Minskebern

[p. 91]

9

Bûten rinne hinnen, hippe kninen. Dêrachter, bûten it stek, parkeare auto's. Maart sjocht alles, mar wat se sjocht giet net mear troch it proses fan assosjearjen of begripen. De wurden dy't se op de auto's lêst, seit se lûdop. Se kin noch lêze. R. de Vries, túnsintrum, seit se.

Geke en Inge sjogge elkoar oan. Se glimkje oanmoedigjend, se wachtsje op wat dêr achteroan komme sil, mar der komt neat mear. Maart lêst de letters dy't se sjocht. Se hawwe gjin betsjutting mear foar har.

It is lang lyn dat Inge har beppe meimakke hat. Hoe't it mei har gong, moast se fan Geke hearre. Se hie hjoed sa graach har bern meinimme wollen, har soan yn 'e earmen fan Maart lein. Se hie it har thús foarsteld, de grutskens fan 'e oerbeppe, it strieljen fan har gesicht as se it earste bern fan 'e nije gene-raasje beethold. Mar út 'e ferhalen fan har mem begriep se dat beppe it nei alle gedachten net mear begripe soe, dat it mar de fraach wie oft se Inge sels noch koe.

Se drinke kofje. Der falle lange stiltes. Geke moat derom tinke dat se net allinnich mei Inge praat, mar Maart yn it petear belûkt. Se is sa ôfwêzich en Inge is hast like fier fuort. Dy moat noch oan de beppe wenne sa't se hjir tsjinoer har oan 'e tafel sit. Geke fernimt dat Inge de eagen fan Maart siket om te sjen oft dêr noch in sprankje werkennen yn te finen is. It begruttet har foar allebeide. Se hienen earder sa'n hechte bân.

Geke hellet foto's út har taske. Earder woe dat noch wolris wurkje, dan seach Maart ynienen in bekend gesicht en kamen der stikjes fan oantinkens omheech. Soms is it in test: wa is dit, mem, ken mem dy noch wol? In inkelde kear wit Maart wa't der op in plaatsje stiet, mar hiel faak, as se al wat bekends

[p. 92]

sjocht, pleatst se de minsken in generaasje earder. Har bern binne har suskes, Jelte is har heit. As se foto's fan harsels sjocht, moat se laitsje. De spegel fertelt hiel oare dingen.

Sjoch, mem. Geke hat in protte foto's fan Daan. Se soe se it leafst oan alle minsken sjen litte dy't se tsjinkomt, mar it alderleafst wol se dit berntsje mei Maart diele. Dit is Daan. Hy is foar my wat Inge foar mem wie. Even liket Maart dêrop te reagearjen. Och, wat leaf, seit se, mar dan sjocht se al wer om har hinne en wiist nei de frou achter de resepsje. Dêr sit Minke, seit se. Read hier hat de gastfrou, in stim as in klok en rûne foarmen. Se liket op ien fan 'e susters fan Maart.

Geke sjocht Inge spitich oan. Se hat it besocht, mar it slagget net. Se kinne Maart net mear yn har eigen wrâld lûke. Inge krûpt har beppe oan en Maart flaaiket de holle even tsjin har skouder as in kat dy't in kopke jout. Se sjocht har yn 'e eagen en glimket. Skat, seit se.

Dan stekt se har hannen út nei de tafel, nei de kofje dy't dêr kâld stiet te wurden. Se drinkt der net fan. Se krijt it leppeltsje en leit it yn 'e midden fan 'e tafel. Sa, seit se, as hie se in hiel kerwei achter de rêch. Se sjocht Geke even oan en laket wat stiekem. Har fingers krûpe oer it taffelskleed en krije hastich de sûkerklûntsjes fan 'e pântsjes fan Inge en Geke, dy't swarte kofje drinke. Se stâlt de klûntsjes op in steapel nêst har eigen kopke. It liket as moat se har dêr yngeand op konsintrearje en Inge en Geke folgje ferwûndere har bewegings. It liket as boartet se mei lego. It puntsje fan 'e tonge komt har tusken de lippen wei, krekt as doe't se oan it naaien wie, earder, doe't se noch goed by de tiid wie, doe't har wurk noch doel hie.

Maart kin noch prate, al binne it no meastal rigels dêr't se de ein net fan fine kin. Se hat noch wurden yn foarried, lûd, letters. Soms beweecht se de mûle en dan wachtsje Inge en

[p. 93]

Geke. Op har iepenst binne se, om mar neat te missen. Se folgje har hannen en sykje betsjutting. Maart plôket oan har rok, as woe se de triedden út de seame lûke. De knoopkes fan har blûse moatte se tichtdwaan as se dy te fier nei ûnderen ta losmakke hat. Se teare har rok wer oer de knibbels as se dy te fier omheechlutsen hat en triuwe har it gebit wer yn 'e mûle as se dat as in lestich attribút op 'e skurte lein hat. De bril sette se har wer op 'e noas, se krije har by de hannen om dy ta rêst te twingen, en se prate tsjin har as tsjin in lytse poppe.

Se glimkje en as Maart de leafde yn dy twa pear eagen sjocht, glimket se werom. Inge en Geke meitsje grapkes en as se laitsje, laket Maart fan herte mei. Se hâldt fan wille.

As har dochter har in bestraffend tikje op 'e fingers jout as se wer ûnderweis is nei in sûkerklûntsje dat net fan har is, ljochtsje har eagen op. Se hâldt fan pleagjen, fan 'e spanning, de ferrassing.

Foar de bisten bûten hat Maart gjin belangstelling. Dat hat se noait hân. Se binne smoarch, skite oeral en in minske hat der inkeld lêst fan. Dêr is neat oan feroare. As Inge har wiist op de hinnen, hoe't dy har plakje befjochtsje, hoe't se mei pronkjende fearren foar de finsters deldrave, lûkt se oan 'e skouders. It kin har neat skele.

Se wol witte wannear't se hjirwei mei. Se skopt op in stuit tsjin 'e taffelspoaten en knypt Geke yn 'e earm. Dy besiket foar de lêste kear har oandacht by it hjir en no te krijen Se krijt har hannen beet en makket gerêststellende lûden. Stil mar, mem. Se streaket har oer de earm, hâldt har de hannen beet en besiket har yn 'e eagen te sjen.

Wit mem wol wa't dit is, en se wiist nei har dochter. Ien kear, mem, no of noait. Sjoch my oan. Ik bin it, Geke, en dit is myn bern, myn dochter, dy't beppe tsjin mem seit.

[p. 94]

‘Mem, wa is dit?’ freget Geke. Maart sjocht har oan. Dan rint der ien foarby en folgje har eagen de man dy't kofje helje sil.

‘Dat is in boer,’ seit Maart. ‘Hy tinkt dat er hjir de baas is.’

‘Mem.’ Ynienen sjocht se har dochter helder oan.

‘Wa bin ik?’ freget se.

‘Geke.’ Maart wit it wer. Mar Geke wol in generaasje fierder.

‘Wa is dit dan?’ wiist se nei Inge. Se triuwt Inge wat tichterby, as soe Maart har net goed sjen kinne fan sa'n ôfstân. Eins wit se wol dat se net mear ferwachtsje mei dat Maart Inge werkenne sil, mar se hopet it, se wol it sa graach. Op de bân dy't har mem mei har dochter hie wol se noch ien kear in berop dwaan, al wie it mar foar Inge, al soe se har bern noch mar ien kear by de namme neame.

Maart sjocht Geke oan, se siket, se docht har bêst, en wier, der flitst har even wat troch de eagen dat op witten wize kin.

‘Mem.’ wol Geke ôftwinge, ‘ien kear noch.’ Maart skodhollet. Se glimket en bûcht har fier oer de tafel hine.

‘Lieve kyn, dat is nou jouw ferantwoardlikhyd.’

Geke moat it even ferwurkje. Bedoelt se dat se hjir te wurch foar is, dat se oan dizze spultsjes gjin sin mear hat? Kin se har de namme net mear yn 't sin bringe fan har bernsbern? Draacht se hjirmei de bern oer? Se seit Inge har namme net. Se wit net mear hoe't se hyt, mar se wit noch wol dat it mei har, mei Geke, te meitsjen hat, en tagelyk lit se los, draacht har dochter oan har oer.

Sa fielt Geke dit. Inge is fan har, fan Geke, net mear fan Maart. Har mem wit dat dit bern by har heart, mar se kin dêr sels gjin ferbining mear mei meitsje. Maart moat it oerjaan, trochjaan. Geke is fan har, mar Inge is fan Geke. Fierder kin se net rikke. Sa giet it yn it libben, as by in estafette.