De werken. Deel 21. Brieven aan Cd. Busken Huet 1861-1868

XV
4 Februarij 1864.

Heb dank, beste vriend! voor het genot der lezing van uw woord over Lambertus de Visser², al deed het mij alweer aan Pisa³ denken. Uw opmerking over het kind is gevoeld:

2 * In het tijdschrift Nederland.

3 * ‘Toen mevrouw de Staël in 1816 zich te Pisa ophield, schreef zij aan Sismondi: Vous dites avec raison qu'on est aussi libre ici que dans une république; certainement, mais où est le mobile de la distinction dans les hommes? - Voor dans les hommes stel ik dans les auteurs in de plaats, en pas het overige op de republiek der Nederlandsche letteren toe. Men is in ons litterarisch Pisa zoo vrij als een vogel in de lucht, enz.’ - Nederlandsche Bellettrie I 132.

[p. 30]

waarom moest ons klein publiek u weerhouden, zelfs eene toespeling op het gebeurde met freule B. te wagen? waarom het karakteristiekste van De Visser in de schaduw blijven?

Als gij het stukje eens in een bundel opneemt, zou het niet aangaan de beeldtenis te voltooijen, door De Visser te schetsen, in de dagen van Rousseau's grootsten invloed ten onzent opgewassen (denk aan Helmer's versjen tegenover Meillerie) op zijn ouden dag ja een heilige en een wijze, maar in zijn jeugd een beeldschoon jongeling, in zijn volle kracht een type-man, en toch geen Saint Preux voor eene andere Julie geworden?

Ik vraag aan den schrijver der voorrede,¹ aan wiens oordeel ik een paar wijzigingen van woorden onderwerp, of hij bij ons publiek, dat geen scherts verstaat, wel goed doet zijn eigen arbeid zoo niet onvruchtbaar, dan toch weinig belovend te schetsen? Als mijn slot niet ongelukkig aan de Kerk, aan de Moederkerk ontleend was, zou ik gelooven dat het bij betere redaktie (de zaak redden kon? dat is te zwaar uitgedrukt, maar) ten minste de klap op den vuurpijl zou zijn.

Hebt ge er nog geen berouw van, dat gij mij geen vijfhonderd dukaten hebt uitbetaald, Evêque d'Avranches?

A propos, bezit gij de werken van dezen, zijne theorie over de liefde in den roman,² geloof ik? Zoo ja, maak er dan toch eens gebruik van.

Gelukkig voor u is dit maar een half zijdjen. Ik kwel u

1 * Van Polemische Fragmenten.

2 * Traité sur l'origine des romans (1670), bestemd geweest om als voorrede van mevr. de la Fayette's Zayde te dienen.

[p. 31]

niet meer, voor wij het genoegen hebben gehad, Mr. en Mw. Huet hier te zien. Vele groeten. 't Ga Gideon goed.

Van harte de Uwe.