Het land, in brieven

XLI Emilia aan Eufrozyne

De 20 august. 17 -

Het laatste van uw lieve brief heeft in mij voltooid dat de rede begon uit te werken. Enigszins bedaard, maar niet ongevoelig voor uw gemis, word ik weder vatbaar voor de invloed der mij altijd omringende natuur. Elke plaats wordt mij nu aangenaam door mij uw beeld te vertegenwoordigen. Ik zoek nut te trekken uit de nagedachten van uw verblijf. - Het gevoel van de wisselvalligheid der aardse genoegens, is de eerst schakel van een keten van gedachten, die in een gelukkige, bestendig gelukkige

[p. 169]

hemel uitloopt. Een klein vogeltje dat, in de top van een jonge boom zittende, door een sterke wind werd heen en weer geschud en toch niet ophield zijn liedje te zingen, wekte mij het eerste uit mijn ongevoeligheid op. Al heeft dit diertje, dacht ik, zulk schoon weer niet als anders, al moet hij met moeite de kleine vlerkjes tegen de harde wind bewegen; al schommelt hij hem op het takje daar hij rust zoekt; evenwel is het diertje vrolijk; en zou ik om één verloren genoegen, daar er mij nog duizenden overblijven, mij door verdrietelijkheid ook van die alle laten beroven? en ik stond op uit de zwarte diepte der droefgeestigheid. Nu heeft de natuur weer een andere gedaante voor mij; zij is mij weer van nieuws een bron van stil geluk; zij roept mij weer toe: ‘dat God rondom mij is’ en is Hij dit, als mijn liefderijke vader, dan kan het gemis van het uitmuntendste schepsel nooit mijn vrede storen; ook in de eenzaamheid ben ik dan zalig, en ik heb aan hem genoeg.

Ik keerde zoëven van een lieve rustplaats terug. In een met gras en bloempjes behoorde groep, naast het korenland, daar twee vriendschappelijke bomen door hun verenigde takken een natuurlijk prieeltje maakten, heb ik meer dan een uur mijn gelukkig lot met vreugde en dankbaarheid overdacht. Voor mij lagen gehele velden met goudgeel koren, die op de inzamelende hand des maaiers wachten; het zachte windje deed het golven als een zee en de geschudde aren ruisten met vreedzame tonen.

Hier zong ik een coupletje van een herfstvers van mijn vriend

van den berg.

Om ons in 't leven te bewaren,
Schenkt gij ons volle korenaren,

Maakt gij hun halmen zwaar en groot;

Het smaaklijk brood dat zij ons schenken,
Doet ons aan uwe goedheid denken;

Want uw, o Heer! uw, is het brood.

[p. 170]

De milde verscheidenheid van sterk gekleurde bloemen, die tussen het koren opschoten, behaagde mijn oog om hun schoonheid en geneeskracht meer dan zij de voordeelzoekende landman verblijdde. Hier nestelden verscheidene leeuweriken, die met een ruisende vlucht uit het buigend koren opschoten. De wachtel herhaalde tot vijfenaal toe zijn helklinkend kwik, met, dit, met een behaaglijke eentonigheid. Hier zat, hier dacht ik, toen het geluid van een zeis die gescherpt werd, mijn oog ter zijde trok; - daar zag ik van verre een bejaarde landman het rijpe koren afsnijden; zijn dochter die hem verzelde, bond met een bevallige vaardigheid de zwaarbeladen halmen aan garven, en zette die op tienbossige hopen; terwijl een klein meisje met kinderlijke onschuld hierbij stond te zingen en te huppelen, naar dat haar vrolijk hartje haar ingaf. Zijn kleine maar vrolijke hut, lag aan het einde van deze akker. Op beider gelaat was het vergenoegen zichtbaar; ik verbeeldde mij hun vreugde bij het inzamelen der vruchten, die meestal hun bestaan in de volgende winter moeten uitmaken. Met een onzekere hoop werpt hij zijn zaad in de aarde; - en wanneer in de nijpende koude geen sneeuw de velden bedekte, of de gonzende hagel met scherpe stenen nederviel, hoe dikwijls vreesde hij dan schade te lijden! Toen hij het naderhand door de invloed der lente - en zomerlucht welig zag opschieten, gevoelde hij een strelende hoop; hij trad met vreugde langs zijn welvoorziene akkers; hij verbeeldde zich reeds dat zijn koren de sikkel tegemoet ruiste, en dat hij het juichende inzamelde, en nu geniet hij dit geluk. - Gezegende landman! dacht ik; mocht uw blijdschap in God eindigen, die uw graan deed uitspruiten, die zijn zon beval het te koesteren, en zijn dauw en regen gebood het te bevochtigen; die u de gezette tijden des oogsts bewaart, en nog zijn plasregenen zal moeten inhouden, zult gij het veilig in uw schuren inzamelen.

In de oogstende landman, zag ik het beeld van een christen. Hier is het zijn werk door de uitoefening van allerlei plichten,

[p. 171]

van nederige dankbaarheid, lijdzaam vertrouwen, stille gelatenheid en vrolijkheid in de dienst van God, een zaad te zaaien waarvan hij de vruchten zal inoogsten in de Ilemel. Dit doet hij dikwijls met een schreiend oog, menig ongeval, menige nadelige invloed van zijn overgebleven verkeerdheid maakt hem dikwerf bezorgd. Dan weer geeft de gewaarwording van zijn vordering in deugd hem een dankbare vreugde, en doet hem op de verdere bijstand en bewaring van Gods genade hopen, terwijl het uitzicht op het heerlijke loon van zijn moeite hem verrukt. - En zeker hij zal niet beschaamd uitkomen; de dood is de eindpaal van zijn vrees en hoop beide; maar ook de aanvang van zijn zeker genot; na dezelve zal hij onverderfelijke vruchten maaien; en deze oogst zal schoner zijn, naarmate hij rijkelijker gezaaid heeft. De hemelvelden,

Die Getilde, wo von Schnitter
Nie der Schweiss der Mühe rann,
Deren Älther kein Gewitter
Und kein Nebel trüben kann,

deze zullen eens weergalmen van zijn blijde lofliederen; als hij in de volheid van God, duizend duizendmalen meer vreugde vinden zal, dan hij hier ooit moeite leed.

Nog peinzend op dit vrolijk onderwerp stond ik op, trad voort, en vond op andere akkers meerdere landlieden in de korenoogst; tegen de avond begonnen zij een lieve velddeun aan te heffen. Ik wandelde toen naar de vrolijkbeplante heiheuvel, daar gij zo dikwijls de zon zag ondergaan; ik zat op het plaatsje daar gij gezeten had, en voelde in die nagedachten een weemoedig genoegen, dat altijd een voorbijgevloden vermaak verzelt. Nu was de bloeiende heide met een schone purperen gloed overdekt; de netheid van dit bloempje, en andere kleine bloempjes die er tussen stonden, de schoongemarmerde, netgevormde keitjes die de zandige paden bedekten, onder welke er

[p. 172]

een dat uit honderd andere kleine keitjes was samengesteld door zijn kleur en schoonheid mijn oog vooral tot zich trok, dit alles gaf mij een stil vermaak. Ik vond God groot zelfs in die keien, voor welker (men zou bijna zeggen) nutteloze schoonheid ons de gewoonte onaandoenlijk maakt. - Hoevele dingen die wij niet kennen, of niet opmerken, zullen mogelijk in de eeuwigheid de verlichte ziel verrukken! En hierin moet zowel de vergevorderde wijze troost zoeken, als uw onkundige

emilia