De zonde van Jan der Kindere

[p. 60]

XIII

Jan kwam thuis met het bericht, dat Gerda pas over een paar dagen zou komen. De dag vóór Kerstmis kon ze pas weg, en na de Kerstdagen zou ze vrij hebben tot de tweede Januari. Op tweede Kerstdag zou de verloving zijn, als vader en moeder het daarmee eens waren.

Hij ging haar van het station halen, de avond vóór Kerstmis. Er lag vaste sneeuw. In de stad was het modderig, maar de buitenstraten waren prachtig wit. Het zou een witte Kerstmis worden.

Toen Jan belde ging Nel naar de deur. Daar stonden ze samen de sneeuw van hun schoenen te stampen. Eer Nel er op bedacht was voelde ze een arm om haar hals en een koud gezicht stevig tegen haar wang. Ik heb er een zus bij gekregen, wist Nel.

Moeder wachtte glimlachend in de gang. Maar ze keek goed uit. Ze zag de begroeting van haar dochter. Toen kwam er een meisje op haar af, een muts in de hand; een fijn gezichtje met prachtig blond haar, glanzende ogen en een frisse kleur. Het drong tot moeder door dat haar stappen volmaakt rustig veerden. Toen Gerda vlak bij haar was zag moeder het gezicht. Het was of het moeder recht in het hart pakte. Ja dat was een goed gezicht; dat het een fijn en knap gezichtje was, deed er niets meer toe; het was een goed gezicht, alleen maar goed. En dit kind heeft haar moeder niet gekend, riep het luid in moeders hart. Moeder voelde dat een slanke hand de hare vatte, hield die stevig vast en gaf Gerda een zoen die in haar gebeente dreunde; ze hoorde nauwelijks Gerda's ‘dag, mevrouw’ en zei met een even bevende stem:

‘Wel, meid, je kon even goed moeder zeggen, wat jij?’

De blauwe ogen schenen haar even ontzet aan te zien; toen voelde moeder de natte muts aan haar oor; Gerda had heel vlug twee armen om moeders hals geslagen en hijgde even. Ze scheen Jan vergeten te zijn. Toen stond ze weer als een klein meisje voor moeder, lachte wat verlegen en zei:

‘Ik heb u nat gemaakt met me muts.’

Moeder sloeg haar arm om Gerda's schouder en leidde haar de kamer in. Vader stond op en keek een beetje verstrooid. Hij glimlachte zijn blije glimlach. Die moeder toch, die had dit kind zo maar in eens in haar hart gesloten. Nou, dat was wel goed, moeder vergiste zich zelden.

‘Dat is nou het meisje van onze Jan. Niet zo stom, wel vader? Had je dat van die jongen gedacht?’

Onder het thee drinken keek Jan trots en verbouwereerd naar Gerda. Ze zat tussen moeder en Nel en was met een handwerkje bezig. Ze praatte zo bedaard en makkelijk, alsof ze hier altijd bij geweest was. Nel was blij dat Ger er was, dat kon je zien. Dit is geluk, zei Jan tot zich zelf, hier zo samen zitten thee drinken. Het was juist aardig dat Ger niet naast hém zat. Dit is warm, weldadig geluk. Ger had een moeder gekregen. Jan kreeg bijna tranen in de ogen toen hij dat bedacht. Ze knikte hem toe en praatte weer door met moeder. Hij zag, dat moeder echt in haar schik was.

Moeder keek tersluiks naar Gerda's bezige handen. Ze herinnerde zich

[p. 61]

wat Nel had verteld: Jan had haar gezegd dat Gerda zulke mooie handen had. Nou, dat was ook zo, die handen waren mooi, meer dan mooi. Dat die jongen dat het eerste had gezien. Hij moest letten op de goedheid van haar gezicht. Ja, dacht moeder, we zijn allemaal zondaars, maar zo'n schat maakt God toch niet elke dag!

Gerda dook onder in de heerlijke rust. Nu wist ze waarom Jan zo dol op zijn moeder was. Er gaat een rust van haar uit, ja dat was zo. En het was zijn eigen moeder niet, evenmin als van haar. Moeder, moeder. Nee daar wilde ze nu niet te hard aan denken; als ze het zich te zeer indacht kon ze wel huilen; vanavond in bed kon ze misschien wel een deuntje huilen, Nel zou dat best vinden.

Wat heeft God ieder ding schoon gemaakt op zijn tijd; dit uur was mooier dan haar verloving, overmorgen, zijn kon.

Vader stootte Jan aan met de steel van zijn pijp.

‘Die vrouwen met mekaar, knul, die weten 'et, wij hangen d'r maar zo'n beetje an.’

Jan keek tevreden naar vaders gezicht. Hij wilde zeggen: zo moet het ookvader, zo moet het ook. Maar het zou raar klinken. Hij dacht aan de onbegrepen woorden van het huwelijksformulier: Hoezeer dan ook den getrouwden gemeenlijk velerhande tegenspoed en kruis vanwege de zonde overkomt ... Nou, ze waren nog niet getrouwd. Maar daar ging het toch heen. Zou het niet wat meevallen? Nee, gewoonlijk vallen de dingen niet mee. Maar dit uur kon nooit meer weggenomen worden. Dit kostbaar uur.

Nel besliste dat Gerda aan de muurkant zou liggen. Het bed was een twijfelaar.

‘Als er één uit moet rollen, kan ik het beter wezen, want ik heb kennis an die vloer, zie je.’

Nel vond, het was kostelijk warm bij Gerda, al was het een klein ding.

‘Hé zeg, wat ben jij kort!’

Gerda dacht niet meer aan haar huildeuntje, maar praatte het honderd uit. Totdat Nel onverwachts langzaam zei:

‘Eén ding Ger, let op me woorden: verloofd is beter dan getrouwd; wist je dat?’

‘Je kan me nog meer vertellen: Rozendaal-Bloemendaal, Leien-Wenen. Ik geloof d'r geen snars van.’

‘Dat hoeft ook niet. En nou’ - Nel blies het nachtlichtje uit - ‘gaan we slapen.’

Op Kerstmorgen zei vader, vóór het eten:

‘Het is Koningsdag vandaag, kinderen. Misschien denkt Hij nu wel aan Zijn kleine gedachten van toen, toen Hij nog niet eens praten kon. Als een kindje klein en teder. Dat hoort er ook bij. Hoe is het mogelijk, moedertje, het Woord is vlees geworden. Weet je nog wel toen Eef geboren is? En nou heeft Hij alle macht in de hemel en op de aarde. Hij zal er vandaag vast

[p. 62]

aan denken, Hij weet wat er toen in Hem was. Misschien vertelt Hij ons er van, later. We zouden 'et nou niet verstaan...’

Gerda hoorde verwonderd op bij deze Kerstgroet. Moeder keek haar man strak aan.

‘Toen hebben de engelen gezongen, millioenen. Ze kwamen precies op tijd. We zullen gaan eten, kinderen.’

Onder het ontbijt keek Gerda telkens naar vader. Ze had de vorige avond weinig op hem gelet. Als Jan maar een beetje op hem leek, hoefde ze nooit ergens bang voor te zijn.

Na de ochtendpreek had vader een gesprek met Gerda. Het werd hem een verrassing. Hij praatte graag wat na over de preek. Bij Jan had hij niet veel weerwerk; die keek hem wel ondernemend aan, maar zei niets. Nel, dat ging beter, ze ging op zijn woorden in, duidelijk en kort. Maar dit meisje, daar kon je mee práten. Wel voor de drommel, die Jan had een lot uit de loterij!

Op Kerstdagmiddag, terwijl vader dutte en Gerda met Nel en Jan een wandeling maakte, kreeg moeder bezoek van de oude dominee. Hij had Gerda naast Jan in de kerk gezien en iets geraden. Wanneer was het feest?

‘Och, we maken er niet veel drukte van. Het is een bést kind, dominee. Ik heb er een dochter bij gekregen, een schat van een dochter. Ik heb tegen mezelf gezegd, u zal het misschien niet helemaal goed vinden, zo'n meisje maakt God niet elke dag.’

De oude man glunderde achter zijn blinkend lorgnet.

‘Ik dacht eigenlijk dat je al een schat van een dochter had. Twee zelfs.’

‘U snapt me wel. Dat kind heeft nooit een moeder gehad. Maar nou heeft ze d'r een. Ik zag het dadelijk in de gang.’

‘Mooi. Maar wanneer is nu het feest zonder drukte?’

‘Morgenmiddag. Er komen geen mensen. Alleen wij onder mekaar.’

‘Bovendien komen er nog twee mensen. Mijn vrouw en ik. Stil hoor!’

Jan vond het alleraardigst, toen dominee en zijn vrouw kwamen feliciteren. Mevrouw was een kleine dame met een dunne neus. Ze wensten de verloofden toe, dat de Here er Zijn goedkeuring aan mocht geven. Het trof Jan dieper dan hij onmiddellijk besefte. De vraag naar 's Heren goedkeuring heeft hem nog lang nadien gekweld: hoe kon hij daar achter komen? Totdat hij alle dingen in ander licht ging zien, jaren later.

Toen allen om de tafel zaten, voorspelde Jan zich zelf, dat dominee een van zijn vaste gezegden zou plaatsen. Het gebeurde prompt.

‘Ja zie, dit is een belangrijke dag voor jullie. Maar de dag van je belijdenis is belangrijker; want dat is een zaak voor dit én het toekomende leven. Je kijkt me zo vragend aan, Jan; ben je 't er niet mee eens? In de opstanding trouwen ze niet, zegt de Schrift.’

Jan voelde er niet voor over dit punt een boom op te zetten. Hij waardeerde dominee's wijsheid, en nam deze spreuken graag op de koop toe. Hij had ontdekt, dat dominee's opvattingen vaak een uitzicht openden, al zag hij dat soms pas later; want hij drukte zich soms wonderlijk uit.