De werken. Deel 23. Brieven aan Cd. Busken Huet 1870-1874

[p. 90]

XXV
Amst., 27 Oct. 1871.

Lieve Vriend!

Het is onvergefelijk van mij dat ik Uwe oogen in het ontcijferen mijner hieroglyphen reeds zoo veel heb gevergd. Top dus, en zoodra ik tijd heb, gewordt U mijne bijdrage gedrukt.

Van de traînards heb ik No. 128 en 129 gaarne ontvangen maar zie nu No. 125, 126 en 131 nog te gemoet. Mijne verzameling van Uwen arbeid in het Oosten moet compleet zijn.

Waart Gij in het Westen, welk een stof zou de toestand des dags U aanbieden. Met deze mail geworden U bladen van Groen en van Koopmans van Boekeren. Onze eerste dialecticus, die zijn onloochenbaar talent, onverzwakt in spijt van zijn ouderdom, aan een dogma verkwist! Verkwist zeg ik, want in de schemering van zijn bekrompen dampkring, stelt hij belang in allerlei dwaallichtjes, die hij van verre flikkeren ziet - heden in de cel van Prof. Buijs, morgen in de cathechisatie-kamer van Ds. Kuyper. Welk een anderen blik had Groen de historicus. Appreciatie van minderen is loffelijk, maar leg die dan aan den dag als de oude Goethe, die ook voor veel middelmatigs een woord van lof over had, maar intusschen zijn laatste krachten aan echte kunst wijdde, en door deze een jonger geslacht den weg wees voort te gaan!

Koopmans van Boekeren! - maar Kappipo gewordt U met deze regelen en Ge zult dus zelf kunnen beoordeelen wat er van ons publiek geworden is, sedert men met dien ophef zulk een prul durft opdisschen.

C'est raide, mais ce n'est pas beau!

Er is iets verleidelijks in Uwe uitnoodiging ten Uwent te komen, maar, lieve Vriend! ik ben te oud om te beginnen in

[p. 91]

het Oosten belang te stellen. Ik laat het aan onze pioniers - maar, mag ik het woord in het meervoud gebruiken? ja! want wij hebben v. Limburg Brouwer en Kern, ik laat het aan deze over, eene verdere generatie tot de studie op te leiden. Des ondanks kunt Gij gerust zijn, dat een bezoek van Mevr. Theben Tervile¹ ons alleraangenaamst zal zijn, - alleen om van U drietjes eens iets te hooren, zouden wij haar hartelijk welkom heeten. Inderdaad. daarom zou ik de kennis willen maken van wien ook, van een wild vreemde, mij door U zelfs met geen woord aanbevolen.

Uw brief laat mij in het onzekere, of Gij de versjes der Juffrouwen Loveling bezit. Zoo niet, dan zend ik U die per eerste mail, ten einde inderdaad de proef te nemen of de zin voor dames-boeken U is bedeeld. Want Uwe bewondering van Mad. du Deffant's Journal bewijst in dit opzigt bitter weinig. George Sand paart aan al het gezonde verstand van een man al het fijne gevoel eener vrouw, - ik zou zelfs geneigd zijn te gelooven, dat in hare betrekking met Alfred de Musset het regt aan hare zijde was. Maar ik ben wel goed Uwen twijfel over Uwen tact voedsel te geven. Alsof Gij indertijd Mevr. Bosboom niet juist hadt beoordeeld! Bij Jufvr. Gallé hinderden U persoonlijke kennis en maatschappelijke vormen, anders hadt Gij haar ‘een opgewonden standje’ genoemd.²

Wij zien dezer dagen een bezoek van de Bosbooms tegemoet. Mevrouw mediteert nog altijd hoe zij U haren Wonderdokter zal doen geworden! Kirberger spijt het zeer dat hij U indertijd de drie deelen niet per mail zond! Maar hij kon niet

1 Weduwe van den Inspecteur der Posterijen in Indië, van wien B.H. veel vriendschap had ondervonden en die door hem was herdacht in den Java-Bode van 6 Februari 1871.

2 Vgl. de beoordeeling van Francisca Gallé's Agnes in Litt. Fant. en Krit. XV, 154.

[p. 92]

voorzien dat men ten Uwent in het boek belang zou stellen. Tot mijn genoegen heeft het hier sympathie gevonden. In het voorjaar zal een tweede goedkoope druk het licht zien.

Uwe opheldering, waarom Gij in Uw blad bedenkingen tegen Uwen arbeid opneemt, en die toch in dat blad niet weerlegt, is afdoende.

Alle wijzigingen, door U in mijnen tekst gemaakt keur ik bij voorbaat goed - al blijf ik mijne voorkeur van Da Costa boven Bilderdijk verdedigen. De eerste meende wat hij zeide, en had zijns ondanks toch oog voor de verschijnselen om hem heen. Ik hoop dat later te staven. De veelzijdigheid van Bilderdijk doe ik U cadeau. ‘Hebt Gij nooit geveinsd te weten wat Gij niet wist?’ laat Geel door zijn Schiller hem teregt vragen.

In Newstead Abbey, ik beken het, zou ik een vreemde gast zijn geweest, en de Gravin Guiccioli zou mij een fâcheux troisième hebben gescholden, maar ik zie van U gaarne het bewijs tegemoet, waarom de Dichter, die in zijn Marino Falieri en the Two Foscari zoo groote sympathie voor de Dogen van Venetie aan den dag legde, voor onze Prinsen van Oranje onbillijk zou zijn geweest, waarom vooral hij van het Holland der negentiende eeuw tegenover Willem I niet meer onafhankelijkheid, meer zelfgevoel zou hebben gevergd. Met Vondel zou hij meer hebben opgehad als republikein dan als poëet.

Overigens is zijn oordeel over Pope geen bewijs van zijn kritischen zin.

Laat Gideon gerust zijn, dat ik mij beijver de bibliotheek bijeen te brengen - en wees met U drieën hartelijk van ons beiden gegroet.

de Uwe.