Het land, in brieven

XXII Emilia aan Eufrozyne

De zo april 17

Lieve Eufrozyne! ik heb tranen van blijdschap met u geweend; gevoel de waarde van uw geluk, en bewonder de christelijke grootmoedigheid van uw brave moeder. Lang blijve zij een zegen der aarde, het voorbeeld harer medechristenen! Zij vorme het edel hart van mijn Eufrozyne naar het hare, en dan ben ik uw leerling. O! hoe gelukkig is het een wijze leidster van onze onbedachte, onervaren jeugd te hebben in een wereld zo vol van verleiding, daar zelfs een mens met buitengewone schranderheid en doorzicht gewapend, bij gebrek aan ondervinding niet veilig is voor verzoekingen. Gelukkige Eufrozyne!

[p. 82]

geniet uw geluk dankbaar! maakt u zo het somber ziekvertrek tot een Bethel; wij zijn toch daar maar gelukkig, waar wij onze voorrechten gevoelen. De vergenoegdheid kan ons in een kerker de vrolijkheid geven die men vergeefs in een paradijs zoekt; dagelijks leert mij de ondervinding meer, dat de bronnen van mijn onrust uit mijn hart, en niet uit mijn lot ontspringen. Doch ik wil, zoveel ik kan, door de afbeelding van mijn landgenoegens uw eentonige levenswijze vervrolijken. Inderdaad, er is zulk een groot onderscheid niet tussen de vermaken der ogen en der verbeelding. Een levendige verbeeldingskracht, met welke wij beiden beschonken zijn, is voor een gevoelige ziel een uitmuntende schat. Zij geeft ons het driedubbel genot van een enkel genoegen; en somtijds, wijl zij vrij werkt en alles bij elkander voegt dat de natuur verdeelt, heeft zij iets vooruit boven het zintuigelijk genoegen. Nu, om tot de zaak te komen, moet ik uw verbeelding met voorraad voorzien. De natuur begint hier dagelijks meer haar rijkdom te vertonen; er ontwikkelen zich meer en meer geur igademende kruidjes; het kleed dat de weiden bedekt, wordt telkens schoner. De wilgen die haar omzomen spruiten uit, en het zachte groen streelt overal het oog. Wandel ik langs de velden, een heer van kieviten zweeft al roepende over hun nesten, terwijl het boerenknaapje er rondom waart, en eieren zoekt; dan vliegen zij dikwijls, om de zoeker te misleiden, heen en weder op een andere plaats, en beveiligen zo hun ongeboren jongen. Deze trek van schranderheid bevalt mij, en ik kan deze beroving nooit zien zonder aandoening. Hoe wordt het geluk van deze dieren gestoord, alleen om een ogenblik onze smaak te strelen!-In de stallen der boeren hoor ik wijd en zijd het vrolijk geloei der koeien; die bij 't gewaar worden der lentelucht naar het open veld verlangen, en schijnen te vragen om hun verlossing. Nu beginnen de beekjes met een muzikale toon, tussen de bebloemde oever heen te murmelen; en het geluid der watervallen is meer strelend, nu het de lente tegenjuicht. De gehele lucht is balsemgeur, en elke

[p. 83]

regen brengt nieuwe mede. Dagelijks zwellen de knopjes der lindebomen, het vliesje scheurt reeds, ik zie de lanen reeds met een schaduw van groen overdekt; elke toenemende schoonheid doet mijn hart sterker kloppen van vreugde en hoop; wat zal het dan zijn als de natuur geheel in lentejeugd te voorschijn komt!

*

De 22 april.

Deze morgen bracht ik mijn bloemtuin in orde. Ik lei de zaaibloemen in de grond, verplantte de anjelieren; omboordde de bedden met lavendel en tijm; en deze bezigheid gaf mij een stil genoegen. Ik zong met onze Vaderlandse dichteres, de geestige

bethje wolf:

O bloemgewas, mijn roem en vreugd!
Hoe heerlijk praalt gij in dees morgen!
Gij, lievelingen mijner jeugd!
Ik ken (maar ach, wat lieve zorgen!)
Geen zorgen dan die 'k voor u heb,
Voor u waar 'k mijn vermaak in schep.

O! rozen! 'k heb u zelf geplant!
'k Heb u geplant! o! anjelieren!
Hoe welig groeit ge aan alle kant!
Lang moet gij mijnen hof versieren!

Jaarlijks moet ik de onderscheiden vorming, niet slechts van planten en bloemen, maar zelfs van de zaden bewonderen. Verbeeld ik mij dan, dat hun toekomstige schoonheid, hun geur, gedaante, en kleur, reeds mijn zinnen aandoet; dan geniet ik dubbel. Ik trok het onkruid uit de grond terwijl Rosette, dit goede beest dat mij altijd volgt, naast mij op de grond lag en

[p. 84]

met zijn kwispelende staartje en zijn vrolijke ogen mij hulp scheen aan te bieden. Denk niet Eufrozyne, dat ik een dwaze gehechtheid heb aan mijn bruinharige lieveling; ik begeer hem geen meer waarde toe te kennen, geen meer gunst te bewijzen, dan hem als dier toekomt; maar mij dunkt de getrouwheid, schranderheid, en uitstekende gezelligheid, dit soort van huisdieren eigen, zijn hun door de Schepper niet zonder oogmerk gegeven, en maken hen gerechtigd op onze genegen bezorging. Ook is er iets genoegelijks in wezens die vatbaar zijn voor vermaak, zo gelukkig te maken als zij in hun kring worden kunnen, al zijn zij ver beneden ons geplaatst. Vooral is men daarvoor vatbaar, als men meer van mensen afgescheiden leeft. Moet gij dit toestaan, lach dan niet Eufrozyne! met uw vriendin, omdat ook een aardige hond iets tot haar genoegen toebrengt. Dit doet zelfs een vlieg, een mug, een rups, die ik vergenoegd in zijn aanwezen zie; dit doen mijn hoenderen, als zij mij op hun tijd om voedsel komen vragen; dit doen mijn duifjes, als zij uit mijn handen komen eten, zowel als mijn witte geit, wanneer zij mij uit dankbaarheid lekt als ik haar kom melken, of het haar streel.

En kan het wel anders, of een hart gevoelig voor 't schone, moet dat overal ontdekken? dat horen, zowel in de brommende bij als in de betoverende nachtegaal? - Dat zien, zowel in de geaardheid van een hond als in de pluimen van de pauw. Dan mag ik immers ook in mijn Rosette wel vermaak vinden, en daar het pas geeft, van zijn hondelijke deugden spreken, nietwaar? Maar, om weder te keren tot mijn verhaal. Toen ik mijn bloemen bezorgd had, wandelde ik naar 't oude dennenbos; ook dit scheen met nieuwe glans beschonken. Ik zag enige varenstruiken die nog dor waren: ook gij, dacht ik, zult eerlang met jeugdig groen versierd, de schoonheid der schepping vergroten, want ik bemin deze plant om haar trotse en netbesneden gedaante; ik stond een wijl stil in het diepste van het bos, en onverwacht hoorde ik de lieve stem van een tortelduifje: met zachtsuizende wiekjes vloog het uit een hoge den naar een an-

[p. 85]

dere, en liet daar zijn verliefde loktoon horen die het vertederd wijfje uit de eerste boom op dezelfde wijs beantwoordde. Mijn hart verwelkomde deze schepseltjes, die hier de genoegens der kuise liefde genoten. Mogelijk was het een paar dat hier voorleden jaar zijn nest achterliet, dat met een standvastige min in elkanders lot gedeeld, - met elkanderen in vreemde landen omgezworven had, - en nu in zijn oude verlaten hut het echtelijk geluk weder komt genieten; of mogelijk waren het jonge gelieven, die een nieuwe hut tot de zetel van hun huwelijkstrouw bouwden; althans zeker waren het verliefde gaaikens. Gehele troepen van konijnen kwamen telkens bij paren uit het bos huppelen; dartelde vreugd en schuwe snelheid bezielden hen, doch op mijn aankomst verscholen zij zich. In een laantje, waar zich jaar op jaar de nachtegalen onthouden, wandelde ik heen en weder; ik was enkel gehoor of ik ook één dier tedere zangers vernam; doch alleen liet zich nu en dan een zwak beproevend stemmetje horen, dit scheen mij toe er een te zijn, die de snaren spande om binnenkort het groot consert te beginnen. Ik speelde zachtjes op de fluit om hen uit te lokken. De weergalm van het bos veraangenaamde mijn tonen, maar filomele antwoordde mij nog niet.

Om u niet ongeduldig te maken, zal ik u niet zeggen hoezeer mijn hart naar u verlangt, en dat ik zonder u niet geheel gelukkig wezen kan. Vaarwel. Uw

emilia