Romanbeschouwing in voorredes 1600-1755. Deel 2: Teksten

Regelnummers proza verbergen

1664 [Den verkeerden Pernassus]

D.v.N. Den verkeerden Pernassus, Of de Gehoonde a la mode, Gebrilde werelt, Hemelvaert der Waerheyt, en De gespolieerde post. Door den beroemden reysiger D.v.N.Z. pl., Momus Knapen, 1664. uba 1086 D 23.

[p. 34]

Voor-reden.

1Lieve Leser,

2Treedt in, en zijt wel ghekomen; beschouwt vry nauwkeurigh de Spijse, 3die wy u voor disschen, die ick gaerne bekenne, dat eenighe Smaeckjes 4van den Duyts, Itaeljaen en Fransman ontleent heeft; dan wy hebben 5die op de Nederlantse wijse geschotelt, vry na d'oude simpele eenvoudigheyt; 6eens-deels, om dat den Schrijver sijne krachten kennende, 7sig niet en wilde vertillen, en anderdeels, op dat het Hulsel het Werck 8niet over-toyen en soude. Hy veylt het u simpel, ghelijk het is, omme 9niet uwe drucke, maer leedige Uurtjes aen te verspillen. Het is schers, 10daer den ernst onder schuylt, als de Pit onder de Schorse, en gheleckert 11met de Sause van versieringhe, om de Spijse, die anders te hart is, 12selfs in 't Lijf te brengen. Den Spangiaert, Don Francisco de Quevedo, 13heeft iets dierghelijckx de Werelt laten sien; maer wy hebben de Helle, 14daer hy seer mede besig geweest is, voor hem gelaten, en de Werelt 15maer gheschildert; daer in ick my troetel, dat ghy eenigh gevallen 16sult vinden, doch misschien oock wel grooter Fouten, 't welcke ick 17wel niet ongaren soude hooren; maer ghy sult my, beminde Leser, 18nouwelijckx soo veel optellen, of ick heb' er selfs al veel meer gesien; 19daerom heb ick het alle Man niet nae sijn Breyn en Ghenoegen verricht, 20het is geen wonder, ick heb mijn eygen Insichten niet konnen voldoen: 21heb ick hier en ginder mis ghetast, iemandt ontijdigh op sijn Seer 22geraeckt, die bid ick 't my genadigh ghelieve te vergeven; particulier 23meyn ick niemant; en onder 't generael reecken ick mijn selfs mede 24[...]

25[...]

26U.E. Dienaer

27N.N.

29Voor-reden. [Bij De hemel-vaert der waerheydt]

30Onbekenden Leeser:

31Sal van de Enge-straet van Gibralter, tot aen de uyterste Muscovise 32Grensen in Europa, wel eenen Mensche ghevonden werden, die lust 33sal hebben na de avonturen en mishandelingen van de onghekreuckte 34Waerheydt, te luysteren? waer het een ghevaerlijcke Reyse van eenigh 35avontuurlijck Mensche, die ter Zee of Lande d'uytterste gevaren hadde 36uyt-gestaen, daer mochte hope wesen, dat by vele dit noch aanghenaem 37soude wesen, alsoo die ten minstens haere op-pronckingen van de Loogen 38ontleenende, by den Volke noch in-gang krijgen, self alwaeren 't maer

[p. 35]

39verdichte Romans; die de oude Lieden, als de Kinderen de Spreuckjens, 40voor-gedischt werden:

Maer Waerheydt dat 's aloudt,
vint nerghens heyl noch heul.

43Dan dit is te wonderlijck, dat de Looghen, daer zy hare meeste konst 44wil bewijsen, haer in het Schijn-kleedt der Waerheydt, verkleedt, omme 45een yder te behaghen; wat noodt-lodt of ghesternt dan heeft de Waerheydt 46selve soo verstooten? dit lieve Waerheydt, dat ghy noyt kondt laten 47de Waerheyt te zijn, 't geen de Menschen niet en behaeght, die de 48Loogen dickmael van doen hebben, en u meer in de schijn als in de 49daet beminnen; of het moet een verachten Kluysenaer en erbarmelijck 50Stijf-hooft zijn, dese magh, met een ghefronst voorhooft, eens dese 51bladeren doorsien. Maer waer dwalen mijn gedachten? de Looghen self, 52als triumphant, sal hier haere zegen vinden, en met lust dit lesen; de 53Waerheydt is ten hemel, en zy alleen Vorstinne des Wereldts, dan den 54Schryver heeft noyt gesocht veel Lesers, maer weynigh en goede; te 55vreden zijnde, de Waerheydt te omhelsen, al waer 't dat oock niemandt 56daer aen wilde, als hy alleen.