De andere stad

Een labyrint

[p. 186]

34

De niet zo oude heer Grunsven heeft, naar hij mij onder belofte van geheimhouding meedeelde, vannacht bezoek gehad van de minister-president, die hem incognito om raad kwam vragen over uiteenlopende problemen. Op zijn beurt had hij hem uitgehoord over diverse aangelegenheden. Enige pressie zijnerzijds was daarbij wel nodig geweest, maar nadat hij gedreigd had een heel ander geheim te zullen onthullen was de man als een zuiglam geweest.

- Welk geheim? vroeg ik, medeplichtigheid suggererend.

- Dat ie samen met de prins steekpenningen heeft aangenomen bij de aankoop van gevechtsvliegtuigen door de luchtmacht.

- 't Is niet waar! riep ik uit.

- Zo, je wilt me dus voor leugenaar uitmaken, jongeman; dat valt me van je tegen.

- Zo bedoel ik het niet, zei ik.

- Je moet altijd zeggen wat je bedoelt, zei de niet zo oude heer Grunsven, anders moet je erbij zeggen dat je iets anders bedoelt. Maar zelfs als het niet waar is dan heeft iemand anders in zijn omgeving wel steekpenningen aangenomen.

- En waarover kwam de minister-president u om raad vragen? probeerde ik zijn gedachten af te leiden.

- Onder meer over de aanpak van het vreemdelingenbeleid. Ik heb hem gezegd dat we allemaal vreemdelingen op aarde zijn en dat de oplossing is: de mensen nog meer van elkaar te vervreemden zodat de bestaande onderlinge verschillen op den duur in het niet vallen bij het gevoel van absolute vervreemding en als relatief ervaren worden. De minister-president vond het een geniale, ja, zoals hij zei, bijna literaire oplossing.

De niet zo oude heer Grunsven glom van voldoening.

- Wel, wie weet maak ik ook nog wel eens een boek. En

[p. 187]

terugkerend tot zijn onderwerp: - Verder hebben we gepraat over de inflatie of deflatie van ideeën, over het instellen van een beperkte censuur, vooral op het gebied van de muziekkritiek, over garnalenpelmachines, zwart geld, graffiti-vandalisme en nog honderd dingen meer. Daarna heeft de minister-president helaas nog een bezoek gebracht aan die oplichter van een Kardoes, het viel me danig van hem tegen en ik zou het niet gemerkt hebben als ik hem niet gewantrouwd had en hem stiekem gevolgd was, want wantrouwen is en blijft de beste leidsman. En uitgerekend die Kardoes heeft de staat getild voor talloze miljoenen, zei hij, en de minister-president kwam waarschijnlijk zijn deel halen, (schamper) het hem rechtens toekomende deel. Grote vissen, kleine vissen, jaja. Ironisch: - Het wordt tijd dat ik ook maar eens bij hem aan de bel ga trekken, ik met mijn voorkennis. Dan trots: - Maar deze jongen is toevallig niet omkoopbaar. Van die Kardoes beweren ze trouwens dat ie veel geld weggeeft aan liefdadigheid. Smalend: - Maar juist voor dezulken moet je extra oppassen. Wat ze weggeven is het geld van anderen, jouw geld. En als je niet op je tellen past geven ze jou nog weg ook, waar je zelf bij staat. Liefdadigheid is gevaarlijk, al bestaat er natuurlijk ook goede liefdadigheid.

- Van de ene hand in de andere zeker.

De heer Grunsven lachte uit volle borst. - Jij bent me d'r eentje, zei hij, zoiets zou ik niet hebben durven zeggen.

Hij geeuwde alsof hij vermoeid was van de enerverende nacht die achter hem lag. Kon het daarna echter niet laten zijn negatieve Monopolyspel verder uit te bouwen. - Ook God heeft geprobeerd mij om te kopen. Met een diepzinnige blik in de ogen: - Hij probeerde mij te verleiden in zijn dienst te treden, trachtte mij aan de haak te slaan met de onwaarschijnlijkste dromen, in kleur! Ik kon alles krijgen wat mijn hartje begeerde - glimlachend - of zijn grote kleine hartje: gesluierde vrouwen, een vat amontillado, een elek-

[p. 188]

trische boor met hulpstukken, een krachtig anti-age medicijn, een blik in de toekomst - in kleur! - een skydive-toestel, een Tuin der Lusten, een afgietsel van het hoofd van Plato, een afluisterapparaat, een vakantie op Hawaii van de Club Med en noem maar op. En ik zou zelfs een boek mogen schrijven, Het Boek! Zijn ogen keken mij doordringend aan.

- Ik heb nee gezegd, zei hij. Ik ben niet te koop. Dan maar geen boek.

- Jammer, zei ik.

- En weet je in welke gedaante hij kwam?

- ...?

- Hij komt in uiteenlopende gedaantes, waardoor je hem pas heel laat herkent. Dat is juist het perfide ervan.

- Welke gedaantes bijvoorbeeld?

- Van die oplichter van een Kardoes natuurlijk, van een heilsoldate, van de minister-president, van Winnie Mandela, van je vroegere hoofdonderwijzer en zelfs in de gestalte van de oude mevrouw Driehuis en in die van jou.

- Dat kan niet waar zijn, zei ik, dat is dan achter mijn rug gebeurd.

- Precies, zei de heer Grunsven, zo gaat het nou altijd. Dat zei ik toch! Maar nou hoor je het eens van jezelf. Q.e.d.

Hij sloeg eenmaal met zijn vlakke handen langs elkaar alsof hij er vuur uit wou ketsen. En hij vervolgde: - Juist omdat het zo onwaarschijnlijk is maakt het de zaak alleen maar geloofwaardiger. Hoe onwaarschijnlijker een gebeuren, hoe treffender het waarheidsgehalte. Quia absurdum...

Ik waagde het niet opnieuw mijn twijfel uit te spreken, toch kon ik niet nalaten te vragen: - Maar als God, in welke gedaante dan ook, probeerde u om te kopen, wat moest u dan voor hem doen?

De heer Grunsven keek mij bevreemd aan. - Doen? doen? En alsof hij op het moment zelf het antwoord bedacht:

[p. 189]

Doen? Voor hem denken natuurlijk. De realiteit denken zoals die werkelijk is.