De geboorte van een geest

[XIV]

In plaats van door te steken naar het meest recente sentrum van onlust & onrust - alsof hij het onbewust vanuit een latent schuldgevoel meed, de buurt maakte overigens min of meer deel uit van het oude sentrum van de stad, behoorde in feite tot het alleroudste deel - liep hij in dezelfde richting terug met het doel een omweg te maken door de aangrenzende wijk waar de week tevoren de protestvergadering gehouden was; het was een duidelijk minder oude, minder romantiese en ook morsiger uitziende buurt, waar hij bijna nooit kwam, niemand trouwens die er niets te zoeken had. Veel woongenot verschaften de meeste huizen naar de buitenkant te oordelen niet, maar de bewoners waren blijkbaar aan hun buurt of woonsituatie gehecht en verzetten zich heftig tegen afbraak van hun huizen. // Wij Blijven HIER Wonen!! // Van het ene oude krot naar het andere nieuwbouw - krot. // Saneren, niet deporteren!//

[p. 147]

Hij dwaalde wat rond, was spoedig op de wijk uitgekeken. De straten maakten in hoofdzaak een grauwe indruk, niet alleen door de gevels van grauwbruine steen, maar waarschijnlijk vooral door de fantasieloze armoedige architektuur: fantasie-op-een-koopje voor mensen-op-een-koopje, hoewel de straten en soms de huizen van eenzelfde straat nogal grote verschillen vertoonden in stijl en kwaliteit: de ene helft van de straat bestond soms uit kleine middenstandshuizen, waarop zonder overgang een aantal uitgesproken arbeiderswoningen volgde en vervolgens weer een vier- of vijftal van een heel ander karakter; daarnaast waren er natuurlijk de uniforme laat negentiendeeeuwse of vroeg twintigste-eeuwse blokken met hun dodelijk gelijke ramen en deuren en kazerneachtige gevels. Dan weer om de hoek plotseling een paar voormalige herenhuizen met typiese herenhuisgevels: ruime dakkapellen, wit geschilderde balkonnetjes met balustrades van dikbuikige pilaartjes, zandstenen sierlijsten, een halve rozet van enigszins uitstekende witte stenen boven de ramen, een goed onderhouden dikhouten deur, soms met gekleurd of ingelegd glas in het bovenlicht.

// Blijf uit onze BUURT! //

De straat met het buurthuis waarin de protestvergadering gehouden was bleek bij daglicht-een goede verlichting was in al deze straten gewenst - geen typiese achterbuurtstraat zoals hij gedacht had; het merendeel van de huizen was redelijk bewoonbaar, al zou hij er zelf niet direkt in willen wonen (: te weinig lucht en licht, te gehorig); de meeste protesteerders kwamen uit dit soort huizen: vakarbeiders, hele kleine middenstanders en handelaars, gemeentewerkers, trambestuurders, politieagenten en wat boordjesproletariaat uit de laagste kategorie kantoorpersoneel van verzekeringsbanken, het gemeentelijk administratiekantoor en dergelijke instellingen. Ertussen, vooral verderop, de verveloze panden van huisjesmelkers, enkele onbewoonbaar verklaarde maar nog bewoonde huizen en de gaten van al gesloopte panden, sommige afgebroken tot op de grondetage, die tijdelijk nog dienst deed als opslagplaats, fietsenstalling of oefenlokaal voor een

[p. 148]

beatbandje. Bij éen ervan leek brand de oorzaak, muren hier en daar zwart geblakerd. (Sommige spekulanten deden opzettelijk de buitendeur niet op slot om brand uit te lokken, door kinderen of krakers. / (... Uitkopen? Mijn kapperszaakje? Dat lossen ze tegenwoordig slimmer op. Ze laten het huis naast je vervallen en dan ga je er van ellende zelf wel uit... /)

Door een openstaande deur keek hij in het interieur van een kleine blikslagerij. Oud ambacht. Kwam weinig meer voor. Kleine zelfstandige. Zou eigenlijk bij kaarslicht moeten werken, walmende pit, beroet glas (: historiese geest in de fles) - Vraag: konden historiese spoken elkaar pijnigen of schrik aanjagen, of spoken in het algemeen? - bestond er ook zoiets als een groepsspook, bijvoorbeeld gekreéerd tijdens een groepsproces van gewelddadigheid, gewelddadig doodgaan, een ramp, gemeenschappelijk slachtofferschap, zoals er ook levende groepsgeesten bestonden? - Hij huiverde licht in zijn modieus dunne jas alsof de boze geest van de afbraakwijk ook bezit van hem had genomen. Zijn pas verhaastend bereikte hij met een gevoel van opluchting de eerstvolgende drukke winkelstraat. Deze inslaand begaf hij zich naar het onlust- en onrustsentrum dat zijn aanvankelijke doel was geweest.