Romanbeschouwing in voorredes 1600-1755. Deel 2: Teksten

Regelnummers proza verbergen

1754 [De Hollandsche Pamela]

De Hollandsche Pamela; of de zegenpralende deugd. [...] Amsterdam, Steven van Esveldt, 1754. uba 2006 E 15.

Voorreden.

1Goedgunstige Lezers.

2Eenige liefhebbers van de Engelsche Pamela (die, in een Hollands gewaad 3gedost, by ons mede vry veel gerugt heeft gemaakt, wordende van 4enige geprezen, dog van andere berispt en gelaakt,) van deze ware 5dog wonderbare gevallen van Zoetje Gerbrants horende spreken, toonden 6vurig te verlangen van dezelve, onder den tytel van De Hollandsche 7Pamela, te lezen, en die bekoorlyke, godvrugtige en deugdzame maagd, 8in haar moedertaal op ene eenvoudige wyze te horen spreken: te meerder 9dewyl dit nootzakelyk natuurlyker als ene vertaling moest zyn; als

[p. 136]

10mede dewyl 'er vele redenen zyn, waarom men de Engelsche Pamela, 11ten minste voor een groot gedeelte, voor een roman of verciering zoude 12mogen aanzien; daar het aan vele genoeg bekent is, en aan ongelovige 13getoond zoude konnen worden dat de Hollandsche Pamela, een waaragtige 14geschiedenis, in ons vaderland voorgevallen, ten grondslag heeft.

15Wy zullen nogtans voor de vuyst beleiden, dat de namen en letters 16van deze onze Hollandsche Pamela, ten enemale verdigt, en met voordagt 17zodanig verandert zyn, dat de ware namen der voorkomende personen, 18daar door volstrekt onkenbaar zyn geworden, want ons voornemen 19is geenzints geweest; deze of gene namen maar deze wonderbare gevallen 20waar in de deugd over alles heeft gezegenpraald, aan den leesgierigen 21Lezer voor te dragen.

22Eenige verstandigen, die de Engelsche met de Hollandsche Pamela, naauwkeurig 23vergeleken hebben, zyn eenparig van beoordeling geweest, dat 24de Engelsche Pamela, de Hollandsche in de kunst van veinzen overtroffen 25heeft; dog dit is geenzints een bewys, dat de Engelsche daarom de 26Hollandsche in schoonheid, deugd en verdiensten heeft overtroffen: In 27tegendeel, zo zoude de opregtheid van het herte; het natuurlyk caracter 28der Nederlanders, de Balans ten voordelen van deze eenvoudige 29Hollandsche Maagd doen overslaan: en niemant zal 'er aan twyffelen, 30of de bekoorlyke Zoetje bezit ten minste veel beter gronden van opregte 31en tedere godsvrucht dan de Engelsche Pamela.

32De Engelsche schryver meester van zyn onderwerp, ene verciering, 33zynde, heeft zyn Pamela op ene langdradige wyze tot verscheidene Boek-Delen 34zoeken uitterekken, door tusschenvoegingen die geheel vreemd 35aan het onderwerp zyn, het geen de verstandigste Lezers het meeste 36tegens de borst heeft gestoten; dog dit was ondoenlyk voor de uitgevers 37van de Hollandsche Pamela, als verpligt zynde van haar Copy-Boek 38eenvoudig te volgen, enige ingeslopene schryf-fouten uitgezondert; en 39uit dien hoofde ontmoet men alhier ene bekoorlyke kortbondigheid, 40het eigenaartig caracter van ene ware geschiedenisse, die dezelve in 41luister de Engelsche doet overtreffen.

42[...]