Het land, in brieven

[p. 141]

XXXIV Eufrozyne aan Elize

De 16 juli 17 -

O hoe rijk is de natuur in schoonheden! vooral in het bekoorlijke oord dat mijn gelukkige Emilia bewoont! een paar mijlen van zorgenvrij ligt een uitgestrekt bos; mijn vriendin had mij lang begerig gemaakt om dit te bezoeken. - Eindelijk bepaalden wij een dag. Op een open landwagen, een rijtuig dat mij zo zeer om zijn luchtigheid als om zijn zeldzaamheid voor mij, behaagde, reden wij genoeglijk langs bouw - en weilanden, beplante velden en heivlakten, bergen en dalen, totdat wij bij het uitgestrekt bos, aan de voet van een berg aftraden, met een ziel, die geheel voorbereid was voor de beschouwing der Romaneske schoonheden die wij hier vonden. Verbeeldt u een onafzienbare kring van meestal oude bemoste bomen, die in een steile rechtheid oprezen, elkander met de brede kruinen raakten, en dus de schaduwen verdubbelden; en onder enige derzelve grasheuveltjes door de natuur tot rustplaatsen geschikt; de grond hier meer, daar minder heuvelig, was met een groen tapijt van zachte mos begroeid. Hier heerste, meer dan ik ergens zag, die schone onorde, die de vrije natuur vertoont als geen misvormende kunst haar in banden kluistert. Vogelen, die het stille eenzame lommer zoeken, daar geen menselijk gewoel hen stoort, daar de Echo's alleen hun lied nabootsen, bewoonden in een vreedzame gezelligheid, dit schaarsbezochte woud; al luisterende naar hun gemengde wildzang, dwaalden wij met een stil genoegen op de kronkelende paden. Op één plaats waar de zich verdikkende schaduwen een bijna nachtelijke donkerheid vormden, hoorden wij het statig geluid van een klaterende waterval. Hieronder mengde zich, het zachter, vreedzaam gefluister van een murmelend beekje. Opgetogen van nieuwsgierigheid, hielden wij hier een ogenblik stil. - Wij wendden vervolgens onze treden, naar de leiding van het gehoor, het geruis

[p. 142]

nam toe naarmate wij nader kwamen, en vervulde mij met een zekere eerbied. Eindelijk bracht mij Emilia, om mij op het treffendst te verrassen, op een plaats van welke ik mij geen verbeelding had kunnen maken. - Ik zag in een sombere diepte een schone bron voor mij, waaruit het helder water met een milde stroom, langs rotsachtige, met mos begroeide keien, al spattende, afliep in een kleine kom, wiens schuimend nat langs groter en breder vallen, in een beekje stortte, dat onder 't loof der overhangende struiken, zachtjes murmelde in de diepte. De grootsheid van dit oord werd vermeerderd door alles wat hem omringde. Terzijde van de bron ging de grond met een trotse steilte al hoger en hoger op; een verzameling van eerwaardige bomen, van grijze eiken, rijzige abelen, schaduwrijke linden en hoge populieren, rezen achter elkander op, en vormden een schoon amfitheater.

Zij schenen alle in een peinzende gedaante te luisteren naar het klateren der bron, en beantwoordden het veeltonig waterlied met een vreedzaam gesuis. De dichterlijke verbeelding zou hier een heiligdom vinden. Bij deze bron zaten wij neder. Geen wonder, zei ik, dat de Heidenen tempels van hun bossen maakten; dat Abraham Berseba's lommer tot zijn bidplaats hield; dat Jezus zelf het statig woud verkoos als hij voor ons heil in eenzaamheid zijn Vader wilde bidden. - Welk een heilige eerbied vervult mijn hart! - Hier dunkt mij woont de Godheid! - de trotse bomen vertellen mij zijn grootheid; - deze ruisende bron is een loflied voor hem! - Ik ben geheel gevoel. - Welk een aangenaam zinnebeeld, zei Emilia, levert zulk een milde, altijd vloeiende bron van de algenoegzame Zaligmaker op. Zo aangenaam zij voor een beminnaar der natuur is, - zo verkwikkelijk een dorstige wandelaar haar water vindt: zoveel, en oneindig meerder troost, vindt een ziel die haar gebrek bij 't genot van 's werelds ijdelheid gevoelt, in de volheid van Jezus. Als de bronnen van aards genoegen opdrogen, dan blijft deze stroom nog vloeien; ja, in het donker doodsdal zal zij nog de moede

[p. 143]

christen verkwikken. - Ik gevoelde de kracht van haar aanmerking, en vond meer dan ooit mijn ziel indrukbaar voor alle tedere en edele aandoeningen. O natuur! langs hoevele ladders leidt gij onze geest naar boven! in gevoel weggezonken luisterden wij naar de eenvormig verscheiden watertonen: en eensklaps kwam uit de top van een breedgetakte boom de treurige stem van een bosduif, die haar koe, koe, roe, roe, roe driemaal herhaalde, en een andere antwoordde haar uit een ver van deze verwijderde boom met zulk een teder stemmetje dat wij het nauwelijks, door de verre afstand, horen konden. Hoe juist tijdig liet dit diertje zich horen! Hoe harmonisch was deze lieve treurtoon met die, welke alle voorwerpen hier uitdrukten! Hier gevoelde ik een onuitdrukbaar aangename weemoedigheid. O sombere bossen, riep ik uit, gij geeft de stille rust, die vergeefs in het gewoel der wereld gezocht wordt! - Hier wilde ik mijn leven wel doorleven. Welk een paradijs is dit! Heeft nu, zei Emilia, de natuur nog zulk een vermogen op gevallen mensen wat moet de schuldeloze Adam in het gelukkig Eden wel genoten hebben! en wat heeft de verloste christen in het ander leven te wachten, als hij op de herstelde aarde onveranderlijke schoonheden, met hemels gevoel beschouwen zal, als valleien en bergen, bossen en bronnen, ja zelfs woestenijen hem een nooitgeziene luister vertonen zullen; als mogelijk zelfs de verst afgelegen planeten door ongekende wonderen zijn ziel verrukken zullen, - als het danklied aan de verheven oorzaak van 't onbepaald heelal geen sprakeloze traan, maar een juichend aanbidden wezen zal. O! de verkwikkelijkste hoop en het zaligst genot verstommen mij, dit zei Emilia, en toen zweeg zij lang. - Ik antwoordde haar niet, dan met vochtige ogen. Na enige ogenblikken diep stilzwijgen, sloegen wij nog eens ons oog op het beekje; purperen viooltjes groeiden aan zijn oever, naast allernetste, blauw en geel gekleurde bloempjes, - die Emilia vergeet mij niet noemde; ook deze brachten het hunne toe tot ons vermaak: wij plukten er enige. Konden wij deze nu, op de

[p. 144]

raad van de Natuurkundige martinet in het zand drogen, dan was, zei mijn vriendin, ons deze wandeling lang onvergetelijk; doch ik antwoordde: ook zonder dat zal ’t mij onmogelijk zijn ze te vergeten; al begon mijn geheugen door de jaren te mangelen; dan zal, onder al de verwarde beelden die het mij maalt, dit bos verrukkende trekken behouden. Na herhaalde wandelingen, stille gepeinzen en levendige gevoelens keerden wij langs een andere, niet minder aangename weg naar huis, en dit moet nu ook mijn verbeelding doen, of zij zou zich te zeer vermoeien; dus eindig ik met mijn beschrijving, de brief. Ik ben geheel uw

eufrozyne