De zonde van Jan der Kindere

[p. 194]

XVII

In zijn droom stond Jan in een halfdonkere kamer. Nel was hier, maar hij zag haar niet. Hij wist zeker dat ze er was; maar het was zo donker. Hij meende dat het zo donker eens geweest was, lang geleden, toen zijn eerste moeder nog leefde. Zou hij het gordijn optrekken? Misschien kon hij beter de lamp aansteken. Toen hij naar het knopje van het licht zocht, voelde hij de vrees naderen. Er kon iets gebeuren, dat hem te machtig worden zou. Op dat ogenblik zag hij haar. Een verlammende angst rees in hem omhoog, totdat hij meende tot zijn borst in het water te staan.

Ze lag op de grond, op een smalle plek tussen de muur en een kast, dicht bij het raam. Ze lag met het hoofd naar hem toe; haar ogen waren dicht, en hij wist dat ze dood was. Maar ze stond ook naast hem, en zei zenuwachtig:

‘Je moet haar oppakken, Jan, ze kan zo niet blijven liggen.’

Dat begreep hij ook wel, maar het was moeilijk.

‘Ik kan haar hier niet tussen uit krijgen,’ zei hij, en hoorde dat zijn stem beefde van angst. 't Zou niet lang meer duren, of hij kon geen woord meer uitbrengen.

‘Je moet 'et doen, ik kan 'et niet.’

Haar stem klonk hulpeloos. Toen zei ze dringend, zodat het Jan opschrikte:

‘Toe dan, Jan!’

Jan knielde neer bij de dode Nel. De andere Nel keek over zijn schouder. Ze zei, sterk geschrokken: ‘O!’ Jan pakte de dode Nel bij haar arm, hij moest het doen, hoe moeilijk het leek. Nee, zo ging het niet; dan haar beide armen. Hij kon niet bij de andere arm komen, en hij voelde steeds dringender dat het moest. Hij pakte haar onder de schouders en schoof haar voorzichtig een klein eindje de kamer in. Maar hij was niet voorzichtig genoeg geweest; had hij haar gestoten? Er kwam bloed uit haar mond en ze had een bult op het voorhoofd, opzij. De andere Nel huilde bijna en zei:

‘Wees toch niet zo onhandig Jan, 't gaat zo niet.’

Jan kreeg het benauwd en antwoordde kleintjes:

‘Help me dan even.’

Onverbiddelijk klonk het:

‘Jij moet 'et doen.’

Nu kon hij er beter bij, en hij voelde zich een beetje verlicht. Hij schoof de arm om haar heen, en trok haar heel langzaam de kamer in. Haar hoofd viel opzij. Hij wilde het hoofd op zijn arm leggen. Nu ging het al beter. Hij schoof langzaam verder; toen zag hij opeens de beddepoot. Het scheelde weinig, of hij had haar hoofd tegen de beddepoot gestoten. Hij duwde haar zacht verder, en verwonderde zich dat ze niet koud aanvoelde. Plotseling viel hem een juichende gedachte in: ik heb haar nu! Maar toen ze voor het bed lag, hoorde hij de stem van de andere Nel, als een pijnigend verwijt, dat hem diep ongelukkig maakte:

‘Je moet haar in bed leggen, Jan. Ze kan zó niet blijven liggen.’

[p. 195]

Hij dwong zijn vrees weg en antwoordde:

‘Ja, wacht even, ik zal haar oppakken; hou jij haar hoofd.’

Toen ze antwoordde, wist hij dat het de waarheid zelf was, die tot hem zei:

‘Ik kan 'et niet, Jan, en dat weet je best.’

Dat wist hij zeker. Natuurlijk, hoe had hij zo iets ooit kunnen zeggen. Hij legde het slappe hoofd op zijn arm; tegelijk probeerde hij de ene arm onder haar door en de andere over haar heen te leggen en haar stevig te omsluiten. Het lukte eindelijk. Hij keek naar haar hoofd; ja, dat lag nu goed. Toen tilde hij haar op. O, wat was ze zwaar; als hij haar maar niet liet vallen, dat zou vreselijk zijn. Hij zou Nel niet vragen de benen te willen nemen, ze zou zeker zeggen het niet te kunnen, en dat was waar. Misschien zou ze wel gaan huilen.

Langzaam stond hij op met de dode Nel in de armen. De andere Nel kwam vlug naast hem staan en nam de slap neerhangende benen. Opeens lag de dode Nel in het bed.

Ze lag onder de deken, haar hoofd lag in het kussen. Een klein kussentje lag onder tegen haar kin aan. Daar was bloed op. Haar armen lagen naast haar op de deken. Een kleine haarlok lag op haar voorhoofd. Jan wilde die wegstrijken en keek om, eerst zou hij vragen of ze het goedvond. Maar de andere Nel was weg.

Zuster Janna kwam binnen, haar gezicht stond ontevreden.

‘Waarom hebt u me niet geroepen? Ik had haar wel kunnen helpen. Mevrouw had toch een S.O.S.-bericht laten omroepen? We wisten niet waar u was.’

Jan keek gespannen naar het gezicht van de dode Nel; hij wist dat hij zelf daar lag. Hij voelde haar wang, die was ijskoud. Hij zei tegen zuster Janna:

‘Ik blijf hier wel, ik zal haar banaan geven.’

Maar zuster Janna was weg; Gerda stond er, heel jong en gezond. Jan zei, zonder naar haar te zien:

‘Ik heb haar banaan gegeven, en ze heeft 'et niet uitgespuugd.’

Toen wist hij, dat het Gerda was, nog eer hij haar stem hoorde.

‘Hoor je die klok wel tikken?’

Dat was niet waar, hoe kwam ze er bij?

‘Nee,’ zei hij bedroefd; ‘die tikt niet meer. Die tikt nooit meer.’

Dat wist ze toch? Waarom kwelde ze hem?

Gerda begon zacht te zingen:

Maar - blij vooruitzicht, dat mij streelt -

Jan werd wakker, en hoorde dat Gerda zong, met een zacht en ongelofelijk helder stemmetje. Ze was pas bij het tweede woord:

- blij vooruitzicht dat mij streelt -
ik zal, ontwaakt, Uw lof ontvouwen,
U in gerechtigheid aanschouwen -

[p. 196]

De vierde regel zong ze niet. Jan stond op en sloop naar beneden. Gerda's kamerdeur stond open en hij keek naar binnen. Ze zat in de kussens.

‘Ben je daar, mannetje? Kun je niet slapen?’

Ze keek hem opgewekt aan.

‘Dat gaat best, hoor. Lag jij te zingen?’

Hij liep naar het hoofdeind van het bed, en zag haar magere, moedige gezicht.

‘Ben je daar wakker van geworden? Ik zong toch heel zachtjes?’

‘Welnee, meisje, ik was toch wakker.’

Ze keek hem heel tevreden aan.

‘Ga maar weer slapen; hoe laat is 'et?’

‘Geen idee, 't zal haast morgen zijn.’

Ze pakte zijn hand, en hij verwonderde zich over haar klein, mager pootje.

‘Kruip in je bed. Maar geef me eerst een zoen. Slaap je soms slecht de laatste tijd?’

Hij lachte, en voelde zijn keel zwellen van onvergoten tranen.

‘Ik slaap als een baviaan. Ik ga nog een kapitteltje maffen. Dag, lieve kind.’

Hij kuste haar beide wangen, ze zoende hem hartelijk terug.

Toen hij weer in bed lag, bedacht hij: de laatste regel heeft ze niet gezongen. Zoveel adem heeft ze niet meer.