Minskebern

[p. 37]

VI

‘It kin no noch,’ seit Geke tsjn har heit. It is even stil oan 'e oare kant en se lûkt in gesicht nei Evert, dy't fan 'e bank ôf it tillefoanpetear folget. Hy knikt. Trochsette, bedoelt er. Oankommend wykein hawwe se neat bysûnders en se ha betocht dat se heit en mem wol wer ris in kear te gast freegje kinne. De ferhuzing sil no wol wat saksearre wêze en Geke, dy't no al ûnwennich is fan 'e mem dy't se earder hie, soe har sa graach nochris in pear dagen om har hinne hawwe wolle. Evert en sy hawwe tegearre de busboekjes derby krigen om te sjen hoe't de ferbining op sneon is. Oardel oere mei de bus, útstappe by de haven, in pear kilometer fierderop, en dan kin Evert har dêr wol ophelje. Heit mocht altyd graach mei de bus reizgje, mar de lêste moannen hat er hast net fan hûs west. Hy moat der eins ek ris even út.

‘Wy ha de bustiden al útsocht,’ seit Geke. Hy kin net mear wegerje en seit dat se komme sille, mar net te lang.

‘Ien nacht, twa nachten?’ Geke knikt nei Evert. It giet troch. Geke tinkt oan de foto's fan alle reizen dy't har heit en mem tegearre makke ha. Meastal gongen se nei Dútslân, Eastenryk, mei in útstapke nei Switserlân of Hongarije. De bern krigen fakânsjekaarten, altyd skreaun troch heit. De tekst wie hast altyd itselde: moai waar en ‘wy hawwe it goed fan iten en drinken’. It basisferlet fan in minske: de sinne en de honger út it liif. Se seach dy twa yn 'e ferbylding yn 'e bus sitten. Heit mei it fototastel yn 'e oanslach, mem mei it taske op 'e skurte dêr't se út en troch yn rommele. Pipermuntsjes, wiete doekjes mei swietrook foar it switten, de beurs mei lytsjild foar de ijsko's en bakjes kofje op in terras. In jier as wat hie sy ek in fototastel mei. Heit sette altyd de bergen en it útsjoch op 'e

[p. 38]

foto, sy woe der minsken op ha, de reisgenoaten, de sjauffeur, heit en sy tegearre, earm yn earm foar in kastiel, in hege berch, in gletsjer.

Ferline simmer hienen se noch sa'n reis nei Eastenryk makke. Evert en sy sieten doe yn Frankryk. Doe't se Janny bellen om even hearre te litten wêr't se sieten, fertelde dy dat heit en mem wer thúskommen wienen en dat mem hiele ferhalen hie oer Skylge en dat se - hoe koe it sa - yn in hotel sieten dat earder in skoalle west hie, har eigen skoalle. Folle letter hearden se fan heit dat hy mem in pear kear kwyt west hie en dat se op 'e solder fan it hotel omtoarke. Hy moast oeral tichtby har bliuwe, oars rûn se fuort.

In pear moanne foar de ferhuzing hienen se by heit en mem nochris troch de fotoalbums blêde. Heit fertelde optein dat er wer boeke soe foar de simmer. Hy hie Hongarije, dêr't se út Eastenryk wei in dei west hienen, sa moai fûn dat er dêr de kommende kear graach hinne woe. Evert en Geke hienen elkoar oansjoen, mar op dat stuit noch neat sein. Hoe bestie it dat er noch net foar it ferstân hie dat soks net mear koe? Hy makke mem alle dagen mei en soe it better witte moatte as wa ek mar. Woe er it net witte? Siet er sa fêst oan de jierlikse rituelen dat er net seach dat mem dêr net mear yn meigean koe? Wie it in foarm fan ûntkenning? Geke wie mei stommens slein. Se koe net begripe dat heit sa oan 'e wurklikheid foarby libbe, dat er net seach dat mem inkeld noch achterút gean soe, dat se net opknappe koe, dat it net tydlik wie, mar foar altyd en hieltyd slimmer. Geke hie heit en Evert freegjend oansjoen, mar gjinien fan beiden reagearre op har blik. Mem siet derby en glimke.

In pear wike letter hie Geke har heit skreaun. Se hie de wille fan it momint net bedjerre wollen, foaral net foar mem, dy't wat langer wat mear gefoelich waard foar stimmingen, foar

[p. 39]

sfear. Har ûngerêstens oer hoe't soks komme moast sette se yn in brief, dy't heit lêze koe, dêr't er oer neitinke koe. Him yn 'e eagen sjen wylst se har utere, koe se net ferneare en se wie ek bang dat er der neat fan witte woe, alles ûntkenne soe, krekt as yn in tillefoanpetear. Neffens Evert rûn heit syn ferstân achter syn gefoel oan, wist er wol hoe't it der foarstie, mar woe er it net witte, koe er der noch net mei omgean en stoppe er it fier fuort. Hy woe fierder gean sa't er dat wend wie, hy woe noch dwaan dêr't er altyd fan dreamde, mei mem, tegearre. Sûnder har hie er gjinien dêr't er syn geloksgefoel mei diele koe.

Mar, hie Geke skreaun, mem genietet der net mear fan, en heit ek net. Mem moat alle enerzjy stekke yn de feroaring fan plak en tiid, se sil net mear witte wêr't se is. Wat foar de busru-ten foarby komt sil oars net wêze as in lânskip dat se net ken, net teplak krije ken, dêr't se bang fan wurdt. En heit? Heit sil it drok krije mei oppassen. Se hie ommers de lêste fakânsje al oeral omspookt. Wat soe er dwaan as se nei it húske moast. Se koe harsels dêr net mear mei rêde. Gong er mei har mei nei it frouljushúske? As se de rokken oant de ûnderbroek omheechstrûpte, soe er soks dan ferklearje mei: se wit net better? Koe er noch wat mei har diele? Hy soe him, mear as alle kearen hjirfoar, allinnich fiele en sels net genietsje kinne.

Geke hat de kofje klear. Se kinne komme. Foar de gelegenheid hat se taart helle. Miskien kin se mem dêr noch mei ferrasse. Heit ek. Dy hat altyd fan swiet holden, en no't er foar syn sûkersykte net inkeld mear om 'e sûker hoecht te tinken, mar de koalhydraten optelle moat, kin se him dêr ek in plesier mei dwaan. Hy hâldt sels wol yn 'e gaten wannear't er wat stean litte moat.

Se is suver senuweftich as de auto foar it hûs parkeart. Evert is der samar út en hellet de tassen út 'e kofferbak. Heit komt

[p. 40]

achter him oan, hy sil him helpe en krijt de tas op tsjiltsjes fan him oan. Mem bliuwt yn 'e auto sitten. Geke wol har gesicht sjen, se wol witte wat dizze reis mem noch docht, mar de manlju stean derfoar. It duorret in hiel skoft foar't mem op 'e stoepe stiet en fernuvere om har hinne sjocht. Dit is frjemd foar har. Geke swaait, se skoot de planten op it finsterbank fansiden en besiket de oandacht fan har mem te krijen, mar dy hat neat yn 'e gaten en rint stadich de kant út dy't de manlju har wize.

Geke swaait de doar iepen: mem. Se stekt de hannen nei har út, mar mem hat it fierste drok mei de tas dy't heit nei har taskoot. Se pakt it hanfet en bliuwt stean. Se wit net wêr't se hinne moat.

‘Hjir,’ ropt Geke. En einlings sjocht se har. Har gesicht ljochtet op en se lit de tas los. Se draaft nei Geke ta en slacht de earmen om har hinne. Geke hâldt har stiif beet. Se genietet fan it waarme fleis, it golle liif dat se tsjin har oanhâldt ‘Lieve kyn,’ flústert mem yn har ear. O God, wat hâldt Geke fan har.

Geke hat de kleden foar it finster weiskood. It wurdt in grize dei. Evert stiet yn 'e dûs te toskpoetsen. It is sneon. Inge en Lars sliepe noch, dy hawwe justerjûn op stap west. Se hat Inge heard, dy't altyd as in oaljefant by de trep oprint, en op 'e wekker sjoen dat it sawat ien oere wie. Lars hat se net heard, dy kin sa hoeden troch it hûs rinne dat gjinien it fernimt. Hy sil wol letter thúskommen wêze, mar it ljocht yn 'e gong wie út doe't se om in oere of seis even wekker waard, dat dy wie ek thús.

Evert en sy ha op 'e solder, op matrassen oer de flier de nacht trochbrocht. De lêste jierren litte se heit en mem yn har brede bêd sliepe, sadat sy it wat noflik ha. It is eins wol spannend

[p. 41]

om op 'e solder te sliepen, krekt as binne se te kampearen, jong en in bytsje wyld. Se hawwe hearlik frijd fannacht. Geke rint op bleate fuotten nei ûnderen. Se wit net oft heit en mem al wekker binne. Troch it finster boppe de doar kin se sjen dat der yn 'e keamer gjin ljocht baarnt en dat de kleden noch ticht binne.

Mem wie juster smoarch. Har hier wie fet en se moast noadich nei de kapper. De klean dy't se oan hie wienen inkeld foar it gemak, in broek mei ilestyk en in trui dêr't je sop fan siede koenen. Seach heit soks net of wie er te drok mei de feroarings, mei it ferhúzjen, it wennen oan it nije plak, de oandacht dy't mem frege, dat er dêr gjin each en tiid foar hie? It begrutte Geke ta de teannen út dat mem der sa by rûn. Se stonk en Geke naam har foar om mem de oare deis ris lekker te waskjen.

No moat se earst even wekker wurde. Se docht de doar nei de keamer iepen en sjocht mem dêr yn it nachtjak, op bleate fuotten, mei it bearke yn 'e hannen dêr't de kat altyd mei boartet. Se hâldt it koesbist foar har en se praat dertsjin.

‘Late se je hier helemaal alleen lêge? Och, lieve. Beppe het noch wel in bêd foar jou. Je magge wel by my útfanhús komme, hoar.’ Se krûpt it sêfte bist oan, tutet it op beide wangen. leit it op 'e tafel en streaket him, as wie it in lytse poppe.

Geke bliuwt stokstiif op 'e drompel stean. It is as knalt de wurklikheid har yn 'e mjitte. Dit is har mem. De frou dy't hjir op bleate fuotten stiet en mei in boartersguodbist praat. Se wol sa graach soargje, tinkt se, mar se kin it net mear. It deade bist seit neat werom, fynt alles goed, en mem lit har troch syn sêftens treaste.

As se oer de drompel stapt, heart mem har. Se sjocht har ferheard oan.

‘Wat doene jou hier?’ freget se. Geke slacht in earm om har hinne en dan is alles goed. It kin net mear skele wêr't se is.

[p. 42]

‘Wêr is heit?’ freget Geke. Mem seit neat. Se heart in kuchje. As se de keamer fierder ynrint sjocht se heit om it hoekje op 'e bank sitten. Op it taffeltsje stean twa boarden mei bôle, ien foar him, ien foar mem. De kleden sitte noch ticht. Mei de dei hjir noch net komme?