[XXVI]
* bestera * bestie * nay * * brigonay * dictera * sagragan * es * domina * fiat * fiat * fiat *. Men moest een broodkorst nemen en deze abacadabra opschrijven: blijkens een bewaard gebleven document deed een laat-middeleeuwse koopman van niet geringe beschaving en intelligentie zijn vrouw deze toverformule aan de hand als een bezwering tegen de toen ook al voorkomende hondsdolheid. Men wachte nog even met een glimlach [of hoonlach] over zoveel medisch bijgeloof bij leken. Niet de eerste de beste, maar de lijfarts zelf van koning George I van Engeland slikte het nog in 1720, dus in de tijd van Boerhaave, dat een vrouw konijnen gebaard had. En voor het geval men zich anno 1963 die glim- of hoonlach meent te kunnen veroorloven, vrage men zich nog even af, of wij, mensen van deze tijd, van alle medisch bijgeloof wel helemaal vrij zijn...
Genoeg hiervan. Wij zetten de lezer nu het jaartal 1543 voor. Een heel belangrijk jaartal: Karel V brengt met de onderwerping van Gelre de eenheid der Nederlanden tot stand; wij weten het. Er is toen nog iets meer gebeurd: op zijn sterfbed, in mei van dat jaar, bereiken Nicolaus Copernicus de eerste exemplaren van zijn in Neurenberg gedrukt hoofdwerk De Revolutionibus orbium caelestium [Over de omwentelingen der hemellichamen], inleiding tot een heel andere revolutie... En tenslotte verschijnt in 1543 ‘ook nog’ in Bazel het baanbrekende werk De humarti corporis fabrica libri septem [Zeven boeken over de bouw van het menselijk lichaam] van Andreas Vesalius [‘van Wezel’, 1514-1564], een van de grootste anatomen van alle tijden; de afbeelding hierbij is uit een Duits uittreksel, kort erna verschenen.
Ook zijn werk betekende een revolutie: in de medische wetenschap in het algemeen en in de praktijk van de chirurgie in het bijzonder. Beschuldigd van vivisectie en van godslastering zocht Vesalius een schuilplaats als lijfarts bij Karel V en Philips II: deze laatste kon hem nog juist bij een nieuwe vervolging in 1564 voor de brandstapel vrijwaren, maar hij moest een pelgrimstocht naar het Heilige Land op zich nemen. Tengevolge van een schipbreuk overleed hij in Zante; zijn lijk werd pas enige tijd later op een verlaten strand van dit eiland gevonden.
Auteursrechtelijk beschermd
