Het land, in brieven

XLVII Emilia aan Eufrozyne

De 25 sept. 17 -

Uw vertrek naar***, zo verre van de eenzame Emilia verwijderd, is mij een kwellende gebeurtenis. - Doch als gij er genoegen vindt, zal ik mij tevreden stellen. O! kon gij er de genezing van een ontrustende melancholie vinden, want deze verbeeld ik mij, dat uw sombere gedachten veroorzaakt. Ik heb waarlijk medelijden met u; - en bid u, mijn lieve Eufrozyne! geef u niet toe in een treurigheid, die het zoet van het leven wegrooft. Denk meer op de zalige gevolgen des doods dan op zijn akeligheid. Voorspel hem niet ongegrond; en vrees hem nog veel minder.

Ach kon ik iets toebrengen tot uw blijmoedigheid! ik moet voortgaan, zegt gij, met u de gedaante van het veld op zorgenvrij te verhalen: - ik zal. De opvolging van verscheidenheden, zo in de natuur als in de bezigheden des Landmans, is strelend voor het nieuwsgierig oog. De landen waarop onlangs de rijpe

[p. 185]

rogge een goudzee vertoonde, worden nu weer omgeploegd; de welvoldane boer loopt er zingend achter, en bezaait ze met knollen, tot wintervoedsel voor zijn vee. Op andere akkers wordt thans de boekweit, die door het liggen gerijpt is, met volgeladen wagens ingehaald; de schuren der landlieden zijn tot de nokken gevuld; en de behoeftige hutbewoners zoeken het overschot van de ledige velden. Straks zag ik een oude vrouw op een akker dwalen. Zij had enige boekweithalmpjes verzameld, en was bijna zo verheugd over haar kleine schat, als de landman in zijn gehele oogst. Dit gezicht roerde mij, en medelijden deed mij haar blijdschap, met een ruimer gift vergroten. Verscheiden landlieden, vooral vrouwen, vond ik bezig op hun erf, met het braken van de hennep, dat sierlijk gewas dat wij op kleine hoekjes land, bij elke hut, met zo veel genoegen zagen groeien. Nu werd het onnut, houtachtig gedeelte nadat dit in het water de nodige rotting ondergaan had, er van afgescheiden; waarna er niets dan draden overig bleven, die een nuttige winterbezigheid aan de landmeisjes zullen verschaffen, met hekelen en spinnen. Wondere, nuttige, rijke plant! die het kleed van de boer, en de vleugelen der zwaarbevrachte schepen in zich besluit! - wie erkent hier niet dezelfde goedheid, die de arme Indiaan zijn nooddruftvervullende kokosboom schenkt? - Ik trad verder langs een eikebosje, welks loof korts nog fleurig stond, maar dat nu aan verscheidene struiken een vale onaanzienlijke gedaante aangenomen had; het scheen mij eerst een uitwerksel der verwoesting van de herfst, doch nader bezien, was het enkel het werk der insekten, die het vlezig gedeelte der bladeren afgegeten, en niet dan de adertjes overgelaten hadden. Nu geleken zij een fijn gewerkte kant, en ik wist niet wat ik het meeste bewonderen zou, dit weefsel der bladeren zo vol adertjes, vaatjes en buisjes, waardoor al de groeisappen omlopen? of de fijne bekjes der diertjes die deze bladeren zo netjes konden afeten? - Hoe genoeglijk is het denkbeeld: de gehele natuur is vol onbemerkte, voelende leventjes, maar ook

[p. 186]

vol voedsel: geen één lijdt gebrek. - Met welk een dankbaar oog zag ik de eikeboom aan! Deze geeft door zijn bladeren, stam en wortelen, aan miljoenen diertjes op één jaar het leven. - Zijn vrucht voedt het zwijn, dat de sterkgespierde boer kracht geeft om zijn akker te ploegen; en zijn mos is de hut der verkleumde rupsjes in de winter. - Het vergiftig diertje dat zich een nestje tussen het vlees der bladeren maakt en de galnoot schept, maakt hem voor ons nog nuttiger. Van hoeveel belang is dan zulk een boom in het rijk der natuur, terwijl zijn voortreffelijkheid nog groeit, naarmate hij tot langer aanzijn bestemd is! - En hoe weldadig is zijn lommer, dacht ik naderhand, toen ik, onder de grote bladeren van een welige eik, die mogelijk meer dan honderd zomers gezien heeft, een lieve rust genoot: Hier las ik in gessners Abel; ik werd geheel verplaatst in de morgenstond der wereld; en zou mogelijk vergeten hebben op te staan, had niet een voorbijsnorrende vleermuis mij herinnerd dat het avond was.

Hoe verlangend zie ik uit naar een nadere brief, die mij de herstelling van uw vrolijkheid bericht. Als Eufrozyne gelukkig is, en dan maar alleen, is het ook haar getrouwe

emilia