Minskebern

[p. 26]

IV

‘Ferhúzje? Hoe komst derby. Wy hawwe hjir ús hiele libben wenne, wat sille wy te ferhúzjen?’ Maart sjocht har âldste dochter ferheard oan.

‘Mem...’ Geke leit har in hân op 'e knibbel. ‘Wy hawwe dit no al sa faak bepraten. Jim ha hjir net jim hiele libben wenne en it nije appartemint is mar in pear strjitten fierderop. It is net frjemd of oars, jim bliuwe yn itselde doarp en moetsje deselde minsken as no.’ Maart sjocht nei de hân op har knibbel en leit dy fan harsels deroerhinne.

‘Ik wit wol dat jim it goed bedoele,’ seit se.

As Jelte deryn komt, sjocht er Geke freegjend oan. Se glimket nei him en knikt even. It komt wol klear. Maart skoot de koekjestromp oer de tafel hinne nei de kant fan 'e stoel dêr't er altyd yn sitten giet. Sels hellet er de kofjepot en skinkt foar har trijen noch in bakje yn.

‘Heit wurdt suver húshâldklik,’ seit Geke.

‘Ik sil wol moatte,’ seit er, wylst er Maart it kop-en-pantsje yn 'e hannen jout.

‘Jelte hat der ek wol sin oan,’ seit Maart.

‘Wêroan?’ freget Geke.

‘Oan it nije hûs.’

‘Sille wy aanst dan mar ris begjinne mei it ynpakken? Dêr kaam ik op 't lêst foar.’ Se drinke swijend de kopkes leech. Jelte freget oft er wat dwaan moat, mar Geke wol earst mei mem de solder op om te sjen hoe't se op de âlde, lang fuortstoppe dingen reagearret. It hoecht net allegear yn ien kear.

‘Dan sil ik mar yn 'e tún oan 'e gong,’ seit er, ‘dat wy it wat knap achterlitte foar de nije hierders.’ Geke en Maart sitte

[p. 27]

noch even stil byinoar, mar as Maart de gersmeander heart, rint se nei it achterrút om te sjen wat Jelte dêr docht.

‘Hy is sa aktyf,’ seit se, ‘it liket wol oft der wat yn 'e loft hinget. Ik wit it net. Ik fertrou it mar heal.’ Geke krijt har mem fan achteren by de skouders en besiket har mei in grapke de keamer út te krijen.

‘Kom op,’ seit se, ‘wy wurde ek aktyf. Sille wy mar by de solder begjinne?’ As se yn 'e gong wat doaskes útsykje om boppe de brot yn te dwaan, giet de tillefoan. Maart heart it net.

‘Tillefoan, mem,’ seit Geke en se krijt de hoarn fan 'e heak om oan har mem te jaan.

‘Frou de Jong,’ seit Maart, mar as der tsjin har praten wurdt, sjocht se Geke freegjend oan.

‘Wa is it?’ flústert Geke. Maart lûkt oan 'e skouders en stekt de hoarn har kant út.

‘Auk, bisto it? Ja, it komt allegear wol klear. It sil wol even duorje. Nee, hoechst hjoed net te kommen. Wy prate foar nije wike wol in kear ôf. Ja, wat sil ik sizze, se is der bytiden hielendal ôf. Nee. Nee. Ja, om allebeide. Ik fernim no pas goed hoe swier it foar heit wêze moat, en dêrtroch ek wer foar har. Wat? Nee. Wy hâlde op, Auk. Nije wike prate wy wol fierder. Mem stiet hjir op my te wachtsjen. Wy sille boppe begjinne, en dan nei ûnderen ta wurkje. Ik sjoch wol hoe fier ik kom. Ja, do ek. Hoi.’

‘Wa wie dat,’ wol Maart witte.

‘Auk,’ seit Geke. Maart rint foar har út de trep op. Se nimme allebeide in pear doaskes mei. Earst de lytse dinkjes mar. Foar de oerloop bliuwt Maart ynienen stean en draait har om.

‘De hoefolste is Auk eins?’ freget se.

‘De twadde,’ seit Geke en triuwt wilens súntsjes tsjin har achterste. Toe mar. Maart liket tefreden mei it antwurd en giet de trep nei de solder op.

[p. 28]

‘It is in stik handiger sa,’ seit se, ‘sa sûnder lûk.’ Geke sil hast sizze dat dêr noait in lûk sitten hat, mar se begjint troch te krijen dat se better net op alles wat mem seit reagearje kin. Se fernimt hjoed dat mem folle minder is as dat heit ha wol. As se mei him bellet en freget hoe't it is, seit er alle kearen: goed. By it trochfreegjen hie se wol yn 'e gaten dat it minder goed wie en dat mem achterút gong, mar dat it sa slim wie, hie se net tocht. De oaren sille ek wol kjel wurde as se deroer fertelt. Se wenje as bern allegear fier fiiort, hawwe har wurk en eigen húshâlding en kinne net sa faak komme as se wol wolle. Tuskentroch belje se wol, mar dat is dochs oars as fan tichtby meimeitsje. Nei de earste sinjalen fan ferjitlikens liek it letter mei mem wol wat ta te fallen. Se hie nei dokter west en se kriich piltsjes foar de sûker dêr't se in stik fan op-knapte. Inkeld as taken har te grut wienen, lykas by jierdeis en fakânsjes, as se ynpakke en regelje moast, hie se gjin oersjoch mear, tochten de bern. Heit wie aldergelokst noch goed by de tiid en dy koe in protte opfange en yn rjochte banen liede. Miskien woenen se as bern ek net krekt meikrije hoe hurd se minder waard.

‘Hoefolle bern hat mem eins,’ freget Geke. Se wol ynienen witte hoe fier mem al by de realiteit weirekke is. Maart seit earst neat en krûpt op hannen en knibbels de solder op.

‘Mem...’

‘Wat?’ freget Maart as se hymjend oerein komt en it stof fan 'e knibbels slacht.

‘Hoefolle bern hat mem?’ freget Geke noch in kear. Se krijt Maart by de earm en sjocht har oan.

‘Twee?’ Harnzers, tinkt Maart, se praat Harnzers, en se wit it antwurd net mear. In fleach fan panyk lûkt har troch it liif. Se wit net ienris mear hoefolle bern se hat. Maart sjocht har skuldbewust oan.

[p. 29]

‘Hoe hyt ik?’ freget Geke.

‘Doch net sa raar, Geke fansels.’

‘En hoe hyt heit?’

‘Jelte.’

‘Hoefolle bern haw ik? Hoe hite se?’ Se moat it witte, o God, lit se it noch witte, tinkt Geke, en se sjocht har mem smeekjend yn 'e eagen.

‘Twa. Inge en uh, no, ik sjoch him sa foar my, de túnman, Rimmert, ja, Rimmert.’ Geke laket ferromme..

‘Twa is goed, mem. Inge en Lars. Rimmert is mem har broer.’ Maart glimket.

‘No ja, dat ik dat fuort net wist. It is ek allegear sa frjemd, dat wy ferhúzje en dat it noait mear sa wêze sil as earder.’

Se begjinne yn 'e fierste hoeke. Sûnt Geke hjir mei Evert sliepte doe't de bern noch hiel lyts wienen en se noch wol mei-inoar kamen te útfanhúzjen, hat se hjir net mear west. Fan wat mem hjir de lêste jierren op 'e solder opburgen hat, wit se neat. Dêr komt se gau achter. Se fine de iene doaze nei de oare mei kleaunen jern en lapen guod. Alle plannen fan 'e lêste tiid lizze hjir ferstoppe. Maart hie noch naaie wollen en breidzje. De naaimasine stie earder noait net lang stil en as se siet te tillevyzjesjen hie se altyd wol wat op priemmen. Geke beseft no pas dat mem soks de lêste tiid noait mear die. Se tocht dat mem mear oandacht hie foar de bern en de beppesizzers as se delkamen, dat se de rêst fûn hie om net altyd wat te dwaan, mar te lústerjen, derby te wêzen, en se hie dat wurdearre. Dat se har noait mear mei har hobby's oan 'e gong seach om 't se it net mear foarinoar krije koe, wie noait yn har opkommen.

‘Wat sille wy hjirmei dwaan, mem?’ freget se oan Maart. Dy sjocht in kear nei de kleurrike ynhâld fan 'e doazen en draait har dan om.

[p. 30]

‘Dêr lizze de skoalwurkjes fan jim noch en jim rapporten,’ seit se, en se rint nei it kastje dat Jelte in kear fan sinesappelkistjes yninoar timmere hat. Der sit in kleedsje foar dat sy naaid hat en yn 'e fakjes lizze stikjes fan it swilk dat yn in hûs earder yn 'e sliepkeamers lei. Dêr hie se it poppehûs ek mei beklaaid. Se wie sa kreatyf. Maart stiet mei de rêch nei Geke ta. Se troppet de lapkes en kleaunen jern yn in doaze. Dy sil se mar nei de frouljsferiening fan 'e tsjerke bringe.

Maart rint fan it iene nei it oare, rekket it measte even oan, mar helpt net by it ynpakken. Geke sil har suskes dochs mar freegje foar nije wike, want sa komt se der noait trochhinne. Oan heit hat se by sokke dingen ek neat. Hy regelt kreas alles wat mei brieven en administraasje te krijen hat, mar mei de ynhâld fan it hûs, dêr't hjir en dêr noch in stik ferline by omheech komt, wol er neat te krijen ha. Se sille dêr as bern mei rêde moatte.

Maart hat net mear troch wêr't se mei oan 'e gong binne. Se stiet mei in hân op 'e trepsleuning en sil nei ûnderen.

‘Kom no,’ seit se tsjin Geke, ‘no hast it wol wer sjoen. Ik ha sin oan iten.’ As har grize hier net mear te sjen is, komt Geke oerein. Se skoot de doazen nei it trepsgat en sjocht noch in kear achterom. Dit is in ôfskied, tinkt se. Se wol hjir hjoed net fierder mei gean. Hjir moatte de oaren ek by wêze. Noch ien kear troch de oantinkens hinne. Wa wit komt by Maart fan earder mear omheech as fan krekt lyn. Net faak mear sil mem har bern achterinoar beneame kinne, begrypt se no, noait mear sille se noch in echt goed petear mei har hawwe kinne.

‘Komst noch in kear?’ ropt Maart by de trep omheech.