Romanbeschouwing in voorredes 1600-1755. Deel 2: Teksten
(1987)–Bert Pol–
Auteursrechtelijk beschermd|
Regelnummers proza verbergen
| |
[pagina 137]
| |
Aan den lezer.
1De zeldzame gevallen van Robinson Crusoe, die voor enige Jaren allereerst 2in de Engelsche tale het licht zagen, vonden zo veel goedkeuring, dat 3zy in weinig tyds verscheide malen in die tale herdrukt moesten worden, 4om aan de nieuwsgierigheid der kopers te kunnen voldoen, en bragt 5voorts die graagte te weeg, dat men dezelve ook welhaast in verscheide 6andere talen overzette, welke vertalingen doorgaans, een ieder door 7hare landgenoten, mede geenzins ongunstig ontfangen werden. Hier 8na zag men verscheide andere Robinsons onder verschillende benamingen 9in het licht verschynen, doch die alle dat voordeelig lot niet te beurt 10viel; maar in het tegendeel eindelyk veroorzaakten, dat men dien titel 11als dien van een nieuwen Roman aanmerkte, en toen zelfs op de Engelsche 12Robinson, welke gezegt word de arbeid van den geleerden heer Daniel 13Foë te zyn, begon te vitten, en de waereld ook aan de waarheid van 14de daarin vervatte zaken met reden begon te twyffelen. 15Nochtans vertoont zich hier mede een Silesische Robinson, in afwachting 16van een gunstiger oordeel van den leesgierigen en geschichtlievenden 17lezer; doch welligt ontmoet hem in den eersten opslag het algemeen 18vooroordeel, 't geen men reeds tegens de Robinsons opgevat heeft, en 19de verdenking, dat zyne verhaalde gevallen verdicht zyn, en men hem 20dus slegts mede als een Roman aan te merken heeft; of mooglyk wraken 21anderen, dat zy hem niet op een onbewoond eiland aantreffen, waarop 22hy gestrant zoude zyn, en een vierde gedeelte van een' eeuw doorgebragt 23hebben, of dat zy zyn waren geslachts naam niet vinden, om zich 24van de waarheid zyner gevallen te konnen overtuigen. Echter kan men 25ten aanzien van dit alles verzekeren, dat de lezer hier niets aantreffen 26zal, dan 't geen met de waarheid alzins overeenstemt, en op de goede 27trouw steunt, waar van de stoffe zelve ten getuigen strekt, als bestaande 28in loutere ernsthaftige zaken, geenzins doormengd met liefdes gevallen 29en laffe beuzelingen, die geen' andere daadlykheid dan in de harssenen 30en verbeeldingen van den Schryver hebben; zynde het zeker, dat hoezeer 31men den waren geslachtsnaam van onzen Robinson om gewichtige redenen 32verzwegen heeft, de verhaalde gebeurtenissen nochtans op vele plaatsen 33in Silesië en aan verscheide familien aldaar bekend zyn, en enigen der 34met name genoemde en aangehaalde personen ten tyde van de uitgave 35van den hoogduitschen druk noch in leven waren. 36De eenvoudigheid der verhalen en van hunne omstandigheden, de 37kenlyke waarheden, 'er mede gepaard gaande, en die alle verdenking 38van ontrouw op de baarblyklykste wyze wegneemen, en de zeldzame | |
[pagina 138]
| |
39en verbazende gevallen en ontmoetingen van onzen Robinson zullen, 40vertrouwen wy, hem, den lezer, by bevinding anders doen voorkomen, 41dan een te voorbarig vooroordeel tegens den naam van Robinson zoude 42hebben konnen verwachten; ten minsten menen wy te mogen vermoeden, 43dat de waarheid minnenden, en die hunnen tyd te kostbaar achten, 44dan dat zy denzelven met het lezen van loutere beuzelingen en verdichte 45harssenschimmen zouden verspillen, hier stoffen tot het verzadigen van 46hunnen weetlust zullen vinden, en ook teffens overtuigt worden, dat 47ter erlanging van tydlyk geluk en welvaart geen adel, kloekmoedigheid, 48beleid, middelen of goede vrienden alleen, maar inzonderheid een' hogere 49magt en beschikking vereischt wordt, wier wegen en handelingen 50ondoorgrondlyk zyn, nadien niet zelden de eerlyke en deugdzame lieden 51in de waereld met allerlei tegenspoeden te worstelen hebben, en het 52in het tegendeel fielten en onverlaten naar hun wensch gaat. 53Het oogmerk van den Schryver dan geweest zynde teffens, te vermaken 54en te stichten, en de betrachting van de deugd en een loflyken 55levenswandel, onaangezien alle wederwaardigheden, lyden en toevallen, 56den lezer aan te pryzen, vertrouwen en verwachten wy, dat het verhaal 57der levensgevallen van onzen Robinson hem zo bevallig zal voorkomen 58en in het Nederduitsch vertaald zo gunstig ontfangen worden, als het 59oorspronglyke in Duitsland ontfangen is. |
|