De werken. Deel 23. Brieven aan Cd. Busken Huet 1870-1874

[p. 113]

XXXII
Amsterd., 11 Jan. 1872.

Lieve Vriend!

Ik verbeeld me dat Gij een prettig uitstapje hebt gemaakt, immers, de laatste Bodes houden geen beoordeeling in van den Wonderdokter, die er niet te minder om op contributie is gesteld. Mevrouw Bosboom heeft geen brief ontvangen, wij evenmin, en Uw publiek krijgt (verdoopt) la Vision de Babouc te genieten.¹

O Gij conservatieve ondeugd, die gelooft dat het altijd eenerlei blijft hier beneden: le Monde comme il va!

Bij ontvangst dezes zijt Gij intusschen zonder twijfel teruggekeerd en weer ijverig aan het werk. Ik heb U stof gezonden in het boekje van (Ds.?) Francken.²

O.Z. Van Haren heeft waarschijnlijk Dillenburg nooit bezocht, hoe zou hij dan hebben kunnen zingen:

O kleene stroom, onvruchtbre bergen,
Door Nassau's naam alleen bekend.

(24ste zang van de Geuzen.)

Hij zou het verrukkend landschap hebben geprezen, 't geen men van de hoogte geniet. Sla eens in Uw Baedeker op hoe vele malen de spoorweg in den omtrek van Giessen over allerlei wateren bruggen heeft vereischt; daar kan van geen onvruchtbaarheid sprake zijn.

1 B.H. had, als tegenhanger van de deklamaties van journalisten en predikanten over het Parijs van 1871, Voltaire's Vision de Baboue ou le monde comme il va, de ironisch-toegevende schets van het Parijs der XVIIIe eeuw, voor den Java-Bode vertaald.

2 W. Francken Az. Dillenburg, geboorte- en tijdelijke verblijfplaats van Prins Willem den Eersten. Eene uitgewerkte reisherinnering. Rotterdam, 1872.

[p. 114]

Francken's appreciatie van Werther is kostelijk. Waarom schrijft men toch een hoofdstuk als de lectuur van Homerus onder het geboomte, om een eeuw later zoo te worden nagesnuffeld?

Hoe aangenaam zou het mij verrassen, als mijn wensch een galerij van Vrouwen uit het huis van Oranje door U uit Buitenzorg met de beeldtenis van Juliane werd geopend. Mevrouw Bosboom heeft het herhaalde malen beloofd, maar

J'ai différé, la vie à différer se passe, etc.

Thans houdt zij zich met iets anders bezig.

Kruseman is bij mij geweest of ik eene bijdrage wilde leveren ter gedachtenis van 1572-1575 in een album met teekeningen van Rochussen - en H. ten Kate, geëtst door Unger, die tegenwoordig te Haarlem voor rekening van Duitsche uitgevers Frans Hals in ets brengt.

Rochussen heeft talent, en ik zou niet bête genoeg zijn om voor mijne bijdrage een illustratie van Ten Kate te kiezen.

En toch heb ik bedankt.

Alleen dewijl ik nog te veel werk moet afmaken, eer ik aan iets nieuws denken mag?

Ik had er mij achter kunnen verschuilen - ik wilde het niet. Ik ben er rond voor uitgekomen dat ik ons het regt ontzeg, in onzen tegenwoordigen apathischen toestand het voorgeslacht te verheerlijken; we verdienen den tempel te worden uitgejaagd, wij schagcheraars en flaauwerts op elk gebied.

Mevrouw Bosboom had eerst alle tien tafereelen voor haar rekening genomen, mais elle s'est ravisée en zal er nu slechts twee geven, Alva en de Landvoogdes, en Alkmaar, het laatste par droit de naissance.

Ik ben nieuwsgierig wie nu mijne remplaçanten zullen zijn. Hofdijk? Schimmel? N. Beets? maar de stukken zullen voor aller bevatting in proza moeten geschreven.

Allard Pierson heeft een opstel in Felix gelezen over Luther. Volgens een onpartijdig toehoorder - een beschaafd Duitscher

[p. 115]

van middelbaren leeftijd - liet het opstel onbevredigd. Repje scheerje werden eenige eeuwen Catholicisme ingezeept en afgeveegd, toen kwam Luther en de voorlezer gaf tal van bijzonderheden ten beste, waardoor zijn held ten slotte maar een pover figuur maakte. Hij werd afgetakeld. En toen? Toen volgde ten slotte een bombastige vereering - van de flinke figuur meent Ge, van den man die op godsdienstig gebied volgens Louis Blanc het regt van het individu gelden deed en handhaafde? Och neen, van het Duitsche gemoed, het gemoed waaraan Luther zoo rijk was, het gemoed dat enz.

Het gaat Bosboom beter, maar toch heeft hij het Luthersche vuurwerk van Pierson te 's-Hage niet zien afsteken. Wij hebben ons kaartje, schrijft Mevrouw, ter beschikking van eene scheele freule van zekeren leeftijd gesteld. Konden wij het beter besteden?

O zachtzinnige dameskritiek!

Vele groeten van Sophie.

Van harte de Uwe.

P.S. Ik verzekerde heden f500 op een kist boeken per Hollandia naar Batavia. Eindelijk!