Het land, in brieven

VI Emilia aan Eufrozyne

De 16 jan. 17 -

Heb dank voor uw lieve brief; ik ben blijde dat ik uw vooroordeel overwonnen heb. Ik zal voortgaan met u de schoonheden van het land af te malen en u thans een lieve wandeling beschrijven. Ik ging deze middag, uitgelokt door 't schone weder, naar een afgelegen boerenwoning. Dan eens liep mijn weg over een rijzende heuvel, dan door een eenzaam dal; dan op een verziende vlakte, dan weer door struiken en bossen. De hardbevroren grond deed iedere voetstap met een hol geluid weergalmen. Bij een dor kreupelbosje vond ik een eenzame houthakker met een vergenoegd gelaat, werkzaam. Enige vogelen huppelden, met een treurig gepiep, op de takken, even of zij mij zijn wreedheid in het omhakken van hun zomerhutjes klagen wilden. Of mogelijk was hun oogmerk de eenzame man, door hun flauw gezang onder zijn arbeid te vermaken: hoe het zij, ik ontving een aangename indruk van hun zachte stemmetjes. Wat verder ontmoette mij een herder, in een dikke pij gekleed, die zijn zwaargevachte kudden naar de heiberg geleidde. Ik trad langs verscheidene boerenhutten, in welke ik de dorsvle-

[p. 28]

gels met een kunstige ongelijkheid hoorde slaan, of de doffe wanmolen brommen. - Grage hoenderen zwierden rondom de dorsvloer, aasden op de afval, en verschopten met wangunstige nijd, het roodborstje niet, dat zich onder hen verschool. In een stal zag ik een grijsaard wiens deugdzame gelaatstrekken en zilveren lokken, mij eerbied inboezemden: hij was bezig met zijn melkvee te voederen; zijn eertijds sterkgespierde armen konden nu geen zwaarder werk verrichten. Ik stond enige ogenblikken bij hem; zag het vergenoegde vee; en ging weer voort. Eindelijk kwam ik bijeen dennenbos, dat op een steilrijzende berg met een treffende schoonheid zijn groene kruin opstak, uit een kring van blauwe bergen, waaraan de heldere zon een bevallige vrolijkheid gaf. Dit groen stak sterker af bij de dorheid der omgelegen velden. Verscheiden vogelen, gekuifde koolmezen, gezellige winterkoninkjes en vinken huppelden hier op de groene takken, zongen zoveel natuur hun geleerd had, en vergaten zowel als ik toen ik tot het diepst der kronkelpaden doordrong, dat buiten dit bos de dorre winter heerste. Overal was de grond met mosplantjes versierd, zo onderscheiden in soort als in schoonheid: - deze vertoonden netbesneden en tweekleurige bladen; andere donkergroene pluimpjes en weer andere, van een zachte zeegroene kleur, hadden keuriggevormde takjes en blaadjes; en tekenden in 't klein een rijzig woud of kreupelbosje. Ik beschouwde de bomen, ging van de ene naar de andere, want ook deze waren dik begroeid: en hoe stond ik verwonderd, nu ik hier niet alleen plantjes en bladen vond: maar zelfs nette bloempjes op hun steeltjes zag pronken; deze vertoonden open kelkjes; gene een zonnebloem; een ander een krullelie met rode, uitstekende knopjes; weer een ander soort hing, met een losse zwier, als linten aan de bomen; - O! hoe bekoorde mij dit eenvoudig schoon! Hoe rijk scheen mij de natuur! Welk een volle bron van edele vermaken! Nog veel groter werd mijn genoegen toen ik, enige mosplantjes van een boom afnemende, bemerkte dat deze schone gewassen de

[p. 29]

schuilplaatsen waren van een menigte kleine, bijna onzichtbare insektjes, die hier in een voedende slaap in hun celletjes ingeweven, de ongenade des winters ontweken waren. Hier gevoelde ik met een verstommende eerbied deze nauwlettende voorzorg des goeden Scheppers, zelfs voor zulke kleine pasbemerkbare schepseltjes! - Ik ging langs een dikstammige boom, die geheel met verschillend mos begroeid was; deze scheen mij een wijde hof: en daar ik de duizenden van leventjes nadacht die hier een geschikte schuilplaats vonden, werd hij mij een wijde wereld. Ook op deze, dacht ik, regeert God: het leven, het kunstvermogen, de schranderheid, of werkkracht van elk wordt door hem bestierd en mijn aandoening groeide met het gevoel van Gods grootheid! Hierop peinzende, zat ik neder in het mos, op een plaats waar de zon door 't denneloof haar koesterende stralen op mij neerzond. Ik overdacht de nuttigheid der winterkoude die het ongedierte doodt, de onreine schadelijke dampen verjaagt en ons ruimer ademen doet; terwijl zij de aarde een vruchtbaarmakende rust bezorgt, die haar krachten geeft tot nieuwe voortbrenging, en hierin vond ik een toereikende troost tegen alle haar ongemakken. Ik beschouwde, met een vergenoegd oog, het geluk van onze zuidelijker gewesten boven de volken die de Noordpool bewonen; die van eeuwige ijsbergen omketend, de nijpendste koude gevoelen, die maanden achter de andere geen verblijdende zonnestraal zien; en enkel bij 't schitterend noorderlicht, de bleke maan, of het wit der sneeuw, op hun doodse paden geleid worden: of bij 't kwijnend geflikker van een met stinkende traan gevulde lamp, in hun onderaardse holen door ellendig voedsel hun armelijk leven onderhouden, terwijl de woedende beer er al brommende zijn logge poten op laat neerploffen. Doch ook deze volken, dacht ik, zijn bij hun - in onze ogen beschreienswaardig lot - gelukkig; welk een gunstige bestiering derhalve van een menslievend God! Hij verleent aan alle oorden der wereld zovele goederen als hun bewoonders begeren, en elk is gelukkig in de plaats zijner bestem-

[p. 30]

ming! Zouden wij dan ooit morren bij 't missen van de vrolijkheid der blijder jaargetijen? - Het stilzitten deed mij de koude voelen; ik rees op, begaf mij langs bouwlanden waarop het jeugdig koren reeds zijn eerste groen vertoonde, vergenoegd naar mijn woning. Niemand onmoette mij dan de kinderen van een arme dagloner, die met een klein getal verzamelde houtjes, naar de bouwvallige hut keerden om hun moegewerkte vader aan zijn dikbestoven haard te verwarmen. Zij waren verkleumd van koude, en nochtans vrolijk; maar zij werden het nog meer toen ik mijn beurs opende. - Achter mij kwam een arme visser aan; die met zijn hengel wat paling gevangen had, ik kocht ze van hem voor een goede prijs. Hij ging de lage hut in, en ik verbeeld mij dat hij er nu zijn netten breit. Ik kwam langs een water waar een eenzame eend in een bijt dook, terwijl zijn makkers moedeloos op hun wak bleven zitten, en door een woest kwe-kwe-e een naderende storm voorspelden. - Ik stapte eindelijk zorgenvrij op, en gevoel mij door deze aangename en gezonde wandeling lustiger en vlugger.

Nu, lieve Eufrozyne, leef ook zo gelukkig als gij in uw kring kunt worden, en vergeet nooit uw getrouwe

emilia