in 148penitencie. Sommige die waechden haer leuen daerom ende 149ontsaegen haer niet die sunden te straffen, al wisten sij, dat sij 150daerom eenen iammerlijcken doot steruen souden. Dat 151steruen en was haer niet, sij volchden Christum, den Soon 152Godts, die begeerden te steruen om die sunden der menschen, 153ende Hij is gestoruen om onse sunden, sij begeeren oock wel 154te steruen om aen haeren naesten dat werck der liefden te 155bewijsen, ende besunder als sij saegen dat het duerbaer bloet 156Christi van haer vertreden wort. Wat groete perijculen heeft 157Sint Pauwels aengegaen om sijnen naesten te winnen ende in

[p. 44]

158Godt te brengen. Hij hadt sulken liefde tot den Jueden dat 159hij haer salich mocht maeken, dat hij verbannen daerom be- 160geerden te sijn van Godt, die nochtans sijn vijanden waeren. 161Sulken liefde hadt die groete propheet Moeijses oock voor 162sijn volck, jae, alle die propheeten, om haren naesten salich 163te maecken, hebben sij alle perijculen des lichams niets niet 164ontsien. Sij waeren altijt voor die Wet des Heeren ende hier 165om namen sij aen haer allen aerbeijt ende alle allendicheijt 166te lijden, ende waeren alle tijt in straffen, in leeren, mit woor- 167den ende mit haeren heijligen leuen, ende ontsagen haer niet 168die coningen te straffen ende die anders niet en sochten dan 169haer te dooden. Haer leuen, haer eer en achten sij niets niet, 170daer sij den wille Godts mosten ende wouden vercundigen. 171Godts eer ende Godts wil te volbrengen was haer veel lieuer 172dan dusent leuens. Sij waeren soe inder minnen Godts ende 173in Sijn Wet, dat sij daerom niet ontsaegen duuel noch doot. 174Sij en costen het minst niet verdragen dat tegen Godt oft dat 175niet wt Godt oft mit Godt en was, sagen sij dit oft dat, dat 176tegen Godt was, sij waeren daerom bereijt alles te lijden ende 177alle lijden ende opval aentegaen om dat te beteren ende te 178niet te doen. Sij waeren soe vol vander minnen Godts, dat 179sij niet en costen verdragen dat tegen Godt oft tegen Sijn 180gebodt was, hier tegen riepen sij, hijer tegen werckten sij, 181mit woorden, mit leeren, mit preeken, mit vermaninge. Sij 182en costen niet gelijden dat een mensch tegen Godt soude 183sijn oft tegen Sijn gebodt soude wercken mit woorden oft 184mit wercken oft mit gelaet oft mit andere lichtuerdige hande- 185linge, het was hier mit oft daermit. Sij beweesen hier mit dat 186sij rechte liefhebbers waren van Godt ende van Sijnen ge- 187booden. Dan hoe soude een liefhebber cunnen verdragen 188dat Godt niet en waer, oft dat sijn Godt ende sijn Heer 189versmaet wort.

190Waer Godt is ende waer Godt bekent is, die en cunnen 191noch en willen niets niet verdraegen, jae, niet die cleijnste 192sund. Ende hadden die heijlige menschen die sund niet weder- 193staen, hoe cleijn die oock geweest waer, sij en waeren in 194Godt niet gebleuen, dan sij hadden daermit haeren Godt 195verloeren. Godt moet bouen al geset sijn ende dit deden alle 196die Godt bekenden; ende dat is daerom een seeker teeken dat 197die wt Godt niet en sijn, sij sien haeren naesten in sunden, in

[p. 45]

198gebreken, ende sij en aerbeijden niet haeren naesten in Godt 199te brengen, jae, het is een teeken dat wij geen rechte christen 200menschen en sijn. Een christen mensch moet Christum in 201alles volgen ende in al begeren gelijck te sijn. Sien wij aen 202onsen naesten dit oft dat, dat hij tegen Godt misdoet, wij en 203straffen hem niet, oft wij veijnsen ons als oft wij dat niet en 204sagen, oft wij begeren alleen ons rust te houden hier in ende 205daer in, ende wij laeten dit ende dat al voorbij gaen, het is 206een teken dat wij wijt van Christo sijn. Waer die liefde van 207Godt noch van sijnen naesten niet en is, daer en is geen recht 208christen mensch. Hadde wij die liefde Godts ende van onsen 209naesten, sagen wij hem in sunden oft hoorden wij, dat hij dit 210oft dat tegen Godt misdaen hadden, wij souden daerom ons 211bedroeuen tot der doot ende souden schreijen ende in groete 212bedroeffenisse sijn. Dan nu hooren oft sien wij dit oft dat in 213onsen naesten, dat hij tegen Godt oft tegen sijnen naesten 214misdoet, het en gaet ons niet aen, oft wij en achten dat niet, 215oft wij lachen, oft wij vertellen dat als een nieu maer, ende 216dat is een teken dat wij gheheel godtloos sijn. Wij lachen, daer 217wij behoeren te schreijen. Hadden wij die liefde Godts, soe 218hadden wij oock die liefde ons naestens; mis doet hij, dan soe 219mosten wij ons bedroeuen ende wij en souden oock niets niet 220rusten, wij hadden hem dan wederom gewonnen, ende wij 221soude voor hem bidden. Ende waer wij stede ende plaets 222hadde, wij soude hem vermaenen van dien quaet, want, waer 223Christus is, dat is, daer Christus geest is, daer en can geen 224quaet geleden worden, ende mit al ende in al dat hij is ende 225vermach en laet hij niet af, hij en heeft dat quaet door Godt 226ende mit Godt verwonnen ende te niet gedaen in sijnen 227naesten. Sijn wij nu christen, ende hebben wij den geest 228Christi, soe en moeten wij niet rusten, noch wij en cunnen 229niet gerusten, wij moeten onsen naesten vermaenen ende 230moeten hem wt die sund tot Godt ende in Godt brengen. 231Ende dat sullen wij al doen wt minnen die wij tot Godt ende 232tot onsen naesten hebben, ende dunckt ons, dat wij niet 233wtrichten en sullen ende niet profijtelijck en sal sijn v ver- 234maninge, soe sullen wij hem vertoenen die droefheijt ons 235wesens, op dat den mensch hem in die sund schaemen mach.

236Wij en sullen niemants grootheijt oft hoocheijt ontsien. 237Wij en sullen niemant groot, noch hooch, noch werdich

[p. 46]

238achten dan die godtlijck sijn ende in die gebooden Godts 239wandelen ende die Godt sueken in al ouer al. Een groete 240blijntheijt, een groete geckheijt ist, dat wij ontsien, die Godt 241niet ontsien ende teghen Godt ende Sijn gebodt sijn. Wij en 242moeten niet ontsien noch groot achten die den duijuel dienen 243ende die Godt ende Sijn gebooden versmaeden. Wij en sullen 244ons niet ontsien, die geen die tegen Godt misdoen.

245Wij sullen haer straffen, vermaenen, berispen, waer wij 246cunnen ende vermuegen, dan wij moeten in ons seluer toe- 247sien, oft dat dit ock wt Godt compt, oft oock wt liefden ge- 248werckt wort. Want, wat wt Godt niet en is, dat en is niets niet, 249ende daerom soe en brenckt dat geen vrucht voort. Wt Godt 250moeten wij wercken, vermaenen, straffen, ende niet wt drift on- 251ser naeturen; want wat wt der naeturen gewerckt wort, dat 252is schadelijck in onsen naesten ende sonder vrucht. Dat wij 253vrucht voort moegen brengen in onsen naesten ende hem 254wederom in Godt brengen moegen, soe moet dat wt Godt 255geschien ende wt Godt comen. Ende hierom sullen wij ons 256daer op waernemen ende wercken wat Godt wil, oft wijt oock 257wt Godt oft mit Godt doen sullen, sonder schaede ons selfs. 258Menich mensch wil eenen anderen wijsen dit oft dat, ende hij 259verliest hem seluen daer mit, hij wort daer mit verstroeijt oft 260vermennichuuldicht. Dan bevijnden wij ons, dat het wt Godt 261is ende niet wt ons seluen, oft mit ons seluen, soe sullen wij 262ons te vooren geuen ende sullen Godt laeten wercken, 263spreken ende vermaenen, soe Hij wil ende dat Hij wil. 264Dan Hij weet, hoe Hij Sijn werck volbrengen sal. Ende ist, 265dat wij alsoe mit Godt, door Godt wercken, spreken ende 266vermaenen, soe doen wij veel vruchten in alle menschen ende 267bij alle die dat van doen hebben, ende daerom sullen wij dat 268werck Godts tot onse naesten gern aennemen, om dat te 269volbrengen wt liefde die wij tot Godt ende onse naesten 270hebben, ende wij en sullen niet aensien oft wij daerom lijden 271oft veruolgenisse sullen hebben, oft dat dit oft dat ouer ons 272comen sal, dan wij sullen alleen aensien den wille Godts ende 273dien sullen wij sueken, aen onse naesten ende daer hij in 274misdoet tegen Godt. Al lijden wij dit oft dat hierom, dat en 275sullen wij niets niet achten, want die rechte duecht die moet 276lijden. Een leeraer seet: ‘waer Godts eer ende die salicheijt 277van sijnen naesten gesocht wort, daer is lijden ende daer

[p. 47]

278wort lijden’. Wij sien hoe Christus Onse Heer daerom most 279lijden. Wij beuijnden dat ock aenden Apostelen ende aenden 280Profeeten ende aen alle heijlige menschen, hoe sij geloont 281sijn van haer wercken, daer mit sij sochten die salicheijt van 282alle menschen. Al mosten sij dit ende dat daerom lijden, dat 283naemen sij al van Godt, wt Godt, ende sij droegen dat al in 284Godt ende sij waeren daer in ledich, los ende bloot, ende sij 285waeren hier mit in alder vruechden ende in grooter vreden, 286dan bedroeft om haeren schaede, ende daer sij tegen Godt in 287misdeden ende anders en geuoelden sij niets niet in haer 288ende anders en mocht oock in haer niet sijn, ende anders 289ock niet geuoelen, noch hebben, noch wtwercken; ende al 290en wast altijt niet wtwendich, soe wast nochtans altijt in- 291wendich, ende daer sij noch van buijten niet en werckten, 292soe en deden sij niets niet dan dat sij voor haer baden nae 293den exempel Christi. Ende al soe dede Sint Steuen, ende hij 294en hielden niet op mit bidden, mit suchten tot Godt, dach 295ende nacht, tot dat sij haer gebracht hadden tot een recht 296bekennen haers selfs ende holpen haer alsoe aen Godt alle 297genaede verweruen, op dat sij salich mochten werden.

298Siet, sus hebben oock alle Heijligen geweest in die liefde 299van haeren naesten, alsoe moet die oock in ons sijn, sullen 300wij in Godts liefde sijn ende daer in blijuen.