Conrad Busken Huet

[p. 30]

In dienst van de Opregte Haarlemsche Courant

1865, 15 november	Het gezin Busken Huet verhuist naar het huis Sorghvliet aan de Bloemendaalseweg tegenover de Beeklaan (thans Busken Huet-laan). Huet was na het conflict met De Gids min of meer in een isolement terechtgekomen. In de periode 1865-1869 schreef hij slechts een handvol kritieken; zijn vroegere vrienden en mederedacteuren van De Gids zag hij niet meer en eigenlijk waren alleen Potgieter en Bosboom-Toussaint hem trouw gebleven. Regelmatig kwamen de Huets en Potgieter en zijn zuster Sophie, met wie hij samenwoonde, bij elkaar op bezoek, terwijl de verstandhouding met Bosboom-Toussaint en haar echtgenoot, de schilder Johannes Bosboom (1817-1891), niet minder hartelijk was. De laatste maakte twee aquarellen, die de Huets een leven lang met zich hebben meegenomen: één van de Kleverlaan, de ander van hun New-Foundlander Veldheer.
17 december	Hij tekent een contract dat hem voor tien jaar verbindt aan de Opregte Haarlemsche Courant, voor een salaris van ƒ5000.- per jaar, te beginnen 1 januari 1866, en dat inhoudt dat hij praktisch dag en nacht op kantoor aanwezig moet zijn.
1866, 1 januari	In het tijdschrift Nederland verschijnt zijn essay over H.K. Poot (1689-1733), het eerste letterkundige opstel na de breuk met De Gids een jaar geleden.
maart	Verschijning van Ada van Holland, eene historisch-litterarische studie. Leiden, A.W. Sijthoff, 1866.
april	Verschijning van Ongevraagd advies, in de zaak van Pierson tegen Réville c.s.. Haarlem, Van Asperen van der Velde, 1866. Na Huet zelf was in 1865 ook zijn vriend Allard Pierson uit de kerk gestapt en hij werd daarover aangevallen door A. Réville (1826-1906) en andere predikanten die behoorden tot de richting van de moderne theologie. Huet verdedigde Pierson tegen Réville en zijn medestanders.
augustus	Verschijning van Ernst of kortswijl? Naar aanleiding der ‘Lotgevallen van Klaasje Zevenster’, door Mr. J. van Lennep. Amsterdam, C.L. van Langenhuysen, 1866 (overdruk uit De Dietsche Warande, 1866, p. 469-491).
augustus	Hij vat het plan op om een roman te gaan schrijven.

117
Het huis Sorghvliet aan de Bloemendaalseweg in Bloemendaal, waar de familie Busken Huet van 1865-1868 woonde. Foto omstreeks 1870.

118
E.J. Potgieter.

119
Sophie Potgieter.

120
A.L.G. Bosboom-Toussaint.

121
Johannes Bosboom.

[p. 31]

Aan Mevrouw Bosboom-Toussaint: De twee teekeningen van uwen echtgenoot, die ons naar Indie vergezelden en uit Indie weder naar Europa kwamen, - hangen sedert eenige dagen op nieuw in onze zitkamer, Veldheer aan de eene, het zonnetje op de Kleverlaan aan de andere zijde van den schoorsteen, beiden ons om strijd verheugend door de herinneringen die zij wekken. [St. Cloud, 6 mei 1877]

Brieven, 11, 16

122
De New-Foundlander Veldheer van de familie Busken Huet. Aquarel door J. Bosboom.

123
Het uitzicht op de Kleverlaan vanuit het huis van de familie Busken Huet. Aquarel door J. Bosboom.

124
Ada van Holland (1866).

125
Ongevraagd advies (1866).

126
Allard Pierson.

127
A. Réville.

[p. 32]

Klaasje Zevenster, het hooge woord moet er uit, is beneden het middelmatige. In elk ander land van Europa zou een roman als deze door het toongevend gedeelte des publieks met eenparige stemmen afgewezen zijn; en voor geen zegen is de heer Van Lennep, als schrijver van dit verhaal, de natuur grooter dank verschuldigd, dan voor het beschermend predikaat van Nederlander.

LFK, xv, 49

128
Ernst of kortswijl? (1866).

129
H.J. Polak, De heer Cd. Busken Huet en Klaasje Zevenster (1866).

[Over Multatuli] Hij is in Nederland de virtuoos van het sarkasme.

LFK, ii, 204

130
Multatuli (1867).

131
De kop ‘Van den Rijn’, waaronder de bijdragen van Multatuli in de Opregte Haarlemsche Courant verschenen.

1867, 15 maart	Hij schrijft een kritiek over Multatuli in Nederland, die ook afzonderlijk als brochure wordt uitgegeven: Multatuli. Amsterdam, C. van Helden, 1867. Met Multatuli voert Huet deze jaren een levendige en hartelijke correspondentie en op zijn voorspraak is Multatuli als Duits correspondent verbonden aan de Opregte Haarlemsche Courant.
mei	Hij levert een vernietigende kritiek op het gedicht De Schepping van J.J.L. ten Kate (1819-1889) in de Levensbode; deze kritiek wordt ook afzonderlijk uitgegeven: Ten Kate en zijne ‘Schepping’. Deventer. Jac. van der Meer, 1867.
september	Hij schrijft een negatieve beschouwing over Joost van den Vondel (1587-1679), ter gelegenheid van de onthulling van het standbeeld van Vondel in het ‘Rij- en wandelpark’ (thans Vondelpark) in Amsterdam, die bestemd is voor De Gids, maar die hij op verzoek van Potgieter terugtrekt. Pas een jaar later zal hij dit opstel publiceren in de in 1868 verschenen verzamelbundel van zijn literaire kritieken.
december	Hij accepteert het aanbod om redacteur van de Java-Bode te worden.

132
J.J.L. ten Kate, De Schepping (1867).

[p. 33]

133
Multatuli en Huet. Prent van J. Braakensiek in weekblad De Amsterdammer.

[Over Ten Kate's ‘Schepping’] [...] aan de geleidelijkheid waarmede die gedachte hier ontwikkeld wordt, den takt waarmede dit geschiedt, de soberheid der beeldspraak, de zuiverheid der taal, het zachte (indien gij daarvoor vatbaar zijt of geweest zijt), het zachte der aandoeningen waarmede men onder het lezen zich als overgoten gevoelt, herkent gij onwillekeurig den meester, althans den ondermeester, in het vak.

LFK, vii, 26-27

134
Ten Kate en zijne ‘Schepping’ (1867).

135
J.J.L. ten Kate.

[p. 34]

136
De onthulling van het standbeeld van Joost van den Vondel in 1867, met op voorgrond onder andere J.A. Alberdingk Thijm en zijn drie jaar oude zoon Karel, de latere criticus Lodewijk van Deyssel.

138
Huet. Foto uit 1868.

139
Spotprent n.a.v. Huets vrije overtocht in Uilenspiegel van mei 1870. De zak met geld, die verwijst naar het bedrag dat Huet voor zijn vrije overtocht naar Indië heeft ontvangen, wordt gedragen door drie figuren die van links naar rechts voorstellen: minister Hasselman, een vrouwenfiguur (Indië? Lidewyde?) en Huet in zijn vroegere hoedanigheid als predikant.

Vondel heeft nooit geleefd, Vondel leeft althans op dit oogenblik niet, in het hart der nederlandsche natie.

LFK, i, 35.

137
De opvoering van Joost van den Vondels Gysbreght van Aemstel. Prent van J. Braakensiek in weekblad De Amsterdammer.