De werken. Deel 23. Brieven aan Cd. Busken Huet 1870-1874

XIX
Amst. 4 Aug. 1871.

Lieve Vriend!

Of ik nieuwsgierig ben naar het blijspel Filippine!¹

En tevens naar een getrouw verslag van de comedies die Gijlieden liefhebbers, vóór de uitvoering, met elkander zult hebben gespeeld. Uit mijn jeugd heb ik daaraan de koddigste herinneringen. Wat al gekrenkte eigenliefde vooral bij de dames! Onvoorzigtige als ik was had ik geen plezier (op de planken) de amoureux te zijn van ons aller gastvrouw, gaf ik duidelijk een jonger meisje de voorkeur. Van daar scènes die alles opwogen wat wij vertoonden.

Uw opstel over Herman Van der Hoeven's bekeering² is in menig opzigt merkwaardig, maar al geef ik gereedelijk toe, dat het geloof een in zijn soort eenige hefboom is, ik wenschte dat deze iets anders hadde opgeheven dan hem.

De belangstelling in zijn bekentenis neemt af met ieder nummer, - en van eene herschepping in zijn gemoed vind ik geen enkel blijk. Ik gun Alberdingk Thijm grooter triomfen dan de aanwinst van zulk een geloofsgenoot, inderdaad het blijkt meer en meer dat deze eeuw niet die des geloofs mag heeten. Wat is zij dan? Die waarin de begaafdsten onzer, tengevolge hunner kritische ontwikkeling aan alles

1 Komedie die B.H. voor een liefhebberij-gezelschap ontworpen had.

2 Later opgenomen in Litt. Fant. en Krit. XV, 119.

[p. 66]

twijfelende en met niets meer ingenomen, naar een heros uitzien in het genre van die welke door Carlyle werden gevierd?

Peut-être.

Gij wenscht mijn oordeel te kennen over Treslings photographiën in kleurendruk? ‘Industrie, amice! industrie, die nooit kunst worden zal.’ Ik weet niet, of Gij in der tijd Uwe boutade ‘over platen achter glas in lijsten gevat,’¹ ernstig hebt gemeend, - of niet de keus der voorstellingen tot het ongunstig vonnis leidde. Maar meendet Gij het inderdaad, dan zou ik wenschen bij U te zijn om U in die lijnen en stippen der graveernaald een nieuwen vorm van kunst te leeren waardeeren, een nieuwe bron van genot te ontsluiten, - Couwenberg vertolkt Dou niet, maar hij geeft hem door andere middelen dan palet en penseel weêr. Tresling daarentegen aapt na, trots de minderheid niet enkel zijner middelen.

Intusschen bewijst dat alles zoo weinig, dat het dier voortbrengselen aan vurige bewonderaars ontbreekt, que moi qui vous parle zelf aan A. eene Nachtwacht van dat soort cadeau heb gemaakt. Het spreekt dus van zelf, dat ik ten behoeve van Van Dorp Tresling gaarne een voorslag doen zal, indien Ge mij bepaalder opgeeft wat Gij zoudt wenschen!

Als er ten onzent iets merkwaardigs verschenen ware, zou ik het U hebben gezonden, maar er is barheid van Dan tot Berseba. Gij zult om iets van Hollandsche Letterkunde te zeggen, Uwe toevlugt moeten nemen tot de Brieven uit de Alpen, een fantasie (Charles Boissevain), en de Haagsche kroniek (Joh. Gram). In het Nieuws van den Dag van 2 Aug. vindt Gij artikelen over 't schoolverbond van een jongen Assuradeur Mercier, die beproefd heeft eenig misbruik in dat vak te hervormen, die nu als lid van het schoolverbond er naar heeft gestreefd, het schoolverzuim bij kantoorbedienden te bestrijden.

1 In een der Indische Brieven in den Java-Bode van 1870.

[p. 67]

Zijne eerste poging verried meer talent dan deze tweede, - doch, laat ik billijk zijn, - als er geen andere geest in ons volk vaart, wat zouden de geniaalste producten baten?

Wij hadden heden-ochtend een vlugtig bezoek van Nippold zonder vrouw, zonder kinderen, op weg naar Katwijk om zich in zee te baden. Hij zag er zwak uit. Of minder bekommering, of minder zwoegen hem niet meer goed zou doen dan de golfslag? ik geloof het zeker. Bunsen is af, nu is Rothe aan de beurt. Gelukkig, dat hij het wetenschappelijk verkeer, 't geen hij te Heidelberg geniet, overschat, en dus daarin troost vindt.

Pierson zou zeer gaarne naar Leiden komen, ook hem brengt zijn buitengewoon professoraat, en zijn preeken bovendien, maar weinig op. Volgens Nippold echter staat Opzoomer bovenaan en is Pierson maar de tweede.

De Leidsche heeren hadden liever geen van beide.

Ik had het deze week te druk om mijne opstelletjes voort te zetten en het is niet bloot om U na te volgen, dat ik met een beroep op het sluiten der post eindig.

Uwe zuster is zoozoo tevreden te Paramaribo - er is zulk een insectenleven!

A vous trois tout ce que vous désirez.

De coeur t. à v.