Amerika. Van kolonie tot wereldmacht. De geschiedenis van de Verenigde Staten
(1949)–J. Presser–
Auteursrecht onbekendJ. Presser, Amerika. Van kolonie tot wereldmacht. De geschiedenis van de Verenigde Staten. Elsevier, Amsterdam / Brussel 1949
DBNL-TEI 1
Wijze van coderen: standaard
-
gebruikt exemplaar
eigen exemplaar dbnl
algemene opmerkingen
Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van Amerika. Van kolonie tot wereldmacht. De geschiedenis van de Verenigde Staten van J. Presser uit 1949.
redactionele ingrepen
p. 36: heine → Heine: ‘Heine’.
p. 189, 210: in het origineel is een gedeelte van de tekst onleesbaar. In deze digitale editie is ‘[...]’ geplaatst.
p. 216: Eerst → ‘Eerst: ‘‘Eerst geven ze ons hun philosophische instrumenten’.
p. 258: van nootverwijzing 1 ontbreekt de corresponderende noottekst. De nootverwijzing is in deze digitale editie verwijderd.
p. 325: wegbereiderkun- → wegbereider kun-: ‘zal deze grote redenaar en wegbereider kun-’.
p. 439: 290 → 291: ‘Voor het bijschrift vergelijke men blz. 290.’.
p. 441: 298 → 299: ‘men vergelijke dit met het biljet, afgebeeld op blz. 298.’.
p. 464: 1 → 1: ‘t.a.p. blz. 250/1.’.
p. 495: menschat → men schat: ‘12½ millioen vergunningen werden in 1947 uitgereikt en men schat het aantal clandestiene’.
Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (IV, VI, t.o. 48, binnenkant achterplat) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.
[ voorplat]
[ binnenkant voorplat]
[pagina I]
AMERIKA
van kolonie tot wereldmacht
[pagina III]
AMERIKA
VAN KOLONIE TOT WERELDMACHT
De geschiedenis van de Verenigde Staten
DOOR
DR J. PRESSER
MCMXLIX
AMSTERDAM ELSEVIER BRUSSEL
[pagina IX]
Inhoud
| VOORBERICHT | |
| CATHAY EN ELDORADO
Columbus, historie en legende. De ‘droomaardrijkskunde’. Marco Polo. De oorzaken der ontdekkingstochten. De tocht van 1492. De verdere veroveraars. Balboa, Cortés, Pizarro. Vernietigde beschavingen: Mexico, Peru. De inrichting der koloniale maatschappij. Transculturatie. Oudste geschiedenis van Noord-Amerika. De oudste Indianen. Ponce de Leon, Narvaez, De Soto, Coronado. De wijkende horizonten. Frankrijk, Cartier, de Hugenoten-kolonisatie. |
1 |
| AMERIKANAÄN ACHTER DE EINDERS
De Engelsen in Noord-Amerika. Newfoundland. Raleigh. Virginië. De contractslaven, de bannelingen. De uitgewekenen om den gelove. De propaganda voor deze tochten. Jamestown, de tabak. De Pilgrimfathers en de Mayflower. De Puriteinse Exodus. Nieuw-Nederland en Nieuw-Amsterdam. Maryland. Noord- en Zuid-Carolina. Pennsylvanië. Georgië. De Indianen en de kolonisten. Strijd en ruilhandel. Nieuwe elementen in de bevolking. De negers in de koloniale geschiedenis. De handel in slaven. Begin van verzet tegen de slavernij. De Puriteinen. De grote godgeleerden, Mather, Edwards. Het Grote Ontwaken. Critiek op het Puritanisme. Zijn verdediging. Hawthorne's ‘Scarlet Letter’. Andersdenkenden: Williams, Hutchinson, Morton. De ommekeer in de achttiende eeuw. Benjamin Franklin, de grote gangmaker. De ‘edele wilde’, de ‘gouden eeuw’ van Pennsylvanië. De beschaving in de koloniale samenleving. Het onderwijs, Harvard en Yale. Maatschappelijke toestanden. Roofbouw en verspilling. West-Indië. Champlain, de Irokezen en de Hurons. Nieuw-Frankrijk. Pelsjagers en woudlopers. De Zevenjarige Oorlog en de opstand van Pontiac. |
43 |
| VRIJHEIDSOORLOG, BURGERKRIJG, REVOLUTIE
Kijk op deze oorlog. Waar ligt zijn begin? Het mercantilisme. De verhouding tot het moederland. De wederontdekte Loyalisten. De rebellen en George III. De Proclamatie van 1763, de Quebec Act. De Zevenjarige Oorlog en de Zegelwet. Ontwikkeling van de crisis, de Boston Tea Party en de uitbarsting. Het Congres. Tom Paine. Het wonderjaar 1776. Jeffer- |
125 |
[pagina X]
| son en de Onafhankelijkheidsverklaring. George Washington en zijn leger. Het Britse leger. De financiën van de oorlog, het papier. De krijgsfeiten. Saratoga. Franklin in Parijs, Solon en Socrates. Gruwelverhalen. De capitulatie van Yorktown. De vrede van 1783. | |
| MET BIJL EN BIJBEL IN HET OERWOUD
Eerste tijd na 1783. De grondwet van Philadelphia. Enige bijzonderheden, het Hooggerechtshof, de President, het Congres. Hamilton en Jefferson, hun persoonlijkheid en beginselen. De bondsstad. De whisky-accijns. John Adams als President. De triomf van Jefferson. De V.S. tussen Frankrijk en Engeland. Louisiana, de tocht van Lewis en Clark. De trek in de wildernis, Daniël Boone. Kentucky. De grens, haar betekenis. De godsdienst aan de grens, de ‘revivals’. De vorming van nieuwe staten. Johnny Appleseed. De Indianen, Tecumseh en Black Hawk. De Cherokees. De oorlog van 1812, Henry Clay. Monroe en zijn leer; J.Q. Adams. Andrew Jackson. Het ‘spoils system’. De tarieven en de nullificatie. De volgende Presidenten; de oorlog met Mexico. Oregon. Californië en de goudstorm van 1848 vgg. Het Verre Oosten, de tocht van Perry. Maatschappelijke toestanden; de nijverheid; sociale misstanden. De vakbeweging. De vrouwen. Toeneming van het verkeer. De maatschappij verandert. De immigratie. De mislukten. De overtocht over de Oceaan; de Ierse immigratie. Experimenten in de wildernis, kolonies. Verschillende sekten. De Heiligen der Laatste Dagen. Smith en Young; de tocht naar het Zoutmeer. De polygamie. De ommekeer in de Puriteinse cultuur. Het onderwijs, de wetenschap. De historiographie. De pers. De cultuur van Concord, Emerson. Thoreau en zijn Walden. De kunst in de V.S., de letterkunde. Cooper, Poe, Melville. |
155 |
| UNCLE SAM EN UNCLE TOM
Inleiding. De stemming in 1800. De cotton-gin. Toestanden. De handel gaat door. Het verzet tegen de slavernij onder de negers. De ‘Old South’, het romantische cultuurideaal. Standen, klassen en kasten in het Zuiden. Relatieve achteruitgang. Voordeligheid van de slavernij. De Kerken en de slavernij. Argumenten van het Zuiden. Jim Crow. Het Noorden. De abolitionisten. De Underground Railroad. Beecher Stowe. Uitwerking van haar boek. Het Missouri-Compromis van 1820. Verdere compromissen. De spanningen tegen 1860. John Brown. De verkiezing van Lincoln. Zijn persoonlijkheid. Lincoln en de slavernij. De afscheiding. Fort Sumter. Vergelijking van Noord en Zuid. De legers. De veldheren. Karakter van de krijg. De gevechten. De zeeoorlog. Houding van Engeland en Frankrijk. Houding van de negers tijdens de oorlog. Sherman trekt door Georgië, het Zuiden geeft zich over. Dood van Lincoln. Economische veranderingen tijdens de oorlog. De rede van Gettysburg. |
258 |
| MAIN STREET EN WALL STREET
Het Zuiden na 1865. Wat werd er met de negers gedaan? Wat deden zij zelf? Slechte toestanden. De blanken in het Zuiden grijpen weer naar de macht. De Jim Crow-wetten. De grote negerleiders, Douglass, Washington, DuBois. Grant als President. Wantoestanden. De stedelijke corruptie. |
314 |
[pagina XI]
| New York en Tweed. De ‘boss’. De ‘robber barons’. De spoorwegen. De goudzoekers in het Verre Westen. De ‘Great Plains’. De veeteelt, de cowboy. De peuplering van deze gebieden. De westelijke letterkunde, Willa Cather. De kleine stad. De ondergang der Plains-Indianen. De bisons. De regeling van de Indiaanse positie in onze eeuw. De boeren in moeilijkheden. Boerenbewegingen. De arbeiders, weinig invloed van het socialisme. De vakbeweging, conflicten, stakingen. Triomf van de machine. Uitvindingen. Edison. De petroleum. John D. Rockefeller. De trust. De tarieven. De lobbies. De immigratie. Assimilatie; de smeltkroes. Vreemdelingenhaat. Enige Presidenten. Bryan en de Populisten van 1896. Th. Roosevelt. De buitenlandse politiek na 1865; Mexico, Alaska. Blaine. De oorlog van 1898. De Philippijnen. Het Panamakanaal. De leuzen in de buitenlandse politiek. Panamerikaanse verbondenheid. De pers; Hearst en Pulitzer. Geestelijke ommekeer omstreeks 1900, de ‘muckrakers’. Hervormingen van allerlei aard. De vrouw. Verstedelijking van de samenleving. Architectuur. Toestanden. Barnum. Christian Science. Invloed van Darwin en Spencer. William James. De geschiedwetenschap. Turner. De letterkunde: Whitman, London, Twain, Emily Dickinson. | |
| TUSSEN TWEE WERELDOORLOGEN
Woodrow Wilson. Het probleem zijner persoonlijkheid. Het ingrijpen van de V.S. in de Eerste Wereldoorlog. De oorlogvoering zelf. Amerika en de Volkenbond. Harding, persoonlijkheid, verkiezing, bewind. Het ‘ongelofelijke tijdperk’. ‘De ‘crazes’ en ‘booms’. Coolidge. De tarieven. Het Teapot-Dome-schandaal. W.B. Shearer. Armoede in de V.S. De steden. De misdaad. Een bevolking op drift. Coughlin en Huey Long. Het Amerikaanse legioen. De clubs en verenigingen. De ‘service’. De ‘dagen’ en ‘weken’. De vakbeweging. Sacco en Vanzetti. De stakingbrekerij. De trusts. De beperking der immigratie. Het negervraagstuk in de nieuwste tijd. De trek naar het Noorden. De lynchings. Opkomst ener negerelite. Father Divine en Marcus Garvey. Oplossingen van de problemen. Het Zuiden in die tijd. Het platteland. Voortgang der techniek. Het vliegtuig, de auto, de film, de radio. De drooglegging. De geboortebeperking. De pers. Allerlei vormen van publiciteit. De columnist. Het gemengde bericht. Godsdienst in de V.S., de vele kerken. Het antisemitisme. Het Fundamentalisme en het Apenproces. Billy Sunday en Aimée MacPherson. Het onderwijs. De liefdadigheid. De ‘dollarocratie’ en haar buitensporigheden. De jaren dertig. De crisis nadert. Haar uitbarsting in Oct. 1929. Onmiddellijke gevolgen. De nieuwe President: F.D. Roosevelt. De New Deal, haar onderdelen. De T.V.A. De bodemuitputting. Het Hooggerechtshof. De vakbeweging, de C.I.O. Buitenlandse politiek, de vlootconferentie van 1921-22, Amerika als crediteurnatie. Latijns Amerika. Het isolationisme. Roosevelt en de buitenlandse politiek. De cultuurcritiek dier jaren. De letterkunde. Dreiser, Lewis, de humor. De nieuwe geschiedschrijving. |
436 |
| PEARL HARBOR EN VERDER
De uitbarsting op 7 Dec. 1941. Voorgeschiedenis. De industriële en andere mobilisaties. Het Atlantische en het Pacific strijdtoneel. D-Day, V-day, V.J-Day. De atoombom. Na de oorlog, verschuivingen. Voor- |
567 |
[pagina XII]
| naamste feiten. Het Marshall-plan. Het Amerikaanse credo: Amerika als gids voor de mensheid. | |
| VERTALINGEN | 596 |
| BOEKENLIJST | 613 |
| REGISTER | 620 |
| LIJST VAN ILLUSTRATIES | 631 |
[pagina 632]
AANTEKENING
PRESSER, Dr J., geboren op 24 Februari 1899 te Amsterdam.
Opleiding Middelbare School, Staatsexamen, Universiteit Amsterdam, promotie cum laude in 1926 op het proefschrift ‘Das Buch “De Tribus Impostoribus”’. Leraar geschiedenis aan het Vossius-gymnasium te Amsterdam van 1926-1947. Werd in 1947 tot lector in de politieke geschiedenis benoemd en in 1948 tot buitengewoon hoogleraar in de nieuwste geschiedenis met inbegrip van de economische en sociale geschiedenis sedert omstreeks 1870. Leidde op voor M.O. Geschiedenis, doceerde aan de Volksuniversiteit enz.
Voornaamste publicaties, behalve het boek dat thans voor U ligt:
| De Tachtigjarige Oorlog, Amsterdam 1941, 3de druk, Amsterdam 1948. |
| Napoleon, Amsterdam 1946, bekroond door de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde met de Wijnaends Francken-prijs als het beste boek op het gebied van biografie en cultuurgeschiedenis van 1943-1946. |
Dit boek werd gezet uit de ‘Perpetua’ van Eric Gill en gedrukt bij de N.V. Drukkerij G.J. Thieme te Nijmegen in de Zomer van 1949
Stofomslag en bandstempels zijn getekend door R. van Looy
[ achterplat]