Romanbeschouwing in voorredes 1600-1755. Deel 2: Teksten

Regelnummers proza verbergen

1681 [Huidensdaegsche krygs-roman]

E.G. H[appel]. Huidensdaegsche krygs-roman, vervattende een korte, doch naeuwkeurige, beschrijving deses acht-jarigen laesten Oorloogs door Christenrijk, van het jaer 1672, tot het jaer 1680. [...] Door een geleerde pen heerlijk beschreven onder de letteren van E.G.H. En nu in 't Nederlands nagevolgt door M.S. Rechtgeleerde. Amsterdam, Timotheus ten Hoorn, 1681. uba 2395 G 36, 37.

Voor-reden Tot den leser.

1[...]

2Op dat dan alle dese ernstelijke saken het hooft des Lesers niet mogten 3moede maken, soo heeft hy [de auteur] door een seer aerdige vermenging,

[p. 49]

4ons daer in Historien van Liefde doen vinden, sijn werk veel eer tot 5een Roman als tot een Historie geschikt zijnde, soo dat men daer in 6heeft de wonderlijke Helden-bedrijven van vele Edelmoedige en 7Verliefde Vorsten en Heeren, nevens die van verscheide uitmuntende 8Heldinnen, Princessen en groote Vrouwen, die door hare hevige 9Hertstochten tot glory, en het bevorderen van hare liefden gedreven, 10veelsins door de weereld swierende, door hare nieuws-gierigheden dan 11licht oirsaek vinden om andere de gelegentheden harer Landen, met 12de geschiedenissen der voornaemste saken te doen verhalen, ofwel selfs 13te vertellen wat sy elders gesien en gehoort hebben. Dese stijl van 14Romans te schrijven is van over-oude tijden veelsins gebruikelijk 15geweest, om door aengename Vertellingen, meer in de redelijkheit en 16waerschijnlijkheit als in de rechte waerheit gegrond, en door seer geestige 17Konst met ongemeene en wonderlijke voorvalleen voltoit, de gemoederen 18der gener van die haer souden lesen soetelijk op te wekken en 19krachtig te trekken tot driften van eere en van glory, van kloekheit 20en dapperheit, van gerechtigheit, waerheit, en alle andere uitstekende 21deugden. Dit boek dan, boven de vercierselen eenes Romans, noch 22de rechte gronden en waerheden van onse huidensdaegsche Geschiedenissen 23vervattende, kan den Leser behalven d'onderrichting van de 24Oorlogen onses tijts, noch dienen tot bequame en hard-aen-dringende 25lessen der Zeden daer uit te halen, daer de menschen sich veel eer 26en meerder laten bewegen door voorbeelden, als door enkele redenen: 27dierhalven willen wy vertrouwen, dat dit werk met sonderlinge 28nuttigheit en aengenaem vernoegen van yder sal mogen gesien worden; 29[...]