De andere stad

Een labyrint

8

En zat weer als peuter op schoot van een tante - ziet zich zitten - op schoot bij meerdere tantes op één middag, meerdere moeders, aangereikt en overgedragen als een babypop. Hij deelt kopstoten uit met zijn kleine bolle hoofd. Grabbelt met zijn tengeltjes als krabbetjes rond en in de volle borsten. Duwt zijn kleine snufferd in de open spleet van een jurk en probeert met zijn lippen een tepel te vinden.

Hoort het gegiechel boven zich, het zachte protest, maar

[p. 39]

tante Annika trekt hem niet weg, terwijl het gepraat doorgaat, ze praat alleen wat sneller en hij ziet (nu) dat ze een rode kleur van opwinding op haar konen heeft.

- Je hebt geen kind aan hem, hoort hij zijn moeder zeggen, als je hem op schoot neemt. Verders is het een deugniet, net als z'n vader, vol lijpe streken en leefgewoontes zo klein als ie is.

De tantes lachen. - Ook op schoot is de schat een deugniet, zegt tante Annika. En ze reikt hem toe aan tante Sfera die haar blote armen uitgestrekt houdt als naar een ver ideaal.

Tante Sfera heeft zelf geen man (als hij). Ze draagt een wijde zakbroek met een elastieken riem, daar steekt hij zijn kleine blote beentje tussen, speels als het toeval zelf. Tante Sfera houdt hem staande voor zich in haar schoot, als een grote jongen, háár jongen. Hij beweegt zijn kleine kriebelvoetje tussen haar dijen, terwijl haar warme adem tegen zijn kin en keel speelt en ze hem zachtjes ‘kleine idioot’ toefluistert. (Hij ziet het in de spiegel boven de schoorsteenmantel, dezelfde waarin hij met zijn rug naar de kamer ook zijn moeder en de andere tantes waarneemt, evenals, op schijnbaar terloopse wijze, zichzelf, alsof hij de peuter in de spiegel wil betrappen en soms zie je (hem) woordeloos zijn lippen bewegen, net of hij iets wil zeggen of terugzeggen hoewel hij het nog niet kan. Eenmaal heeft hij blijkbaar toch iets gebrabbeld dat hem zelf in het geroezemoes is ontgaan, want ze kijken allemaal in zijn richting en lachen. Alleen oom Pims ogen blijven nadenkend kijken via de spiegel, oom Pim, de enige vaderman in het gezelschap, niet zijn vader, die op speelgoedreis is, maar de onechte man van tante Melka die met opzet over zich heen laat praten om niet een te overheersende of hanige indruk te maken en die zijn ontspiegelde ogen in toom houdt door ze niet te lang achtereen op iemand te richten maar ze op gepaste tijd neer te slaan.)

[p. 40]

Daarop wendt hij een grote vrolijkheid voor en begint uit volle borst te kraaien, als een jonge haan, dat wil zeggen zoals een jonge speelgoedhaan maar een beetje uit volle borst kan kraaien; maar hij doet het wel lekker lang achtereen, met stotende uithalen, terwijl hij ritmisch in haar schoot trappelt en danst. Ze houdt hem met twee reuzenflappen om zijn middel vast, heft hem een klein beetje op en helpt hem op en neer te dansen. Hij wordt er helemaal warm van en kraait nog dieper vanuit zijn kleine keel. Tante Sfera's gezicht is ook rood geworden. Hij kijkt schuin langs haar heen in de spiegel; het is er vol en gezellig en het lijkt of de wanden van de kamer die een beetje bollen zachtjes op en neer bewegen als op de adem van de aanwezigen.

Er wordt thee gedronken en sherry en er wordt geknabbeld. (Ook kijkt oom Pim nog steeds naar hem via de spiegel. Hij kijkt terug en hoort hem in zijn hoofd zachtjes zeggen: ‘Kleine smeerpijp, ik heb je door!’ Hij slaat zijn lilliputogen neer zoals van hem verwacht wordt en begint nog wilder te dansen en te kraaien.)

Dan krijgt tante Sfera er genoeg van, ze tilt hem op, draait hem om, slingert zijn pootjes naar voren en plant hem op haar schoot. Tomtom Macoute, het gangsterhondje zoals zijn vader het speelgoedhondje noemt, komt aangedribbeld en begint aan zijn tenen te likken, de tenen van zijn ene voetje. De tong van het hondje kriebelt en hij begint te wiebelen op tante Sfera's schoot. Kort erop ‘verhuist’ hij na een laatste kus op het kraakbeenbolletje naar een andere schoot, hij het knuffeldier, de lapjespop. Hij leunt achterover en rust uit van de emoties, vooral die van anderen, soest bijna even weg. Door twee smalle kijkspleten neemt hij ondertussen de kamer een beetje wazig waar.

Maar dan ineens is hij klaarwakker. Hij ziet hoe oom Pim, zijn kans schoonziend, zijn armen uitstrekt om hem over te nemen van tante Petra. Hij verzet zich hevig en kron-

[p. 41]

kelt krijsend onder de handen vandaan. Hij schreeuwt als een marsepeinvarken zoals zijn vader het noemt.

- Laat maar, zegt zijn moeder. Hij heeft zo zijn nukken.

- Hij wil zeker niet bij iedereen op schoot zitten, zegt tante Cosima.

- Niet bij iedereen, hè, zegt oom Pim beledigd. Toe maar.

- Hij heeft zijn nukken, zegt zijn moeder, of hij speelt ze, daar kom je niet achter.

- Misschien is het de lichaamsgeur die bepaalt of hij iemand wel of niet mag, zegt tante Melka.

- Nee, zegt zijn moeder, want buiten ruikafstand heeft hij zijn keuze al gemaakt. Het lijkt volstrekt willekeurig, maar ik weet het niet. Ook zij laat nadenkend haar blik een ogenblik op hem rusten, een vriendelijk spiegelende blik.

Een tiental kussen later breekt het gezelschap op. (Was het zijn verjaardag? mams verjaardag?) Hij wordt in een hoek van de kamer geplant om met wat functioneel gekleurde houtblokjes te spelen en met een houten paardje waarvan de poten en de hals kunnen bewegen. Als ze allemaal in de hal staan geeft hij het paardje een rotklap zodat het wegdraaft en gaat in z'n eentje op ontdekkingstocht. Kruipend over het vloerkleed, over kleurvlakken als ondiepe afgronden - steeds opnieuw is het spannend de overkant te bereiken -, zich soms half oprichtend om aan de stoelzittingen te ruiken, doorkruist hij de kamer in de richting van de eethoek die haaks op de langwerpige woonkamer staat. Duwt op een pedaal van de piano, rukt zachtjes aan het in plooien neerhangende gordijn dat eruit ziet als een vrouwenrok, sabbelt wat aan een stoelpoot, eet een paar wormen die op het vloerkleed rondkruipen, graaft een gat in de vloer, een hele gang en kruipt er door, kronkelt al sneller en sneller, met zijn vurige adem de monsters en donkere schaduwdieren die hem belagen op de vlucht jagend, tot hij in de eetkamer weer bovenkomt. Het felle licht valt in schuine bun-

[p. 42]

dels door de glazen tuindeuren. Hij knippert met zijn ogen en rolt zich behaaglijk op zijn rug, zijn buik, zijn rug.

Op dat moment ziet hij hoe oom Pim de hoek van de eetkamer rondt, speurend naar hem. (Hij heeft iets ‘vergeten’.) Als hij hem heeft ontdekt buigt hij zich triomfantelijk over hem heen en kijkt met zijn dubbelfocusogen op hem neer. Rolt hem dan met de punt van zijn schoen om als was hij een wentelteef. Wentelt hem nog eens om, zijn mond vormt een woord, een naar woord. Hij weigert te gillen. Kruipt dan zo snel hij kan naar het snoer van de staande schemerlamp, rukt er uit alle macht aan en trekt de lamp om. Met een klap valt deze op de vloer, waarbij het snoer uit het stopcontact springt.

Zijn moeder komt onmiddellijk op het lawaai af. - Wat is er gebeurd? vraagt ze geschrokken.

- Hij is door de kamer gekropen en heeft de lamp omgegooid, de kleine smiecht, zegt oom Pim.

- Stoute jongen, zegt zijn moeder, je kunt jou ook geen moment alleen laten.

Ze neemt hem op en knuffelt hem. Hij schokt in haar armen. Wat ze niet weet is dat oom Pim, voor ze de kamer binnenkwam, de stekker in zijn rechtervuistje heeft geduwd en hem nog vlug een paar elektrische schokken heeft toegediend, schokken waarvan hij de nawerking nu nog meent te kunnen voelen.

Lachend: - En nog steeds als ik eraan denk krijg ik een schok en gaat de lamp branden.