Reinhart, of natuur en godsdienst

XVII.

Ik dacht het wel, beste vriend! dat gij geheel vreugde over mijn gelukkig lot weezen zoudt; ik heb mij niet te veel van uwe warme vriendschap, noch van de tedere liefde mijner goede moeder voorgesteld, toen ik giste hoe zeer gij in mijn lot deelen zoudt, en hoe de rimpels der zorgen zig bij haar, voor eenigen tijd ten minsten, van beter gelaat zouden laaten wegstrijken: och, hoe lief heb ik die edele vrouw! en hoe dank ik u, en uwe Echtvriendin voor uwe broeder- en zusterlijke deelneeming in mijn zalig lot! hoe verlang ik, dat de behouden aankomst van mijnen vriend edelhart u meer van mij zal doen hooren! hoe dikwijls denk ik aan den goeden man! verzel hem met mijne

[p. 97]

verbeelding, op het dobberend schip; ik land met hem in 't vaderland, dat hij in zoo veele jaaren niet gezien had, daar hij alles veranderd, en welligt de vrienden, die te vooren een deel van zijn geluk uitmaakten, dood vindt; ik stel mij de werking, die dit alles op hem doen moet, voor; en ik gevoel dat het, alles zamen genomen, tog zoet moet zijn zijnen vaderlijken grond weder optestappen: hoe hartlijk verlang ik dat een spoedig aansnellende brief mij bericht van zijn lot geeven zal; en nannie, die alle mijne vreezen en verlangens deelt, wenscht dit met mij: van nannie, ja daar moet ik u nog weder iet van zeggen: karel! wat zal zij een trouwe, tedere moeder zijn! de liefde waarmede zij een ziek Negerkindjen, agt dagen lang, ook des nachts, naast haar bed heeft opgepast, en de aandoening waarmede zij het stervende wichtjen nazag, heeft mij hier in allersterkst bevestigd: wat zal zij doen als zij zelve eens moeder is! die tijd nadert nu met snelle schreeden; hoe angstig beef ik denzelven tegen, en echter hoe snakkend verlang ik naar dat oogenblik dat mij vader zal doen worden!

Ook onder de Negerinnen is meer moederlijk gevoel, dan men uit de veranderlijkheid haarer echtlijke liefde wachten zoude; met diep medelijden zag ik de tedere smart, op het stomp gelaat der moeder van dit kindjen spreekende: zij

[p. 98]

nam het doode wichtjen nog in haare armen, kuschte het vuurig, en lag het met een treurige gil, die mij door 't harte drong, weêr neder: nog veele dagen hierna was zij onverschillig voor alles; at bijna niets, arbeidde nog minder, beantwoordde alle opwekkingen met mildrollende traanen, en wenschte haar kindjen maar terug.

De Natuur heeft, zoo 't schijnt, tot geluk van alle wordende geslachten, deeze neiging het diepst in elk mensch, en ook in elk dier, ingeprent: de zwarte Negerin gevoelt haar even zeer als de Europasche moeder; en de woeste meêdogenlooze leeuwin in Africa's wouden, is voor haare jongen zoo teder, als het zachte schaap onzer weiden voor zijn lam; ook haar gebrul is moederlijk: de roofzieke arend, die met vermaak alle levens welke in zijne magt zijn, vernietigt, heeft dezelfde moeder-liefde voor zijn wordend kroost, als het zachte colibrietjen, dat van de honig der bloemen leeft.

Apropos, nog iet van 't colibrietjen; de oude vogeltjens hebben alle schuwheid voor ons afgelegd; zij komen, op nannie's geroep, dagelijks op haaren vinger, en haaren schouder zitten; ook genieten zij het sopjen van brood en spaanschen wijn, dat zij bereid heeft, op haaren schoot; hunne zwarte, schrandere oogjens zien ons dan zoo spreekend aan, als of zij ons zeggen wilden: ‘Het is ons

[p. 99]

hier goed!’ zij vliegen veel rondom het glas met bloemen, dat voor ons op de tafel staat; rusten dikwerf op de stevigsten derzelven, en doen, wat zij anders in de bloemtuinen verrichten, de honig zuigen; ik vlei mij dat deeze lieve diertjens, zoo voldaan met hun verblijf als wij met onze gasten, geen trek zullen hebben na een ander verblijf, daar zij hunne vrijheid en onbezorgde spijs volkomen genieten; de vedertjens der jongen ontwikkelen zig dagelijks verder, en 'er zweeft reeds eene schaduw van de schoonheid, die op de pluimen hunner ouders rust, over dezelven.

Zoo dikwijls ik de vorming, en den arbeid van het net gebouwde wiegjen, waarin zij woonen, beschouw, moet ik mij verwonderen over de verscheidenheid der Natuur, alleen zelfs maar in 't rijk der vogelen: welk een onbegrijpelijk verschil tusschen den grooten arend, die met elken slag zijner wieken de lucht doet ruischen, en het zweevend colibrietjen, dat met kleine goudkleurige wiekjens, als een snorrend beitjen, ongemerkt daar heen zweeft! welk een verschil tusschen beider bedrijven! de een bouwt zijn ruw nest welligt uit dorre struiken, op ontoegangelijke rotsen; de andere hangt zijn kunstig geweeven hutjen aan de dunne takjens van een laage struik op; en schudt, met elk wiegend windjen, op het zachte kleed waarmede het bedekt is:

[p. 100]

het zelfde gevoelig dieren-leven, dezelfde wijsheid, dezelfde vinding, dezelfde zucht tot vermeerdering van un geslacht, dezelfde zorg voor hunne jongen, bezielt hen beiden, elk naar dien staat, naar die huishouding, waartoe de Natuur hem bestemde: dezelfde moederdrift die de klokhen zoo trouw doet waaken voor haare jongen, woelt in de schoone borst der kleine colibriet, doet haar niet alleen broeden, spijs zoeken, waaken voor de behoeftige jongen, maar hen zelfs onverschrokken navolgen in dat oord, waar de menschlijke rooflust ze verborgen had: dit doet hen, met reuzenmoed, den grooten schreeuwenden dikbek, die somwijl op de onbeschermde jongen komt loeren, en rondom hen zweeft, vervolgen; en met hun fijn bekjen, het eenigste wapen, dat de goede Natuur dit kleine diertjen gaf, hem wegpikken: het is eene zeer grappige vertooning, wanneer die groote vogel, die met een geheel ander oogmerk rondom dit nestjen kwam zweeven, bevreesd voor de steeken van dit fijne nebjen, zijnen kleinen vijand, al schreeuwende, in allerijl ontvlugt; en kenden wij de huishouding van alle die gevleugelde diertjens, voor welke de colibriet een struisvogel is, hoe veel zorgen de Natuur voor de gevaaren en behoeften, voor voordplanting en geluk, zouden wij bij die allen vinden, en eerbiedig bewonderen!