De werken. Deel 23. Brieven aan Cd. Busken Huet 1870-1874

[p. 85]

XXIII
Salzburg, 21 Sept. 1871.

Lieve Vrienden!

We zijn van verleden Vrijdag tot heden Donderdag zwervende door Duitschland en we zeggen herhaalde malen: Que ne sont-ils avec nous!

Een paar zeer aangename dagen in Stuttgart doorgebragt, Canstatt en Rosenstein (oh! mauvais écritoire d'auberge) zijn zeer merkwaardig om te zien, uit hoofde der Odalisken en Venussen van den ouden snoepert, wijlen Koning Wilhelm, gestorven 84 jaren oud. Intusschen doe ik het heerlijk park van Stuttgart naar Canstatt onregt - en die goede Wurtembergers zijn zoo schoon een landschap volkomen waard. Wij reisden van Stuttgart naar Friedrichshafen over de Boden-See of, wat klassieker klinkt, over het Meer van Constanz, vieux Huguenot, vous diriez le lac de Constance. Wat is de wereld veranderd sedert een Duitsch Keizer daar een Hohenzollern met de Markgraafschap Brandenburg beleende en Wilhelm nu de eerste Noord-Duitsche Keizer is.

Vous voyez, les Dieux s'en vont, maar de Keizers blijven, uit het geslacht der Hohenstaufen zoo ....¹ als uit dat der Habsburgen (ik schrijf dit in Oostenrijk! maar wie verstaat er Hollandsch): les Stuarts sont passés, les Bourbons s'en sont allés, mais les Empereurs restent! Ben ik voor een democraat niet zeer toegevend? Maar wij hebben in dat heerlijk hotel een halve flesch Champagne frappé à la glace gedronken.

Vandaar zijn wij naar Munich gespoord (München is Hollandsch, Mijnheer!) om onder weg het begin van Tyrol en het Vorarlgebergte te zien. Het zal U later blijken, dat dit

1 Een woord onleesbaar.

[p. 86]

ons herwaarts bragt. Munchen is de koddigste stad op Gods aardbodem: Museums zonder tal, Glyptotheken, Pinakotheken, tot Propyleën toe en daarbij een volk zoo dom als koeijen, maar goedig als deze tevens. O, verwachting van goed protestant van de beweging van Döllinger, hoe zult Gij beschaamd worden. Intusschen hebben wij er ons twee dagen heerlijk geamuseerd en van kunst veelzijdig genoten. De weelde zou grooter zijn geweest, hadt Gij, lieve Vriend, met ons gereisd want taciturne als Ge zijt, zou U toch menige opmerking zijn ontsnapt, qui aurait valu son poids d'or.

Maar wij moeten ons nu eenmaal aan het denkbeeld gewennen, dat Gij het Oosten bestudeert om er later in het Westen partij van te trekken, en zoo ik verlang langer te leven, het is om U en de Uwen het te zien doen. Wij kwamen heden middag 5 ure van Munich herwaarts en voelen ons door de heerlijke natuur, welke zich voor ons uitbreidt, opgewekt nog een brokje van Tyrol te gaan zien. Voor Gastein hebben wij geen tijd, al verzekert Quack in een zijner laatste opstellen dat het zoo schoon is te Gastein, but Ischl will do. In dit prachtig hotel, van weerszijden door bergen ingesloten, waarvan enkele toppen nog besneeuwd zijn, wordt men een ander mensch; grâce, zegt Gij, spotvogel, à un bon diner et au Champagne.

Gij hoort nog meer van ons uit Weenen, hoop ik - Gij moogt uit deze letteren zien, dat wij Uwer gedenken, als van ouds. Sophie wenscht, dat ik eindige et qui a compagnon a maitre, maar ze heeft volkomen gelijk, wij moeten morgen vroeg op.

Behoef ik U te zeggen, dat wij U drietjes van harte groeten?

Broeder en Zuster.